1778

Ovo je članak o godini 1778.

Godina 1778 (MDCCLXXVIII) bila je redovna godina koja počinje u srijedu po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u ponedjeljak po julijanskom kalendaru.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija:	1740-e  1750-e  1760-e  – 1770-e –  1780-e  1790-e  1800-e
Godine:	1775 1776 1777 – 1778 – 1779 1780 1781

Francusko zauzimanje Dominike.

1778. po kalendarima

Gregorijanski	1778. (MDCCLXXVIII)
Ab urbe condita	2531.
Islamski	1191–1192.
Iranski	1156–1157.
Hebrejski	5538–5539.
Bizantski	7286–7287.
Koptski	1494–1495.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1833–1834.
• Shaka Samvat	1700–1701.
• Kali Yuga	4879–4880.
Kineski
• Kontinualno	4414–4415.
• 60 godina	Yang Zemlja Pas (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11778.
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

Januar/Siječanj

• 6. 1. - Falački grof Karl Theodor, nasljednik nedavno umrlog bavarskog kneza-izbornika Maximiliana Josepha III sklapa tajni sporazum sa austrijskim carem Josipom II kojim bi trebao predati južnu Bavarsku u zamjenu za Austrijsku Nizozemsku; sporazum zbog značajnog širenja habsburških teritorija izaziva diplomatsku krizu unutar Svetog Rimskog Carstva.
• 18. 1. - Treće putovanje Jamesa Cooka: Britanski pomorac i istraživač James Cook otkriva otoke Kaui i Oahu u Havajskom arhipelagu, kome će dati ime Otoci Sandwich.
• početkom godine - Hrvatski sabor je raspušten, nakon što je poslije velikog otpora pristao na ekskorporaciju Banske krajine - za vrijeme Marije Terezije više neće biti sazivan.
• početkom godine - Osnovana srpska škola u Bjelovaru, inicijativom trgovaca i pakračkog episkopa - viša vojna vlast se protivila, dok nije dobijena dozvola od dvora.

Februar/Veljača

• 5. 2. - Mitropolit Vićentije Jovanović Vidak napismeno iznosi primedbe na prošlogodišnji Regulament - sledeće godine će biti izdata Deklaratorija. I ove godine ima protesta zbog izbacivanja nekih srpskih svetitelja iz kalendara.
• 6. 2. - Američka revolucija: Predstavnici Drugog kontinentalnog kongresa u Parizu sklapaju Sporazum o savezu, defanzivnu alijansu, sa predstavnicima francuskog kralja Louisa XVI, čime su stvoreni preduvjeti za francusku intervenciju u ratu za nezavisnost
  • Prethodno je sklopljen Savez o prijateljstvu i trgovini, francusko priznanje SAD, koje su prvi put međunarodno priznate od jedne evropske velesile.
• februar - Voltaire opet u Parizu nakon četvrt veka, umire pred kraj maja; u međuvremenu je izvedena njegova tragedija Irène, priključio se masonima.
• 23. 2. - Pruski oficir Friedrich Wilhelm von Steuben je stigao u američki zimovnik u Valley Forgeu: značajno unapređuje obuku i disciplinu vojnika, kao i administraciju.

Mart/Ožujak

• 6. 3. - James Cook je kod obale Oregona. Do oktobra istražuje severozapadnu obale Severne Amerike, koje su prvi put kartirane - traži Sjeverozapadni prolaz.
• 11. 3. - Ugovor iz El Parda o špansko-portugalskom razgraničenju: Špancima je potvrđena Colonia del Sacramento, dobijaju ostrva i područje današnje Ekvatorijalne Gvineje, moraju se povući sa juga današnjeg Brazila.

Maj/Svibanj

• 1. 5. - U Somboru osnovana "Norma", prva učiteljska škola na prostoru Srbije.
• 12. 5. - Mala nemačka grofovija Reuss je podignuta u Kneževinu Reuss-Greiz - zanimljivo da joj je zastava crno-crvena-zlatna, kao kasnija nemačka.
• maj - Nastojatelji manastira Krke, Krupe i Dragovića u mletačkoj Dalmaciji, sa sveštenstvom izabrali Nikanora Bogunovića za "vlasnog arhimandrita i upravitelja cerkovnog" sve Dalmacije.
• 18. 5. - Katolička emancipacija: Zakon o papistima je prvi od britanskih zakona olakšica za rimokatolike - mogu se priključiti vojsci te kupovati i nasleđivati zemlju ako se zakunu na vernost; još uvek nema slobode bogoštovlja. U narednih par godina će zbog ovoga doći do antikatoličkih nereda.

Jun/Juni/Lipanj

• 6. 6. - Ukinut Tamiški Banat, dogodine inkorporiran u Ugarsku u okviru tri županije.
• 17. 6. - Faktički počinje Anglo-Francuski rat: pomorska Akcija od 17. juna 1778, južno od Cornwalla, manji je britanski uspeh.
• 18. 6. - Britanci pod Henryjem Clintonom napuštaju Filadelfiju - u očekivanju dolaska Francuza, žele se konsolidovati u Njujorku. Prati ih Washingtonova armija, koja je napustila zimovnik u Walley Forgeu.
• 18. 6. (kal.?) - Carica Katarina izdaje ukaz o osnivanju Hersona, crnomorske luke, pomorske baze i brodogradilišta.
• 24. 6. - Pomračenje Sunca vidljivo u SAD.
• 28. 6. - Bitka kod Monmoutha u New Jersey, nejasan pobednik. Britanci su se do 6. jula svejedno prebacili u New York. Washington je razvejao sumnje u svoje vođstvo.

Jul/Juli/Srpanj

• 2. 7. - Jean-Jacques Rousseau je umro u Ermenonvilleu
• 3. 7. - Pruske trupe, koncentrirane na granici kako bi natjerale Josipa II da odustane od predviđene aneksije južne Bavarske, prelaze češku granicu i dolaze u sukob sa austrijskim trupama čime započinje Rat za bavarsko nasljedstvo.
• 3. 7. - Bitka, ili masakr, u dolini Wyoming u Pennsylvaniji je težak poraz patriota od strane lojalista i Irokeza. U američkim novinama će se proširiti neistina da su ubijene stotine žena i dece.
• 4. 7. - Ilinojska kampanja: puk. George Rogers Clark zauzeo Kaskaskiju, Amerikanci su sutradan zauzeli i Cahokiju.
  • Clark se smatra osnivačem Louisville, Kentucky ove godine.
• 10. 7. - Francuski kralj Louis XVI objavljuje rat Velikoj Britaniji. Za razliku od ranijih anglo-francuskih sukoba, ovaj rat nema evropski teatar, Britanija je tu sada izolovana.
• 11. 7. - Francuska flota grofa Charles Henri d'Estainga je stigla od Sandy Hooka, na ulazu u Newyoršku luku, ali ne pokušava ući.
• 27. 7. - Bitka kod Ushanta, na jugozapadnom ulazu u La Manš: sukob britanske i francuske flote bez odluke.
• jul - novembar - Preseljenje hrišćana, preko 31.000 Grka i Jermena, sa Krima u Priazovje. Od naselja osnovanih za njih najpoznatiji je Mariupolj.

Avgust/August/Kolovoz

• 3. 8. - Otvorena je milanska La Scala, izvedbom Salijerijeve opere Europa riconosciuta.
• avgust - James Cook je prošao Beringov moreuz u Čukotsko more, do sledećeg meseca plovi obalama Aljaske i Sibira.
• 26. 8. - Luka Korošec, Matevž Kos, Štefan Rožič i Lovrenc Willomitzer se na poticaj kranjskog plemića Žige Zoisa prvi uspinju na vrh Triglava.
• 27. 8. (16. 8. po j.k.) - Razbojnici, "arnauti", opljačkali i zapalili veći deo Rilskog manastira.
• 29. 8. - Neuspešni američki napad na Newport, Rhode Island, koji je trebala pomoći francuska mornarica

Septembar/Rujan

• 7. 9. - Američki rat za nezavisnost: Francuske snage vrše uspješnu invaziju Dominike, preuzevši nadzor nad britanskom karipskom kolonijom, koju će zadržati do kraja rata.
• septembar - Prusi se povlače iz Češke zbog nedostatka hrane ("Krompirski rat").
• 17. 9. - Ugovor iz Fort Pitta je prvi formalni ugovor između SAD i Indijanaca, u ovom slučaju Delawarea/Lenapea - sklopljen je vojni savez, ali nesporazumi uskoro dovode do razilaženja.
• 21. 9. - Početak grada Corumbá, danas u Brazilu - osnovali ga Španjolci na spornom području.

Oktobar/Listopad

• 8 - 10. 10. - Napad na Unadillu i Onaquagu: Amerikanci su uništili dva irokeška naselja i zimske zalihe.
• 19. 10. - Britanci su nakon dvomesečne opsade zauzeli Pondicherry u Francuskoj Indiji.

Novembar/Studeni

• 11. 11. - Masakr u Cherry Valley u centralnoj državi New York: lojalisti i Indijanci su ubili 30 civila.
• 26. 11. - Cookova ekspedicija je ponovo stigla do Havaja, on je prvi Evropljanin koji se iskrcao na Maui.

Decembar/Prosinac

• 15. 12. - Pomorska britanska pobeda kod Santa Lucije nad francuskom d’Estaingovom flotom.
• 28. 12. - Predaja francuskog garnizona na Svetoj Luciji, ostaju do kraja rata (pod britanskom vlašću 1814-1979).
• 29. 12. - Britanci zauzeli Savannah, Georgia, drže je do 1782. Ovo je početak "Južne strategije", koja se oslanja na precenjenu snagu lojalista u južnim kolonijama.

Kroz godinu

• Crnogorska delegacija na čelu sa guvernadurom Jovanom Radonjićem se nalazi u Rusiji, radi pomoći i zaštite - hladno su primljeni, šest meseci nisu uspeli videti caricu.
• U Herderovom zborniku Volkslieder pojavio se anonimni Goetheov prevod "Hasanaginice.
• Samuel Phillips Junior u gradu Andover u Massachusettsu osniva Phillips Academy gimnaziju-internat koja će postati najprestižnija u SAD.
• Berlinski kongres
• Zaharije Orfelin: "Slavenskaja i Valahijskaja Kalligrafia".
• Sarajevski letopisac Bašeskija računa da u šeheru ima 6.000 domova.
• Johann Gottfried von Herder objavio 'Volkslieder, "Narodne pesme", među kojima je i Goetheov prevod "Hasanaginice".
• Bakar je slobodni grad i luka.
• 1777-78 - Židovi u mletačkom Splitu zatvoreni u getu.
• Nove crkve: župna crkva sv. Josipa u Popovcu, župna crkva sv. Barbare u Bedekovčini
• Carl Wilhelm Scheele otkrio molibden.
• Semipalatinsk, današnji Semej, premešten je 18 km uzvodno na Irtišu, kako bi izbegao poplave.
• Nakon blizu 140 godina premeštanja, mobilni manastirski grad Ulan Bator (tadašnji Ergee/Ih Huree, Urga), ustalio se na današnjoj poziciji.

Rođenja

• 31. 1. - Franz Anton von Kolowrat-Liebsteinsky, austrijski državnik († 1861)
• 6. 2. - Ugo Foscolo, književnik, revolucionar († 1827)
• 25. 2. - José de San Martín, libertador juga Južne Amerike († 1850)
• 25. 3. - Sophie Blanchard, balonistica († 1819)
• 13. 5. - Honoré V od Monaka, knez († 1841)
• 7. 6. - Beau Brummell, arbitar mode, dendi († 1840)
• 18. 8. - Fabian Gottlieb von Bellingshausen, ruski admiral i istraživač († 1852)
• 20. 8. - Bernardo O'Higgins, libertador Čilea († 1842)
• 2. 9. - Louis Bonaparte, kralj Holandije († 1846)
• 9. 9. - Clemens Brentano, književnik († 1842)
• 1. 11. - Gustav IV Adolf, kralj Švedske († 1837)
• 3. 11. - Karlo Lanza, splitski političar († 1834)
• 5. 11. - Giovanni Battista Belzoni, istraživač, pionir egipatske arheologije († 1823)
• 6. 12. - Joseph Louis Gay-Lussac, hemičar i fizičar († 1850)
• 17. 12. - Humphry Davy, hemičar, pronalazač († 1829)
• 18. 12. - Joseph Grimaldi, glumac, klaunski pionir († 1837)
• 19. 12. - Marie-Thérèse, prvo dijete Louisa XVI († 1851)
• Mileta Radojković, jagodinski knez († 1852)
• c. Arsenije Loma, kačerski vojvoda († 1815)

Smrti

• 10. 1. - Carolus Linnaeus, švedski botaničar i osnivač moderne taksonomije (* 1707.)
• 5. 2. - Mikula Gorup, vjerski pisac na kajkavskom, svećenik (* ca. 1713)
• 19. 3. - Bogomir Palković, gradištanski pisac i svećenik (* 1714-15)
• 29. 3. - Baltazar Adam Krčelić, povjesničar, teolog i pravnik (* 1715)
• 6. 4. - Vid Došen, katolički svećenik, pisac (* 1719-20)
• 22. 4. - James Hargreaves, izumitelj stroja za predenje (* 1720)
• 11. 5. - William Pitt Stariji, bivši britanski premijer (* 1708)
• 30. 5. - Voltaire, pisac, filozof (* 1694)
• 2. 7. - Jean-Jacques Rousseau, filozof, pisac, kompozitor (* 1712)
• 3. 7. - Anna Maria Mozart, Wolfgangova majka (* 1720)
• 9. 11. - Giovanni Battista Piranesi, arheolog, arhitekta, umjetnik (* 1720)
• 31. 12. - Alvise IV Mocenigo, mletački dužd (* 1701)
• Luka Mihov Bunić, pjesnik, prevoditelj (* 1708)

Reference

Literatura

• Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
• Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1)

1778 na Wikimedijinoj ostavi