Sątopy-Samulewo
osada | |
Budynek w Sątopach-Samulewie | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2011) |
1200 |
Strefa numeracyjna |
89 |
Kod pocztowy |
11-230[2] |
Tablice rejestracyjne |
NBA |
SIMC |
0472199 |
Położenie na mapie gminy Bisztynek | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego | |
Położenie na mapie powiatu bartoszyckiego | |
54°04′27″N 21°01′51″E/54,074167 21,030833[1] |
Sątopy-Samulewo (niem. Bischdorf) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bisztynek.
Wieś do 1772 r. znajdowała się na terenie komornictwa reszelskiego. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Historia miejscowości
[edytuj | edytuj kod]Biskupia rezydencja
[edytuj | edytuj kod]- Osobny artykuł:
Sątopy-Samulewo powstały w wyniku wydzielenia folwarku biskupów warmińskich ze wsi Sątopy lokowanej w 1337 r. Pierwsza wzmianka o powstaniu folwarku pochodzi z czasów biskupa Kromera, z której wynika, że w Sątopach było dwóch sołtysów. W czasie rządów biskupa Batorego Sątopy-Samulewo występują już jako folwark biskupi. Dwór położony był w parku krajobrazowym nad obecnie nieistniejącym jeziorem Sajno. Nowy modrzewiowy dwór na wzór pałaców francuskich wystawił tu biskup Wacław Leszczyński. Wyposażenie kaplicy pałacowej po 1772 r. przeniesiono do kościoła w Sułowie koło Bisztynka. W rezydencji biskupiej w Sątopach-Samulewie znajdował się zwierzyniec i stadnina koni. Od 1716 r. urzędowali tu burgrabiowie z Reszla. Biskupi folwark został sprzedany przez biskupa Ignacego Krasickiego.
Sątopy-Samulewo w państwie pruskim
[edytuj | edytuj kod]Sątopy-Samulewo miały różnych właścicieli – m.in. rodzinę von Kurowskich.
Jezioro Sajno po osuszeniu zamienione zostało na łąki. Przez Sątopy przebiega wybudowana pod koniec XIX w. linia kolejowa Olsztyn – Korsze. Druga linia kolejowa, która powstała w 1905 z Kętrzyna przez Reszel, Sątopy Samulewo Bisztynek do Ornety obecnie nie istnieje: częściowo została rozebrana w 1945 roku przez wojska radzieckie. Po wojnie linię kolejową odbudowano na odcinku Sątopy Samulewo-Reszel. W latach 80. XX wieku zaczęła tracić na znaczeniu, następnie zamknięta uległa dewastacji i ostatecznie została rozebrana w sierpniu 2006 roku.
Sątopy-Samulewo ponownie w Polsce
[edytuj | edytuj kod]Po roku 1945 majątek ziemski Sątopy-Samulewo znalazł się w strukturach PGR. Dyrekcja PGR mieściła się w XIX w. dworku wybudowanym na miejscu wcześniejszego pałacu biskupiego. Jest to neoklasycystyczna budowla dwuskrzydłowa[3].
PGR Sątopy od 1970 roku wszedł w skład Kombinatu PGR Sątopy, mającego siedzibę bliżej stacji kolejowej. W czasie, gdy Kombinat Sątopy należał organizacyjnie do Kętrzyńskiego Zjednoczenia Rolniczo-Przemysłowego w Kętrzynie, przy siedzibie kombinatu wybudowano agroosiedle dla kilkuset mieszkańców. W skład Kombinatu PGR Sątopy wchodziły zakłady rolne w następujących miejscowościach: Czarnowiec, Troksy, Mołdyty, Nisko, Sątopy-Samulewo, Sątopy I, Ryn Reszelski, Wojkowo i Pleśnik. Do Kombinatu PGR Sątopy w roku 1977 należało 10 308 ha gruntów.
Polder po dawnym jeziorze Sajno (ok. 300 ha) służył jako zaplecze suszarni zielonek. Obecnie jest w znacznej części zalany (nie pracują pompy odwadniające) i stanowi ostoję ptaków wodno-błotnych. Stwierdzono występowanie 34 gatunków ptaków wymienionych w Zał 1 DP i 22 gatunków zarejestrowanych w PCKZ[4]. Przez dawne jezioro Sajno przepływa rzeka Sajna.
Osoby związane z Sątopami-Samulewem
[edytuj | edytuj kod]- Paul Wegener (1874–1948), urodzony w ówczesnym Bischdorf niemiecki aktor i reżyser (m.in. film „Golem”)[potrzebny przypis].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 121137
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1150 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 92
- ↑ Polder Sątopy-Samulewo. www.ptop.org.pl. [dostęp 2015-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stanisław Gapiński, „Kętrzyńskie Zjednoczenie Rolniczo-Przemysłowe”, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn, 1980, ISSN 0585-3893. (str. 19 – powierzchnia Kombinatu)