Indeks:Polski - Regionalizmy częstochowskie
Regionalizmy częstochowskie – wyrazy i związku używane w regionie częstochowskim lub posiadające tam odmienne od typowego znaczenie.
Słowa charakterystyczne dla Częstochowy
[edytuj]- babok – straszydło
- bateryjka – latarka na baterie
- bełtać – wymiotować
- bliscy – słabo świeci
- burok – strój ludowy
- bziakać – narzekać, płakać
- chapeć – kapeć
- chlistać, chlizdać – chlapać, rozlewać
- chyrlać – kaszleć
- ciątać – błąkać się bez celu
- ciekać – uganiać się
- ciorać – brudzić
- ciulim – placek z ziemniaków i mięsa
- ciężyć – ciążyć
- człapka – pułapka na myszy
- doktór, doktórka – lekarz, lekarka
- druszlak, druślak – cedzak
- duldać – głośno pić
- dziabolić – narzekać
- dziorga – kradzież owoców
- frymusnik – nieposłuszne dziecko
- garus – zupa z owoców
- guguła – niedojrzały owoc
- hajza, hajzel – dom, toaleta
- hasie – rodzaj kruszywa, żużel
- ino – tylko
- kąpe – kąpię
- kocmołuch – nieporządny człowiek
- kulos – noga
- lipko – wizjer w drzwiach
- majloch – człowiek nieporadny, pijak
- manus – pijak
- mycka – czapka
- nielusy – ospały, nieporządny
- nikaj – nigdzie
- turlikać – toczyć się
- tyrpać – szturchać
- pieczonki – danie z ziemniaków przygotowane w żeliwnym kociołku, prażonki
- pierdyknąć – przewrócić się
- piterek – portfelik
- podawać (się) – urodzić się podobnym do rodziców
- porysane – porysowane
- pozołdy – słodycze
- pruciać – grzebać
- puścić – włączyć np. telewizor
- raniec – tornister
- rańsze – poranne (np. mleko)
- satelita – „Esiok/Sam” traktor samoróbka
- schow – schowaj
- schódki – krótkie schody
- siorbać – wydawać odgłosy przy jedzeniu np. zupy
- skuśka – skrót
- słapka – pułapka na myszy
- smytłać – zwlekać, robić niepotrzebne rzeczy
- smyrać – łaskotać
- strużka, strugaczka – temperówka
- susfoł – kłębek włosów, coś pozwijanego
- śpik – koza z nosa
- szkudzić – psuć, robić psikusy
- trejtać – deptać
- uksyć (się) – odłamać się, odpaść
- zalewajka – zupa kartoflana z żurkiem
- zastrużka – temperówka
- ziapać – dyszeć
- ziaziulka – rana, otarcie
- zgódka – czkawka
- zomorek – dziecko niejadek
- zrywka – mała reklamówka
Związki frazeologiczne
[edytuj]- częstochowski rym, wiersz częstochowski
- pierdoła z Kłobucka, czasem także pierdoła kłobucka
- popychać pierdoły – opowiadać plotki, rozmawiać o mało istotnych rzeczach
- w cały świat – nieregularnie, bez ładu np. " autobusy jeżdżą dziś w cały świat" - autobusy jeżdżą dziś nieregularnie
- prawie – w znaczeniu "właśnie" np. "Piotrek prawie wszedł do domu" - Piotrek właśnie wszedł do domu
- iść na kwadraty – popularne miejsce spotkań
- pomykać na aleje / poginać na aleje – wybrać się do centrum miasta
Pozostałe
[edytuj]zobacz też: