Jan Borysewicz (żołnierz)
kapitan | |
Data i miejsce urodzenia |
12 września 1913 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1938–1945 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Główne wojny i bitwy |
II wojna światowa |
Odznaczenia | |
Jan Borysewicz ps. „Krysia”, „Mściciel” (ur. 12 września 1913 w Dworczanach koło Wasiliszek, zm. 21 stycznia 1945 pod Kowalkami koło Naczy) – żołnierz polskiego podziemia, kapitan Armii Krajowej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Szczuczynie Nowogródzkim i Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 października 1938 i 176. lokatą w korpusie oficerów piechoty[1]. W marcu 1939 pełnił służbę w 41 pułku piechoty w Suwałkach na stanowisku dowódcy plutonu w 2. kompanii[2].
Podczas kampanii wrześniowej dowódca plutonu w I batalionie 41 pp, w latach 1940–1941 był więziony przez NKWD w więzieniach Baranowicze i Brześć, od lata 1941 w konspiracji, dowódca plutonu w 3. kompanii na terenie Wasiliszek, od czerwca 1943 dowódca oddziału partyzanckiego nr 314, następnie 3. kompanii w batalionie zaniemeńskim, od grudnia 1943 dowódca II batalionu 77 pułku piechoty AK, od maja 1944 komendant Zgrupowania „Północ” (II i V batalion 77 pp), w akcji „Ostra Brama” w zgrupowaniu „Południe” kpt. S. Sędziaka „Warty”, od sierpnia ponownie komendant Zgrupowania „Północ” i dowódca oddziału partyzanckiego.
Partyzantkę zaczynał z 7 osobami, rok później miał w swoim batalionie 650 świetnie uzbrojonych żołnierzy. Odnotował na swym koncie szereg udanych działań bojowych przeciw niemieckim siłom okupacyjnym m.in. rozbił więzienie w Ejszyszkach i zdobył Raduń[3]. Zginął 21 stycznia 1945 pod Kowalkami w zasadzce grupy operacyjnej 105 pułku piechoty NKWD. Jego ciało Sowieci obwozili po wsiach i miasteczkach Ziemi Lidzkiej – wystawiono je na widok publiczny m.in. na rynku w Naczy, w Raduniu i Ejszyszkach.
Działający wówczas w okolicy oddział samoobrony wileńskiej pod dow. Władysława Więckiewicza ps. „Wiatr”, „Zemsta” zamierzał odbić ciała poległych, ale z racji licznego wtedy w Ejszyszkach oddziału NKWD zrezygnował z tego zamiaru.
Komendant Jan Borysewicz został odznaczony pośmiertnie Orderem Virtuti Militari V kl. przez Delegata Sił Zbrojnych.
23 stycznia 2014 w Kowalkach został odsłonięty pomnik Jana Borysewicza[4][5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 120, tu podano, że urodził się 14 września 1914.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 597.
- ↑ „Nasz Dziennik”, 23.01.2009, s. 2.
- ↑ Odsłonięto pomnik ku czci Jana Borysewicza „Krysi”. kurierwilenski.lt. [dostęp 2014-01-26].
- ↑ Odsłonięto pomnik ku czci kpt. Jana Borysewicza „Krysi”. kresy.pl. [dostęp 2014-01-26].
Literatura
[edytuj | edytuj kod]- Marek Ney-Krwawicz, Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, w: „Mówią wieki” nr 9/1986.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Jan Wasiewicz, Józef Wilbik, Krótki zarys organizacji Okręgu Nowogródek, [w:] Ze wspomnień żołnierzy AK Okręgu Nowogródek, oprac. Eugeniusz Wawrzyniak, Warszawa 1988.
- Jan Erdman, Droga do Ostrej Bramy, Warszawa 1990, s. 274–275 i in.
- Kazimierz Krajewski, Na Ziemi Nowogródzkiej „Nów” – Nowogródzki Okręg Armii Krajowej, Warszawa 1997.
- Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski, Jan Borysewicz „Krysia” Legenda Nowogrodzkiej Armii Krajowej. „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” nr 1–2 (96–97) styczeń – luty 2009, Warszawa 2009, ISSN 1641-9561.
- NKWD o Polskim Podziemiu 1944-1948 (Konspiracja polska na Nowogródczyżnie i Grodzieńszczyżnie), pr. zb., s. 29.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Dowódcy oddziałów partyzanckich Armii Krajowej
- Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej 1939–1941
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (władze RP na uchodźstwie)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (władze RP na uchodźstwie)
- Oficerowie 41 Suwalskiego Pułku Piechoty
- Oficerowie 77 Pułku Piechoty Armii Krajowej
- Podporucznicy piechoty II Rzeczypospolitej
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy walk z funkcjonariuszami organów Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w Polsce (1944–1956)
- Więźniowie więzień i obozów NKWD w Polsce
- Żołnierze i działacze podziemia antykomunistycznego (1944–1956)
- Urodzeni w 1913
- Zmarli w 1945