Dyskusja:Plan Marshalla

Dyskusja z 2007

Z tym planem musiało się wiązać jeszcze coś więcej. Z perspektywy czasu wyraźnie widać, że kraje przyjmujące pomoc szybko stały się, przynajmniej w sensie politycznym, bardzo zależne od USA (może za wyjątkiem Francji). Poza tym wydaje mi się, iż Polska odrzucając pomoc wiele nie straciła. Przecież niemal wszystko przypadło Wielkiej Brytanii, Francji, Włochom i Niemcom. Polsce napewno przyznanoby jakąś znikomą część, która byłaby kroplą w morzu potrzeb kraju tak wyniszczonego wojną jakim była Polska.

"stracila niewiele" oznacza dalej ze cos stracila wiec to slaby argument... ile bysmy nie dostali zawsze to by bylo COŚ

Ależ ja nie twierdzę, że mamy kąsać dłoń udzielającą nam pomocy. Więcej byłoby tylko jęczenia niż rzeczywistej wartości tej pomocy np. "przyjęli amerykańską pomoc a nadal utrzymują system komunist.", a historycy IPN zapewne znajdowaliby coraz to nowe "dowody" np. że to tylko dzięki pomocy USA tak szybko odbudowano Warszawę itp.

Czy lepiej było być zależnym od USA czy CCCP? Wydaje mi się, że warto by wspomnieć, że nie chodziło po prostu o przekazanie kasy a raczej o coś w stylu dotacji UE. Może ktoś ambitny wziąłby za rogi dział "Implementation" z angielskiej Wiki?

Ja nie rozumiem czegoś. Po 3mld, dla UK i Francji. To jest w przeliczeniu na obecne pieniądze? Może ktoś podać jaki to był w czasie pomocy procent PKB tych krajów? Bo czytając liczby mi nic nie mówią. Wrecz się zastanawiam, czym nędzne 3mld można nazwać jakąś pomocą? Ale skoro taka waga jest do tego przywiązywana, to pewnie w 50' te liczby znaczyły coś więcej?

Zachodnia Europa zawdzięcza swoją zamożność USA.

Nie ma powodu sądzić, że "Polska dostałaby NA PEWNO znikomą część". Pieniądze zostały rozdzielone pomiędzy państwa, które do planu przystąpiły. Gdyby tych państw było więcej, to podział byłby inny. Jedyne, co w tej sytuacji można stwierdzić NA PEWNO, to fakt, że gdybyśmy przyjęli ten plan (i jednocześnie nie pozostawali w Bloku Wschodnim), to bylibyśmy dziś równie bogaci jak Niemcy (kraj również bardzo zniszczony- być może nawet bardziej niż Polska), bo startowalibyśmy z tego samego poziomu. Wielu ludzi (także w Polsce!) zdaje się o tym nie wiedzieć/nie pamiętać, gdyż uważają, że zachodnia Europa zawdzięcza swoje dzisiejsze bogactwo wyłącznie sobie samej, co oczywiście nie jest prawdą. Należy pamiętać, że II RP była krajem bogatszym od ówczesnych Niemiec (to m.in. bieda w Niemczech umożliwiła populiście Hitlerowi dojście do władzy).

"II RP była krajem bogatszym od ówczesnych Niemiec" Dziecko wróć do szkoły! Szkodzisz Wikipedii wypisując takie bzdury! Spekulacje co by było gdybyśmy nie zostali w bloku wschodnim ta fantazje a nie poważna dyskusja o historii. To było niemożliwe. Skąd pewność że na pewno bylibyśmy równie bogaci jak Niemcy??? Polska była biednym, rolniczym krajem. Niemcy były potęgą gospodarczą z nowoczesnym przemysłem. Czytając takie wypowiedzi tracę wiarę w sens istnienia Wikipedii...

Pewne luki w treści.

1. "Panstwo-uczestnicy-otrzymywały z USA pomoc w postaci towarów, które były niezbędne do odbudowy gospodarek, zaś środki finansowe ze sprzedaży były przeznaczane na inwestycje". Co takiego dawały Stany? Kto o tym decydował? A może istniała jakaś lista(napewno!)? Dawały to państwom, które sprzedawały te produkty ludziom? Przecież większość była chyba zrujnowana, więc dlaczego nastąpił taki rozwój? Te produkty były sprzedawane po preferencyjnych cenach? Czy dawano też pieniądze? Na co głównie szły pieniądze z inwestycji? Na infraktusture, odbudowe i unowocześnienie panstwowych spółek, pomoc przedsiębiorcom prywatnym?

2. "Z każdym z krajow, które zdecydowało się przyjąć warunki programu, Stany Zjednoczone podpisywały dwustronne umowy." Co było w tych umowach? Jakie były warunki programu? Czy państwa same mogły się zgłaszać, np. spoza Europy?

3. Czy podobne programy były przeprowadzane poza Europą, np. w Japoniii(Azji)?

4. Czy "plan Marshalla" był w jakiejkolwiek formie kontynuowany?

Tłumaczenie medalowego artykułu z en.wiki

Rozpocząłem tłumaczenie, więc za jakiś czas (tydzień, miesiąc...) hasło to powinno być dużo bardziej rozbudowane niż obecnie. Jeśli ktoś chciałby co jakiś czas spojrzeć na postęp prac lub się przyłączyć, to zapraszam na Wikiprojekt:Tłumaczenie artykułów/Plan Marshalla. Przed ewentualnym przyłączeniem się do tłumaczenia proszę się ze mną skontaktować. Stiepan Pietrov (dyskusja) 00:19, 28 sie 2009 (CEST)

Treść artykułu sprzed aktualizacji do Tłumaczenia Miesiąca

Wrzucam tutaj treść artykułu, aby można było ją łatwo porównać i ewentualnie przenieść z powrotem istotne informacje. Stiepan Pietrov (dyskusja) 13:30, 15 lis 2009 (CET)

Wielkość pomocy udzielonej w ramach Planu Marshalla poszczególnym krajom

Plakat promocyjny Planu Marshalla

Pierwsza strona Foreign Assistance Act of 1948 - ustawy o Planie Marshalla

Inwestycje w Berlinie Zachodnim ze środków Planu Marshalla

Plan Marshalla (oficjalna nazwa ang. European Recovery Program) – program pomocy gospodarczej Stanów Zjednoczonych dla Europy, mający służyć odbudowie gospodarek poszczególnych krajów po drugiej wojnie światowej; uchwalony przez Kongres w 1948 r. i preliminowany na lata 1948-1951, kiedy to oficjalnie się zakończył. Potoczna nazwa planu pochodzi od nazwiska sekretarza stanu USA, gen. George'a Marshalla, który zaprezentował jego koncepcję 5 czerwca 1947 r. na Uniwersytecie Harvarda. Autorami zasadniczej koncepcji planu byli George Kennan i William Clayton. Plan został oficjalnie przedstawiony 12 lipca 1947 na konferencji w Paryżu, na którą zaproszono wszystkie kraje europejskie. 3 kwietnia 1948 r. Kongres uchwalił ustawę Foreign Assistance Act of 1948, w której zawarto podstawowe zasady programu.

Z każdym z krajów, który zdecydował się przyjąć warunki programu, Stany Zjednoczone podpisywały dwustronne umowy. Plan Marshalla zaproponowano wszystkim państwom europejskim, łącznie z ZSRR i krajami Europy Środkowej. Początkowo chęć przystąpienia do planu wyraziły Polska i Czechosłowacja, ale ZSRR – faktycznie osobistą decyzją Józefa Stalina – wymusił wycofanie już złożonej deklaracji udziału Czechosłowacji w konferencji paryskiej i niezłożenie już przygotowanego akcesu Polski do inicjatywy amerykańskiej.

Państwa uczestniczące otrzymywały z USA pomoc w postaci towarów, które były niezbędne do odbudowy gospodarek, zaś środki finansowe ze sprzedaży tych dóbr były przeznaczane na inwestycje. Programem zarządzała ze strony amerykańskiej Administracja Współpracy Gospodarczej (Economic Cooperation Administration), która działała poprzez swe lokalne przedstawicielstwa i powołane przez siebie w krajach uczestniczących w programie przedsiębiorstwa. Z Planem Marshalla wiązały się bezpośrednio także inne programy pomocy, na przykład program wsparcia technicznego (Technical Assisstance Program) i Program Wsparcia Wzajemnej Obrony (Mutual Defence Assistance Program), które zostały ostatecznie przekształcone w jednolity Program Wzajemnego Bezpieczeństwa (Mutual Security Program).

Propozycja amerykańska, zmierzająca do zachowania gospodarczej całości Europy w warunkach wolnego handlu i gospodarki rynkowej, była nie do zaakceptowania przez ZSRR wobec sowieckich planów narzucenia pełnego podporządkowania gospodarczego i zmilitaryzowanej gospodarki państwowej krajom Europy Środkowo-Wschodniej. Państwa satelickie ZSRR – niezależnie od rzeczywistych interesów tych krajów i stanowiska ich rządów (zdominowanych już zresztą uprzednio przez partie komunistyczne) – musiały się podporządkować nadrzędnemu interesowi hegemona i woli Stalina. Plany upaństwowienia i militaryzacji gospodarek krajów bloku sowieckiego zostały w konsekwencji przeprowadzone w przyspieszonym tempie w skali całego bloku w latach 1948-1950, po odrzuceniu udziału w Planie Marshalla. Łączyło się to w sferze politycznej z likwidacją pozostałości pluralizmu politycznego (i partii opozycyjnych), wcieleniem partii socjaldemokratycznych do komunistycznych (tzw. zjednoczeniem ruchu robotniczego), przejęciem pełni władzy przez partie komunistyczne, intensyfikacją policyjnych represji i proklamowaniem formuły tzw. demokracji ludowej – czyli dyktatury partii komunistycznych przy zachowaniu fasady instytucji formalnej demokracji parlamentarnej.

Wzmocnienie europejskiej współpracy w odbudowie i powołanie instytucji koordynujących pomoc gospodarczą (OEEC) miało stanowić według Moskwy ingerencję w sprawy wewnętrzne państw podporządkowanych ZSRR. Jednocześnie jako "alternatywę" Moskwa przedstawiła propagandowo tzw. plan Mołotowa, czyli reorientację związanych dotychczas wymianą z Europą gospodarek środkowoeuropejskich na wymianę z ZSRR. Plan Marshalla był krytykowany przez Moskwę, jej satelitów i europejskie partie komunistyczne jako instrument zwiększania wpływów amerykańskich w Europie – postrzegany jako element tzw. doktryny powstrzymywania.

Wymuszona przez ZSRR odmowa uczestnictwa Polski i Czechosłowacji w Planie Marshalla była przypieczętowaniem podziału stref wpływów w Europie (rozszerzenie podziału ze sfery politycznej na ustrojowo-gospodarczą) i na kilkadziesiąt lat odizolowała kraje Europy Środkowo-Wschodniej od reguł gospodarki rynkowej (w tym wzajemnie wymienialnych walut) i jednolitego rynku europejskiego. Ostatecznie umowy podpisano z 16 krajami. W Europie Zachodniej w Planie nie uczestniczyła jedynie Hiszpania (rządzona przez generała Franco i izolowana wówczas politycznie). W planie Marshalla nie wzięła również udziału Finlandia, która za cenę rezygnacji z niezależnej polityki zagranicznej określoną faktycznie w traktacie z ZSRR z 8 kwietnia 1948 r. zachowała jednak ustrój demokratyczny i gospodarkę rynkową.

W latach 1948-1951, łączna wartość udzielonej pomocy przekroczyła 14 mld ówczesnych USD (równowartość 140 mld dolarów w 1999 r.). Do zarządzania funduszami powołano Organizację Europejskiej Współpracy Gospodarczej (późniejsze OECD). Z pomocy skorzystały przede wszystkim Wielka Brytania i Francja, oraz Włochy, RFN (która przystąpiła do planu po swym powstaniu w maju 1949 r.) i Holandia.

Lata 1948-1952 były okresem najszybszego wzrostu w gospodarczej historii Europy. W krajach objętych programem Planu Marshalla produkcja przemysłowa wzrosła w tym okresie o 35%. Produkcja rolna przewyższyła znacząco wskaźniki przedwojenne. W konsekwencji wzrost dobrobytu zakończył społeczną i polityczną destabilizację w krajach zachodnioeuropejskich charakterystyczną dla lat 1944-1947 i związaną z depresją gospodarczą i trudnymi warunkami życia po zniszczeniach II wojny światowej.

Konsekwencją ówczesnych decyzji politycznych były z jednej strony: szybka odbudowa, rozwój gospodarczy i integracja krajów Europy Zachodniej uczestniczących w planie, z drugiej zaś: budowa w krajach Europy Środkowej autarkicznej upaństwowionej komunistycznej gospodarki niedoboru podporządkowanej budowie przemysłu ciężkiego – zbrojeniowego, energochłonnej i centralnie sterowanej z Moskwy (bezpośrednio i za pośrednictwem RWPG). Z jednej strony zainicjowane zostały zatem procesy, które doprowadziły do powstania Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i w konsekwencji Unii Europejskiej, z drugiej zaś strony kraje Europy Środkowej zostały decyzją Stalina odizolowane na kilkadziesiąt lat od europejskich procesów integracyjnych i pozbawione walut swobodnie wymienialnych. Jest to m.in. podstawowa geneza dzisiejszych zapóźnień infrastrukturalnych krajów Europy Środkowej (w tym Polski) w stosunku do pozostałych krajów UE i zasadniczej różnicy w poziomie PKB i poziomie życia między tymi dwoma regionami Europy.

Podział funduszy Planu Marshalla

Kraj	1948/49 (w mln $)	1949/50 (w mln $)	1950/51 (w mln $)	Łącznie (w mln $)
Austria	232	166	70	488
Belgia i Luksemburg	195	222	360	777
Dania	103	87	195	385
Francja	1,084	691	520	2296
RFN	b.d., RFN przystąpiła do planu po swym powstaniu w 1949	500	1448	1948
Grecja	175	156	45	366
Islandia	6	22	15	43
Irlandia	88	45	—	133
Włochy i Triest	594	405	205	1204
Holandia	471	302	355	1128
Norwegia	82	90	200	372
Portugalia	—	—	70	70
Szwecja	39	48	260	347
Szwajcaria	—	—	250	250
Turcja	28	59	50	137
Wielka Brytania	1316	921	1060	3297

Bibliografia

• Encyklopedia Unii Europejskiej pod red. Konstantego Adama Wojtaszczyka, WSiP, Warszawa 2004, ISBN 83-02-08847-1

WP:PANDA

Artykuł przetłumaczony z en.wiki w ramach WP:TM. Poprzednia jego treść przeniesiona na stronę dyskusji, aby można było łatwo przywrócić istotne informacje (jeśli takie były, a nie ma ich w obecnym artykule). Część tłumaczenia artykułu z en.wiki pominięta ze względu na brak źródeł. Umieściłem ją na stronie dyskusji tłumaczenia. Zapraszam do zapoznania się z artykułem i nanoszenia poprawek. Stiepan Pietrov (dyskusja) 13:41, 15 lis 2009 (CET)

• Poprawa stylu i konfrontacja tłumaczenia z oryginałem, np. [ZSSR] w znacznym stopniu ucierpiał historycznie w wyniku inwazji z Zachodu tymczasem chodzi o to, że w przeszłości ZSRR czy może szerzej Rosja ucierpiała z powodu ataków z Zachodu (Napoleon, wojna krymska, interwencja w czasie rewolucji). [Konferencja] rozpoczęła się w późnym lipcu. Lepiej pod koniec lipca. Zresztą czy 17 lipca to pod koniec lipca?--Bonio (dyskusja) 06:23, 16 lis 2009 (CET)
  • Zmieniłem na 17 lipca. Zachęcam do nanoszenia poprawek. Stiepan Pietrov (dyskusja) 11:33, 16 lis 2009 (CET)
    • Co to jest państwo pastorskie? Państwo rządzone przez pastora?--Bonio (dyskusja) 13:43, 16 lis 2009 (CET)
      • Literówka, miało być pasterskie, czyli rolnicze. W sumie można zmienić na państwa rolniczego lub jak jest w artykule Plan Morgenthaua: państwa rolniczo-pasterskiego. Stiepan Pietrov (dyskusja) 13:53, 16 lis 2009 (CET)
• I tak trzeba zrobić bo określenie państwo rolnicze istnieje, a w sprawie państwa pasterskiego będzie potrzebne źródło na występowanie terminu w polskiej literaturze. Kolejny drobiazg: luźną strukturę dla kontroli przy użyciu czterech sił – te four-power oznaczają nie cztery siły tylko cztery mocarstwa a dokładniej chodzi o Sojuszniczą Radę Kontroli Niemiec.--Bonio (dyskusja) 14:16, 16 lis 2009 (CET)
  • Zrobione Stiepan Pietrov (dyskusja) 15:43, 16 lis 2009 (CET)
• państwo rolnicze? Chyba społeczeństwo rolnicze (pasterskie też może być), państwo feudalne jak już. Przykuta (dyskusja) 23:06, 16 lis 2009 (CET)
  • Myślę, że przed formułowaniem sądów należy zapoznać się z literaturą przedmiotu. Pojęcie państwo rolnicze istnieje, np. Bonio (dyskusja) 08:09, 17 lis 2009 (CET)

Czy na pewno ten plan pomógłby nam?

Ja znalazłem w internecie taki artykuł:

"Zanim opiszę szczegółowo realizację planu trzyletniego i poziom życia ludności, to muszę - niestety - napisać o pewnym wydarzeniu polityczno-gospodarczym z dziejów Europy - planie Marshalla. Właśnie w tym miejscu muszę przedstawić jego główne założenia i cele, gdyż wiele osób twierdzi, że to z powodu odrzucenia tegoż planu Polska "zaprzepaściła" swoją szansę na dogonienie poziomu życia czołówki krajów zachodnio-europejskich. 12 marca prezydent USA - Harry Truman publicznie zaprezentował nową doktrynę polityczną, doktrynę "żelaznej kurtyny". Istotą jej była walka na całym świecie z wzrastającymi wpływami komunistów i socjalistów. Walka miała nie tylko odbywać się na polu politycznym, lecz również gospodarczym i wojskowym. Działania przebiegały w dwóch kierunkach. Z jednej strony prowadzono działania gospodarczo-polityczne w formie dywersyji i sabotażu na terenie państw socjalistycznych, w tym celu powołując tajną organizację CIA. Z drugiej strony transferowano ogromne środki finansowe i techniczne do państw "zagrożonych" inwazją socjalizmu, by szybko podnieść poziom życia ludzi i w ten sposób zmiejszyć wpływy socjalistów. Zgodnie z paktem dla Ameryk (1947), żaden kraj na kontynentach amerykańskich nie mógł prowadzić inwestycji gospodarczych oraz polityki społecznej, która mogłaby zagrozić interesom gospodarczym Stanów Zjednoczonych. Teoretycznie kraje i rządy Ameryki Łacińskiej były wolne, lecz w rzeczywistości ściśle podlegały pod dyrektywy Waszyngtonu. Terenem "zagrożonym" w owym czasie była również Europa. Częścią doktryny Trumana był właśnie owy plan Marshalla. Jak uzasadnili to amerykańscy ekonomiści Donald L. Kemmerer i C.Clyde Jones, plan " ... był pierwotnie obliczony, aby ludność tych krajów stała się mniej wrażliwa na propagandę komunistyczną" /D.L.Kemmerer, C.C. Jones: American Economic History, New York, 1959, s.466/Historia.494. Taki oto był cel polityczny planu. Drugim aspektem, który należy tu przedstawić są ogólne założenia tego planu. Według planistów Europa Wschodnia miała otrzymać środki finansowe by odbudować potencjał surowcowy i rolniczy, gdy tymczasem Europa Zachodznia miała otrzymać fundusze na odbudowę i rozwój przemysłu oraz technologii. Podręcznik1.48 Taki plan oznaczał utrzymanie, a nawet wzmocnienie starego podziału na rolniczo-surowcowy Wschód i techniczno-przemysłowy Zachód. Polska stałaby się po prostu zapleczem surowców, żywności i taniej siły roboczej dla stechnicyzowanej Europy Zachodniej i USA. Nie muszę chyba nikomu tłumaczyć, że byłaby to forma neokolonializmu. Dziś zapleczem surowcowym dla Zachodu jest Afryka, a mimo tego Afrykanom nie żyje się najlepiej. Następnym warunkiem udzielenia "pomocy" było udostępnienie gospodarki dla szerokiej penetracji kapitału amerykańskiego. Trzecim podstawowym warunkiem było utrzymanie prywatnej gospodarki wolnorynkowej. Po tym krótkim przypomnieniu, teraz dopiero widać jak na dłoni, że nawet dla przedwojennego obozu władzy takie warunki były nie do przyjęcia. Celem władz zarówno przedwojennych, jak i powojennych było uprzemysłowienie kraju i zmiana struktury społeczno-gospodarczej z rolniczo-surowcowej na przemysłowo-rolniczą. W sytuacji jawnych żądań politycznych i społecznych taki plan musiał zostać odrzucony przez Europę Wschodnią, gdyż oznaczałoby to uzależnienie gospodarcze od USA, nieformalne zniewolenie i zachowanie niezmiernie niekorzystnej sytuacji społeczno-ekonomicznej. Zatem plan odrzucono z powodów absurdalnych warunków, natomiast polityczna postawa ZSRR była trzeciorzędnym czynnikiem w zasadzie tylko potwierdzającym decyzje rządów poszczególnych państw. Formalnie przyjęcie pomocy było dobrowolne, jednakże jej odrzucenie stało się pretekstem do izolacji krajów socjalistycznych od wszelkiej pomocy i wymiany handlowej. Restrykcje objęły nawet te towary, które wcześniej otrzymywaliśmy w ramach dostaw UNRRA. Do czasu śmierci Stalina nałożono na kraje socjalistyczne embargo na wszelką technologię. Wkrótce po przedstawieniu Planu Marshalla rozwiązano agendę ONZ - UNRRA. Tym samym Polska straciła jakiekolwiek zewnętrzne zachodnie źródła pomocy rzeczowej, technicznej i finansowej. Jedynym realnym partnerem handlowym i ekonomicznym stał się tym samym Związek Radziecki. O stopniu uzależnienia Europy od USA niech zaświadczy taki oto fakt, że Francja odrzuciła traktat przyjaźni z Polską właśnie po wdrożeniu doktryny Trumana.Podręcznik1.51 Niemcy (RFN) praktycznie dopiero w 1970 roku złożyły deklarację poszanowania dzisiejszych granic, a gwarancje uzyskaliśmy dopiero po roku 90-tym. " --89.74.171.245 (dyskusja) 10:45, 3 lis 2010 (CET)

PANDA 2

Na ten obszernie rozbudowany artykuł zwróciłem wzrok, kiedy chciałem sprawdzić coś, o czym mówili na demotywatorach (konkretnie sam Plan Marshalla). Bodajże było to już w PANDzie, ale widać do DA się nie odstało. Poprawimy ;) (bo rozbudować się chyba już bardziej nie da)? 89.231.109.143 (dyskusja) 18:35, 9 lis 2010 (CET)

• Straszny styl spowodowany chyba nieudolnym tłumaczeniem. Trudno to w ogóle czytać--83.10.184.76 (dyskusja) 22:08, 10 lis 2010 (CET)
  • Zachęcam do poprawy lub tłumaczenia od nowa. Polecam założyć konto na wiki, aby ułatwić komunikację. Stiepan Pietrov (dyskusja) 09:47, 11 lis 2010 (CET)

Data końcowa

Kiedy dokładnie ten plan się zakończył? W 1951 ([2], [3]) czy w 1952? Bo źródła różnie podają. MarMi wiki (dyskusja) 01:52, 31 maj 2021 (CEST)

Wygląda na to, że nie ma pełnej zgodności co do daty końcowej (jak i całkowitej kwoty pomocy). Może warto o tym wspomnieć w artykule. MarMi wiki (dyskusja) 03:44, 31 maj 2021 (CEST)