ඤාතිත්වය
**ඥාතීත්ව සංකල්පය** (Kinship Concept) යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ සමාජ විද්‍යාත්මක සංස්කෘතික හැසිරීම්, සබඳතා, හා ආකල්ප කලාපයකි. මෙම සංකල්පය මගින් පවුල් සබඳතා, සමාජ හැසිරීම් හා සංස්කෘතික අවබෝධය යන මට්ටම් බොහෝ විවිධ පැතිකඩවලින් පරීක්ෂා කිරීමට හැකියාව ලබා දේ.
ඥාතීත්වය, සමාජය තුළ පවතින පවුල් සම්බන්ධතා පමණක් නොව, කුඩා පවුලක මෙන්ම මහා පිරිසක් අතර ඇති සම්බන්ධතා ද විස්තාරයෙන් විමසුම් කරයි. විශේෂයෙන්ම, පසුබැසුණු හා පැරණි සමාජයන්හි සමාජ හැසිරීම්, පවුල් ආරක්ෂණය සහ කුලය විසින් පැවරෙන සෙවණක් ලෙසින්, අන්තර්ජාතික උරුමයක් ලෙසින් ද අලලා ගැනේ.
සමාජ විද්‍යාව හා ආගම් විද්‍යාව යන විෂයයන්හි, සමාජ හැසිරීම් හා සංස්කෘතියන් වශයෙන් පැමිණි එළිමහන් සමාජයන්හි පවුල්, ගෝත්‍ර, හා කුලවල සම්බන්ධතා පදනම් වූ විශ්වාසවලට අනුව ඥාතීත්වය විමසිල්ලෙන් ගවේෂණය කෙරේ.
ඉතිහාසයේ කාලයක සිටම, පවුල් ගොඩනැගීම හා ආදිකාලීන සමාජ හැසිරීම් අතර ඥාතීත්වය අනුප්‍රාප්ත වූ අතර, එම සබඳතා විවිධ ජාතික හෝ සංස්කෘතික සමාජයන්හි දියුණු වී ඇත. අත්‍යවශ්‍ය සම්ප්‍රදායන් හා විශ්වාසයන්, රැකවරණය, සහාය, සහ ආරක්ෂාව යන මුලික පැතිකඩයන් මත ඥාතීත්ව සම්බන්ධතා සමාජයේ පියස මෙන් හැඳින්විය හැක.
අවබෝධයකින් යුතුව මිනිස් ජීවිතය හා අධ්‍යාපනය තුළ සමාජ පසුබැසීම පිළිබඳව ඉදිරිපත් කරණ අතර, ඥාතීත්වය මගින් පිරිසක්, පවුල් ගොඩනැගීම, ආරක්ෂාව, සහාය මෙන්ම සංස්කෘතික උරුමයක් බවට පත් වීමේ අවස්ථාවන් විමසුම් කරයි.
**ඥාතීත්ව සංකල්පය** පරම්පරා පවත්නා පරිපාලන හා නීති රටාවන්, භාවනා හා කුලධර්මයන් තුළින් ක්‍රියාත්මක වන අතර, එම ක්‍රමවේදය අනුව පවුල් අභිවෘද්ධිය මෙන්ම ගෝත්‍ර සම්ප්‍රදායන් ද වේගයෙන් දියුණුවී ඇති බව ඉතිහාසය පෙන්වා දෙයි.
සාමන්‍යයෙන්ම, සමාජය තුළ පවතින පවුල් හා පවුල් සමීප සම්බන්ධතා ඉක්මවා, ඥාතීත්වය ආකල්පයෙන් බෙදා හදා ගත් හැසිරීම් හා කලාප වලට පැතිරෙමින් තිබේ. අධිලෝකයා හෝ විශ්ව මානව සංගමයන් මගින් පාලනය වන සමාජයක් තුළ, ඥාතීත්ව සම්බන්ධතා සහ සමාජ කේන්ද්‍රික භාවයන්, සංස්කෘතික උරුමයෙහි විශ්වාසයන් මත පදනම් වූ, සහ පැවැත්වෙන, වටිනාකමක් බවට පත් වී ඇත.
සමස්තයෙන්ම, ඥාතීත්ව සංකල්පය යනු විවිධ ආකාරයේ සංස්කෘතික හැසිරීම්, සමාජ උපකරණ, හා පරිපාලන ක්‍රමවේද අතර සම්බන්ධතාවයයි. එය, සමාජය තුළ පවතින පවුල් හා පවුල් සමීප සම්බන්ධතා මෙන්ම සමාජ හැසිරීම් හා සංස්කෘතික අවබෝධයන් මත පිහිටා ඇත.
**ඥාතීත්ව සංකල්පයේ සමාජ විද්‍යාත්මක හා ආගමික බලපෑම්**
ඥාතීත්ව සංකල්පය සමාජ විද්‍යාව හා ආගමික විද්‍යාවන්හි විමසුම් කිරීමේ විශේෂ අවස්ථාවක් වෙයි. සමාජ විද්‍යාව තුළ, පුද්ගලයන් අතර ඇති සම්බන්ධතා, ආරක්ෂාව, සහාය, සහ කුල ව්‍යුහයන් මත පදනම් වූ සමාජ පද්ධති පිළිබඳව ගවේෂණය කිරීමට මෙය උපකාරී වේ.
ආගමික විද්‍යාව, සමාජ අවබෝධය, සහ පවුල් සම්බන්ධතා පිළිබඳව විමසුම් කිරීමේ අවස්ථාවන් සහ බුද්ධිමය අභියෝගයන් සලසයි. මෙම විද්‍යාවන් හි පිහිටා ඇති ඥාතීත්ව සංකල්පයන්, පවුල් හා ගෝත්‍රය පමණක් නොව, සමාජ හැසිරීම්, සංස්කෘතිය, සහ ආගමික විශ්වාසයන් පිළිබඳව පරික්ෂා කිරීමේ දී පැහැදිලි වේ.
සමස්තයෙන්ම, **ඥාතීත්ව සංකල්පය** සමාජ හැසිරීම්, පවුල් සම්බන්ධතා, ආගමික විශ්වාසයන්, හා සංස්කෘතික අවබෝධයන් අතර ගවේෂණය කිරීමට අවශ්‍ය වන විශ්වාස, වටිනාකම්, හා භාවනා පද්ධති සමඟ සම්බන්ධතාවයයි.
අවරෝහණය
[සංස්කරණය]පැට්‍රීෂියා උබෙරෝයි විසින් සංස්කරණය කල ඉන්දියාවේ පවුල ඥාතීත්වය හා විවාහය යන කෘතිය කුල ඥාති සමූහ බිහිවීම සදහා මූලික වශයෙන් නීති 3 ක් බලපානබව පෙන්වා දෙයි.ඒවානම්
- අවරෝහණ හෙවත් වංශානුගත ක්‍රමය
- අනුප්‍රාප්තිය
- උරුමය හෙවත් ප්‍රෙව්ණිය
කෙසේ වෙතත් මෙම ක්‍රම තුනම පොදුවේ අවරෝහණය යටතේ සාකච්ඡා කිරීමට මානව විද්‍යාඥයන් යොමුවී ඇත.අවරෝහණය යනු දේපල ඉඩකඩම් වාසකම නිශ්චල චංචල දේපල අයිතිය ආදිය බෙදීයන පිළිවෙලයි.ලේ ඥාතීත්වයේදී මෙම සංකල්පය බහුලව භාවිතවේ.අවරෝහනය පදනම් කරගෙන අවරෝහණ සමූහ බිහිවේ.මෙම සෑම සමූහයකම පොදු ආදිතමයෙකු සංකල්පීය වශයෙන් ගෙනහැර දැක්වුද ඔහු බොහෝවිට ජීවමාන පුද්ගලයෙකු නොවේ.එනම් මියගිය මුතුන් මිත්තෙක් විය හැකිය.අවරෝහණයේදී ප්‍රධාන ප්‍රවර්ග 3ක් දක්වට ලැබේ.
එයින් එක් ක්‍රමයක් වන්නේපිය රේඛීය අවරෝහණ ක්‍රමයයි.මෙම ක්‍රමය අනුව පියාගෙන් පුතාට දේපල වාසගම පාරම්පරික උරුම ආදිය හිමිවේ.බොහෝ සමාජවල වාසගම දේපල හා පාරම්පරික උරුමයන් පියරේඛීය අවරෝහණ ක්‍රමයට හිමිවේ.මෙම ක්‍රමයේ ආදිතමයා පුරුෂයෙකි.මෙම ක්‍රමයේදී පිය උරුමයන් දියණියන් හට හිමි නොවේ.උදාහරණ ලෙස පියා සතු ඉඩම හිමිවන්නේ දියණියට නොව පුතුට පමණය.අතීත සිංහල සමාජයේ ස්ථීර දේපල පිය රේඛිය අවරෝහණ ක්‍රමය යටතේ ඊලඟ පරපුරට හිමිවිය.පියාගේ උරුමය පුතුට මෙන්ම දියණියට ලැබෙන අවස්ථාද ඇත.උදාහරණ ලෙස පෙළපත් නාමය පුතුට මෙන්ම දියණියටද පියාගෙන් ලැබේ.එහෙත් පුතුගේ පුතුට පෙළපත්නාමය ලැබුනද දියණියගේ දරුවන්ට පිය පෙළපතෙන් එන පෙළපත් නාමය අහිමිවේ.
මවු රේඛිය අවරෝහණ ක්‍රමය යනු මවගෙන් දියණියට උරුම හිමිකම් පැවරීමයි.මෙහිදී ආදිතමයා ස්ත්‍රියකි.බොහෝ සමාජවල චංචල දේපල හිමිකම මවු රේඛිය අවරෝහණ ක්‍රමය යටතේ ඉදිරි පරම්පරාවට හිමිවේ.උදාහරණ ලෙස මවසතු කනකර ආභරණ හිමවන්නේ පුතුට නොව දියණියටයි.අතීත සිංහල සමාජයේ චංචල දේපල අයිතිය මවු රේඛිය අවරෝහන ක්‍රමය යටතේ ඊටඟ පරපුරට හිමිවිය.
ද්වී රේඛීය අවරෝහණ ක්‍රමයේදී මවගේ මෙන්ම පියාගේද දේපල පුතුන්ට මෙන්ම දියණියන්ටද හිමිවේ.වර්තමානයේ බොහෝ සමාජවල පවතින්නේ මෙම ක්‍රමයයි.