23. jul

23. jul (23.7.) je 204. dan godine po gregorijanskom kalendaru (205. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 161 dana.

Događaji

jul
P	U	S	Č	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30	31

• 1759 — Rusi u Sedmogodišnjem ratu, pod komandom generala Petra Semjonoviča Saltikova, potukli prusku armiju u bici kod Kaja, na istoku Nemačke.
• 1828 — Vilijem Bart iz Mičigena, SAD, patentirao „tipografer“, koji se smatra prvom pisaćom mašinom.
• 1840 — Britanski parlament doneo zakon o ujedinjenju Gornje Kanade, s pretežno engleskim, i Donje, s pretežno francuskim stanovništvom, u provinciju Kanadu sa zajedničkim parlamentom.
• 1914 — Austrougarska uputila ultimatum Srbiji da sprovede istragu povodom atentata na prestolonaslednika Franca Ferdinanda 28. juna u Sarajevu, zahtevajući da u istrazi učestvuju i austrougarski policajci. Srbija odbila zahtev smatrajući da je to zadiranje u suverenitet države. Austrougarska 28. jula objavila rat Srbiji.
• 1920 — Francuske trupe savladale arapsku vojsku kralja Fejsala I, ušle u Damask i učvrstile svoj mandat nad Sirijom.
• 1942 — Nemačke trupe počele nadiranje prema Staljingradu, gde je vođena jedna od najvećih bitaka Drugog svetskog rata. Završena 2. februara 1943. nemačkim porazom.
• 1942 — Počele su sa radom gasne komore u logoru Treblinka, ubivši oko 6.500 Jevreja koji su dan ranije transportovani iz Varšavskog geta.
• 1946 — U eksploziji bombe koju je u hotelu „King David“ u Jerusalimu podmetnula ekstremna jevrejska cionistička organizacija Irgun, poginulo više od 90 osoba, mahom britanskih oficira i vojnih službenika.
• 1952 — U Egiptu izvršen vojni puč pod vođstvom generala Mohameda Nagiba, kojim je zbačen kralj Faruk I. Na presto stupio njegov maloletni sin Fuad II, a naredne godine proglašena republika na čelu s generalom Nagibom.
• 1952 — U Parizu je osnovana Evropska zajednica za ugalj i čelik, prva preteča Evropske unije.
• 1967 — U centru Detroita naseljenog pretežno Afroamerikancima su izbili rasni nemiri u kojima su na kraju stradalo 43 osobe, povređene su 342, a oko 1400 zgrada je zapaljeno.
• 1974 — Grčka vojna vlada pozvala Konstantina Karamanlisa da se vrati iz izbeglištva u Parizu i formira Vladu, što je bio kraj sedmogodišnje vladavine vojne hunte u Grčkoj.
• 1982 — Međunarodna komisija za lov na kitove donela odluku o potpunoj zabrani komercijalnog lova na kitove. Zabrana stupila na snagu 1985.
• 1983 — Borba za nezavisnost Tamila eskalirala u građanski rat u Šri Lanki, kada su tamilski pobunjenici ubili 13 vojnika, a sinhaleška većina odgovorila ubijanjem hiljade tamilskih civila na jugu zemlje.
• 1991 — Komunistička partija SSSR objavila nacrt platforme kojom se prihvataju privatna svojina, integracija ekonomije u svetsko tržište i sloboda veroispovesti.
• 1995 — Alen Hejl i Tomas Bop su otkrili Hejl-Bopovu kometu.
• 1995 — Ujedinjene nacije izdale naredbu o raspoređivanju Snaga za brza dejstva na području Sarajeva.
• 1996 — U Sarajevo stigao prvi kontingent oružja iz američkog programa „Opremi i obuči“, namenjen armiji Federacije Bosne i Hecegovine.
• 1997 — Skupština SR Jugoslavije izabrala Slobodana Miloševića, dotadašnjeg predsednika Srbije, za predsednika SRJ. Ispred skupštinske zgrade okupilo se više hiljada ljudi, jedni su izražavali podršku, a drugi protestovali, dok su beogradski studenti akcijom „Jedna izgubljena glava, jedna cipela“ obeležili osam godina Miloševićeve vladavine, tokom koje je ogroman broj mladih ljudi napustio zemlju.
• 1999 — Ruski kosmonaut Sergej Avdejev postavio, boraveći u svemirskoj stanici „Mir“ 712 dana, novi rekord u neprekidnom boravku u svemiru.
• 1999 — U selu Staro Gracko, na Kosovu i Metohiji ubijeno je 14 Srba dok su na svojim imanjima žnjeli pšenicu (Masakr u Starom Grackom).
• 2000 — Lens Armstrong drugu godinu zaredom pobedio na prestižnoj trci „Tur de Frans“, iako su lekari tokom njegovog lečenja 1996. procenili da su male šanse da preživi jer boluje od raka.
• 2001 — Jedini međunarodni aerodrom u Šri Lanki zatvoren kada su „Tamilski tigrovi“ izvršili teroristički napad na obližnju vojnu vazduhoplovnu bazu. U napadu ubijeno 18 ljudi, a uništeno ili oštećeno 13 aviona.
• 2007 — Prvi Ombudsman u Srbiji položio zakletvu u Skupštini Srbije.

Rođenja

• 1884 — Emil Janings, švajcarsko-nemački glumac. (prem. 1950)
• 1888 — Rejmond Čandler, američko-britanski književnik i scenarista. (prem. 1959)
• 1892 — Hajle Selasije, etiopski car (1930—1974). (prem. 1975)
• 1906 — Vladimir Prelog, švajcarsko-hrvatski hemičar, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju (1975). (prem. 1998)
• 1938 — Roni Koks, američki glumac i muzičar.
• 1957 — Teo van Gog, holandski reditelj, producent, scenarista, glumac, kolumnista i pisac. (prem. 2004)
• 1957 — Nikos Galis, grčki košarkaš.
• 1960 — Fadilj Vokri, jugoslovenski fudbaler. (prem. 2018)
• 1961 — Martin Gor, engleski muzičar i muzički producent, najpoznatiji kao član grupe Depeche Mode.
• 1961 — Rob Stjuart, kanadski glumac.
• 1961 — Vudi Harelson, američki glumac.
• 1963 — Slobodan Živojinović, srpski teniser.
• 1965 — Sleš, englesko-američki muzičar, najpoznatiji kao gitarista grupe Guns N' Roses.
• 1967 — Filip Simor Hofman, američki glumac, reditelj i producent. (prem. 2014)
• 1968 — Gari Pejton, američki košarkaš.
• 1972 — Marlon Vejans, američki glumac, komičar, scenarista i producent.
• 1973 — Ketrin Han, američka glumica i komičarka.
• 1974 — Moris Grin, američki atletičar.
• 1975 — Mario Tokić, hrvatski fudbaler i fudbalski trener.
• 1976 — Judit Polgar, mađarska šahistkinja.
• 1980 — Mišel Vilijams, američka pevačica i glumica, najpoznatija kao članica grupe Pussycat Dolls.
• 1981 — Jarko Nijeminen, finski teniser.
• 1982 — Pol Vesli, američki glumac, reditelj i producent.
• 1984 — Valter Gargano, urugvajski fudbaler.
• 1985 — Renaldas Sejbutis, litvanski košarkaš.
• 1987 — Luiz Gustavo, brazilski fudbaler.
• 1989 — Miloš Vesić, srpski fudbalski golman.
• 1989 — Danijel Redklif, engleski glumac.
• 1998 — Diandre Ejton, bahamski košarkaš.

Smrti

• 1757 — Domeniko Skarlati, italijanski kompozitor, virtuoz na čembalu. (rođ. 1685)
• 1875 — Ajzak Merit Singer, američki pronalazač, koji je 1851. usavršio prvu šivaću mašinu koja je ušla u široku upotrebu. (rođ. 1811)
• 1885 — Julisiz Simpson Grant, američki general i državnik. (rođ. 1822)
• 1916 — Vilijam Remzi, škotski hemičar, dobitnik Nobelove nagrade za hemiju 1904. (rođ. 1852)
• 1937 — Varnava (Rosić), patrijarh Srpske pravoslavne crkve od 1930 do 1937 (rođ. 1880)
• 1942 — Valdemar Poulsen, danski inženjer. (rođ. 1869)
• 1948 — Dejvid Vork Grifit, američki filmski režiser i producent. (rođ. 1875)
• 1986 — Marko Čelebonović, slikar. (rođ. 1902)
• 1983 — Lazar Trifunović je bio srpski istoričar umetnosti, likovni kritičar i profesor Univerziteta u Beogradu. (rođ. 1929)
• 1999 — Hasan II, marokanski kralj. (rođ. 1828)
• 2002 — Đorđe Lobačev bio je jedan od pionira i jedan od najznačajnijih autora u istoriji srpskog i jugoslovenskog stripa. (rođ. 1909)
• 2011 — Ejmi Vajnhaus, britanska soul pevačica (rođ. 1983)

Praznici i dani sećanja

• Srpska pravoslavna crkva slavi:
  • Svetih 45 mučenika iz Nikopolja
  • Prepodobni Antonije Pečerski

Vidi još

• Spisak datuma
• Spisak godina
• Spisak decenija
• Spisak vekova
• Spisak milenijuma