14 czerwca obchodzimy Światowy Dzień Krwiodawcy. W tym roku przypada on w 20. rocznicę ustanowienia przez WHO tego święta. Tegoroczna kampania nosi hasło: "20 lat świętowania dawstwa: Dziękujemy Krwiodawcom!".

Według WHO tegoroczna myśl przewodnia ma upamiętnić wpływ krwiodawstwa na życie pacjentów i dawców. Kampania jest okazją do wyrażenia wdzięczności dawcom krwi, osocza i płytek krwi na całym świecie za ich donacje ratujące życie. Ponadto wzywa do działania, motywując więcej osób do przyłączenia się do globalnego ruchu krwiodawstwa.

Narodowe Centrum Krwi, pytane o liczbę krwiodawców oraz liczbę pobranych donacji krwi i jej składników podało, że w ostatnich latach notowany jest trend wzrostowy zarówno liczby honorowych dawców krwi, jak i liczby pobranych donacji krwi i jej składników.

W 2020 r. liczba dawców wyniosła 552 065, w 2021 r. – 595 189, w 2022 r. – 600 472, a w roku ubiegłym było to 617 461 dawców.

Liczbę pobranych donacji krwi i jej składników w 2020 r. wyniosła 1 185 042, w 2021 r. – 1 352 885, w 2022 r. – 1 388 987, a w 2023 r. – 1 461 509.

Statystyki te obejmują dane z 21 regionalnych centrów krwiodawstwa i krwiolecznictwa.

W Polsce do pobierania krwi i jej składników uprawnione są: regionalne centra krwiodawstwa i krwiolecznictwa, Wojskowe Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa i Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa MSWiA.

"Krwiodawcy doskonale rozumieją, jak ważną rolę pełnią w zakresie ratowania zdrowia i życia polskich pacjentów. Mając na uwadze, że krew i jej składniki mają określony termin ważności i nie ma możliwości gromadzenia długoterminowych zapasów oraz kierując się odpowiedzialnym i racjonalnym gospodarowaniem, decyzję o oddawaniu krwi podejmują świadomie i rozważnie. Ścisła współpraca honorowych dawców krwi z centrami krwiodawstwa i krwiolecznictwa skutkuje rzeczywistą pomocą, udzielaną pacjentom wymagającym leczenia krwią i jej składnikami" – podkreśliło NCK.

W ocenie NCK Polacy są społeczeństwem akcyjnym i wrażliwym na potrzeby drugiego człowieka i bardzo chętnie angażują się w organizowane działania, dzięki czemu możliwe jest niesienie pomocy osobom wymagającym leczenia krwią lub jej składnikami.

Podziel się cytatem

"Świadomość, że ofiarowana krew sprawiła, że inny człowiek może żyć jest naturalnym impulsem, by pomagać z pełnym zaangażowaniem" – dodało NCK.

NCK podkreśliło, że w Polsce nie brakuje krwi, a każdy pacjent, który wymaga leczenia krwią lub jej składnikami, na pewno je otrzyma. Zaznaczyło, że ogólnokrajowe stany magazynowe krwi i jej składników są zabezpieczone więc centra krwiodawstwa i krwiolecznictwa realizują zapotrzebowania zgłaszane przez szpitale.

"Publiczna służba krwi na bieżąco analizuje zmieniającą się sytuację i dostosowuje działania do potrzeb podmiotów leczniczych w zakresie zapotrzebowania na krew i jej składniki. Zawsze wydawana jest krew na tzw. ratunek życia oraz dla dzieci" – wyjaśniło NCK.

Jeśli jakiejś konkretnej grupy krwi w danej chwili potrzeba więcej, a magazynie najbliższego centrum krwiodawstwa jest jej mało, to sprowadza się ją z innego centrum.

NCK zwróciło jednocześnie uwagę, że mając na względzie zbliżający się okres wakacyjny, potrzebna jest większa aktywność w zakresie honorowego oddawania krwi, by płynnie odpowiadać na potrzeby szpitali w zakresie krwi i jej składników.

"Najbardziej oczekiwana jest krew grup ujemnych i krew grupy zero mająca ujemne Rh (ORhD-), ponieważ w nagłych wypadkach, przy braku krwi właściwej grupy, może być przetoczona każdemu bez ryzyka odrzucenia przez biorcę" – wskazało NCK.

O oddawanie krwi apelują m.in. lekarze Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia.

"Zbliżają się wakacje. Z doświadczenia wiadomo, że w tym okresie częściej dochodzi do nieszczęśliwych zdarzeń. Wolny czas, wyjazdy, wycieczki. Morskie kąpiele, górskie wspinaczki. Urazów i wypadków nie brakuje. (…) Wiele poszkodowanych osób potrzebuje krwi. Niestety, zdarza się, że jej brakuje. Dlatego apelujemy do wszystkich, którym nieobojętny jest los osób rannych i ciężko chorych o przyłączenie się do grona honorowych dawców" – zaapelowała w komunikacie prezeska PPOZ Bożena Janicka.

Narodowy Fundusz Zdrowia przypomniał, że krew jest potrzebna przez cały rok, a szczególnie potrzebują jej ofiary wypadków, pacjenci hematologiczni, onkologiczni i pacjenci poddawani operacjom. Średnio jedna na dziesięć osób leczonych w szpitalu potrzebuje krwi. Do przeprowadzenia operacji serca potrzebnych jest sześć jednostek krwi, dla ofiar wypadku – dziesięć jednostek. Pacjent z chorobą nowotworową potrzebuje 8 razy 450 ml na tydzień.

NFZ zaznaczył, że oddawanie krwi jest całkowicie bezpieczne. W każdym miejscu pobierania krwi – stacjonarnym i wyjazdowym – zorganizowana jest dodatkowo śluza bezpieczeństwa, a więc wymagane jest dezynfekowanie rąk, założenie maseczki i pomiar temperatury. Każde stanowisko do oddawania krwi przez dawcę jest dezynfekowane.

Krew może oddać osoba zdrowa, czyli taka, której to nie zaszkodzi, i której krew będzie bezpieczna dla pacjentów. Musi mieć minimum 18 lat, ale nie więcej niż 65. Nie może ważyć mniej niż 50 kg.

Spis przyczyn stałej i czasowej dyskwalifikacji przyszłego dawcy można znaleźć na stronie Narodowego Centrum Krwi: https://www.gov.pl/web/nck/dyskwalifikacje.

W dniu oddania krwi należy być wyspanym i wypoczętym oraz zdrowym, czyli nie mieć objawów przeziębienia, i nie brać żadnych leków (nie dotyczy to większości suplementów diety, czyli np. popularnych preparatów witaminowych czy środków antykoncepcyjnych, należy jednak poinformować o tym osobę kwalifikującą).

"Przed przyjściem do centrum krwiodawstwa trzeba zjeść lekki posiłek niskotłuszczowy, a w ciągu 24 godzin przed pobraniem wypić ok. 2 l płynów i wziąć ze sobą dokument tożsamości ze zdjęciem, najlepiej dowód osobisty. Przed oddaniem krwi należy także ograniczyć palenie papierosów i nie pić alkoholu, również w dniu poprzedzającym oddanie krwi" – przypomniało NCK.

Po oddaniu krwi należy stosować się do zaleceń lekarza i personelu fachowego pobierającego krew, uciskać miejsce wkłucia odpowiednio długo i pozostać w miejscu oddania krwi przez co najmniej pół godziny. Należy też w dniu oddania krwi nie nosić w ręce, z której pobierano krew, ciężarów oraz powstrzymać się od intensywnej aktywności fizycznej.

Dzień Krwiodawcy obchodzony jest na całym świecie 14 czerwca, w rocznicę urodzin austriackiego lekarza Karla Landsteinera – patologa i immunologa, noblisty i odkrywcy systemu grup krwi. Jego ideą jest wyrażenie wdzięczności dawcom bezinteresownie oddającym krew, a także popularyzacja honorowego krwiodawstwa. (PAP)

Autorka: Aleksandra Kiełczykowska

ak/ joz/ mhr/