Svoboda | Graniru | BBC Russia | Golosameriki | Facebook
ข้ามไปเนื้อหา

โลกที่สาม

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
(เปลี่ยนทางจาก ประเทศโลกที่สาม)
แบบจำลอง "สามโลก" ในยุคสงครามเย็น ค.ศ. 1975 (ตั้งแต่ 30 เม.ย. ถึง 24 มิ.ย. 1975)
  โลกที่หนึ่ง: ประเทศที่ร่วมกับกลุ่มตะวันตก (เช่น นาโต้ และพันธมิตร) นำโดยสหรัฐอเมริกา
  โลกที่สอง: ประเทศที่ร่วมกับกลุ่มตะวันออก (เช่น องค์การสนธิสัญญาวอร์ซอ จีน และพันธมิตร) นำโดยสหภาพโซเวียต
  โลกที่สาม: ขบวนการไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด นำโดยอินเดีย และ ยูโกสลาเวีย และประเทศไม่สังกัดพันธมิตรใดอื่น ๆ

คำว่า "โลกที่สาม" เกิดขึ้นในช่วงสงครามเย็น เพื่อกำหนดประเทศที่ไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใดระหว่างนาโต้หรือ สนธิสัญญาว่าด้วยมิตรภาพ สหรัฐอเมริกา แคนาดา และพันธมิตรของตนเป็นตัวแทนของโลกที่หนึ่ง ในขณะที่ สหภาพโซเวียต จีน คิวบา เกาหลีเหนือ เวียดนาม และพันธมิตรของตนเป็นตัวแทนของโลกที่สอง ศัพท์นี้เป็นวิธีการแบ่งประเภทประเทศของโลกออกเป็นสามกลุ่มโดยยึดตามการแบ่งแยกทางการเมือง เนื่องจากประวัติศาสตร์ที่ซับซ้อนของความหมายและบริบทที่พัฒนาขึ้น จึงไม่มีคำจำกัดความที่ชัดเจนหรือเป็นที่ยอมรับของโลกที่สาม[1] อย่างเคร่งครัด "โลกที่สาม" เป็นการจัดกลุ่มทางการเมืองมากกว่าทางเศรษฐกิจ[2]

เนื่องจากประเทศโลกที่สามส่วนใหญ่ยากจนทางเศรษฐกิจและไม่เป็นอุตสาหกรรม จึงกลายเป็นการเหมารวมในการอ้างถึงประเทศกำลังพัฒนา ว่าเป็น "ประเทศโลกที่สาม" ในการอภิปรายทางการเมือง คำว่า โลกที่สาม มักสัมพันธ์กับการเป็น ด้อยพัฒนา ประเทศบางประเทศใน กลุ่มประเทศตะวันออก เช่น คิวบา มักถูกมองว่าเป็นโลกที่สาม โดยทั่วไป โลกที่สามถูกมองว่ารวมถึงประเทศหลายประเทศที่มีอดีต อาณานิคม ในแอฟริกา ละตินอเมริกา โอเชียเนีย และเอเชีย บางครั้งยังถือว่าเป็นคำพ้องกับประเทศในขบวนการไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด ในทฤษฎีภาวะพึ่งพิง ของนักคิดอย่าง ราอูล เพรบิช (Raúl Prebisch), วอลเตอร์ ร็อดนีย์ (Walter Rodney), เทโอโทนิโอ โดส ซานโตส (Theotônio dos Santos) และคนอื่น ๆ โลกที่สามยังเชื่อมโยงกับระบบโลก การแบ่งแยกทางเศรษฐกิจในฐานะประเทศ "ขอบนอก" ในระบบโลกที่มีประเทศ "แกน" ครอบงำ[1]

ในช่วงสงครามเย็น ประชาธิปไตยยุโรปบางประเทศ (ออสเตรีย ฟินแลนด์ ไอร์แลนด์ สวีเดน และสวิตเซอร์แลนด์) มีความเป็นกลางในแง่ของการไม่เข้าร่วมนาโต้ แต่เจริญรุ่งเรือง ไม่เคยเข้าร่วมขบวนการไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด และไม่ค่อยระบุตนเองว่าเป็นส่วนหนึ่งของโลกที่สาม

นับตั้งแต่การล่มสลายของสหภาพโซเวียตและสิ้นสุดสงครามเย็น คำว่า โลกที่สาม ได้ลดลงในการใช้งาน กำลังถูกแทนที่ด้วยคำศัพท์ เช่น ประเทศด้อยพัฒนา โกลบอลเซาท์ และประเทศกำลังพัฒนา

ศัพทมูลวิทยา

[แก้]
การจำแนกประเภทเศรษฐกิจของประเทศและดินแดนของโลกโดย การประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการค้าและการพัฒนา: เศรษฐกิจที่พัฒนาแล้ว ถูกเน้นเป็นสีน้ำเงิน และ เศรษฐกิจที่กำลังพัฒนา (เช่น โลกที่สาม) ถูกเน้นเป็นสีแดง[3][4]

นักประชากรศาสตร์ นักมานุษยวิทยา และนักประวัติศาสตร์ อัลเฟรด ซอวี (Alfred Sauvy) ในบทความที่ตีพิมพ์ในนิตยสารภาษาฝรั่งเศส L'Observateur เมื่อวันที่ 14 สิงหาคม 1952 ได้นำเสนอคำว่า โลกที่สาม (tiers monde) โดยอ้างถึงประเทศที่มีบทบาทเล็กน้อยในด้านการค้าและธุรกิจระหว่างประเทศ[5] การใช้งานของเขาเป็นการอ้างอิงถึง สามัญชน (tiers état) ของฝรั่งเศส ซึ่งก่อนและในช่วงการปฏิวัติฝรั่งเศส ต่อต้าน บาทหลวงและขุนนาง ซึ่งประกอบด้วย ชั้นวรรณะแรก และ ชั้นวรรณะที่สอง ตามลำดับ (ดังนั้นการใช้รูปแบบเก่า tiers แทน troisième ที่ทันสมัยสำหรับ "สาม") ซอวีเขียนว่า "โลกที่สามนี้ถูกเพิกเฉย ถูกเอารัดเอาเปรียบ ถูกดูถูกเหมือนกับสามัญชนก็ต้องการจะเป็นบางอย่างเช่นกัน"[6] ในบริบทของสงครามเย็น เขาถ่ายทอดแนวคิดของ การไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใดทางการเมืองกับทั้ง กลุ่มทุนนิยม หรือ กลุ่มคอมมิวนิสต์[7] การตีความแบบง่าย ๆ นำไปสู่การกำหนดคำศัพท์เพียงเพื่อกำหนดประเทศที่ไม่ฝักใฝ่ฝ่ายเหล่านี้[8]

แนวคิดที่เกี่ยวข้อง

[แก้]

โลกที่สาม เทียบกับ สามโลก

[แก้]

"ทฤษฎีสามโลก" ที่พัฒนาโดย เหมา เจ๋อตง แตกต่างจากทฤษฎีตะวันตกของสามโลกหรือโลกที่สาม ตัวอย่างเช่น ในทฤษฎีตะวันตก จีนและอินเดียเป็นส่วนหนึ่งของโลกที่สองและสามตามลำดับ แต่ในทฤษฎีของเหมา ทั้งจีนและอินเดียเป็นส่วนหนึ่งของโลกที่สาม ซึ่งเขาได้กำหนดว่าประกอบด้วยประเทศที่ถูกเอารัดเอาเปรียบ

ลัทธิโลกที่สาม

[แก้]

ลัทธิโลกที่สามเป็นขบวนการทางการเมืองที่โต้แย้งเพื่อความสามัคคีของชาติโลกที่สามต่อต้านอิทธิพลของโลกแรกและหลักการของการไม่แทรกแซงกิจการภายในของประเทศอื่น กลุ่มที่โดดเด่นที่สุดในการแสดงออกและใช้อุดมการณ์นี้คือ ขบวนการไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด (NAM) และ กลุ่ม 77 ซึ่งเป็นพื้นฐานสำหรับความสัมพันธ์และการทูตระหว่างไม่เพียงแต่ประเทศโลกที่สามเท่านั้น แต่ยังรวมถึงระหว่างโลกที่สามและโลกแรกและโลกที่สอง แนวคิดนี้ถูกวิพากษ์วิจารณ์เนื่องจากเป็น ใบมะเดื่อ สำหรับการละเมิดสิทธิมนุษชนและ การกดขี่ทางการเมือง โดย ระบอบเผด็จการ[9]

ตั้งแต่ปี 1990 คำนี้ถูกนิยามใหม่เพื่อให้ถูกต้องทางการเมืองมากขึ้น ในตอนแรก คำว่า "โลกที่สาม" หมายความว่าชาติหนึ่งกำลัง "ด้อยพัฒนา"[10] อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันถูกแทนที่ด้วยคำว่า "กำลังพัฒนา"

การแตกต่างอย่างมากและการบรรจบกันอย่างยิ่ง

[แก้]

หลายครั้งมีการแบ่งแยกที่ชัดเจนระหว่างโลกแรกและโลกที่สาม เมื่อพูดถึง ภาคเหนือโลก และ ภาคใต้โลก ส่วนใหญ่แล้วทั้งสองอย่างจะไปด้วยกัน ผู้คนอ้างถึงทั้งสองอย่างว่า "โลกที่สาม/ใต้" และ "โลกแรก/เหนือ" เนื่องจากภาคเหนือโลกมีความมั่งคั่งและพัฒนาการมากกว่า ในขณะที่ภาคใต้โลกพัฒนาน้อยกว่าและมักจะยากจนกว่า[11]

เพื่อต่อต้านโหมดการคิดนี้ นักวิชาการบางคนเริ่มเสนอแนวคิดเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงในพลวัตของโลกที่เริ่มขึ้นในปลายทศวรรษ 1980 และเรียกมันว่า การบรรจบกันอย่างยิ่ง[12] ตามที่ แจ็ค เอ. โกลด์สโตน (Jack A. Goldstone) และเพื่อนร่วมงานของเขากล่าวไว้ "ในศตวรรษที่ยี่สิบ การแตกต่างอย่างมาก มีจุดสูงสุดก่อนสงครามโลกครั้งที่หนึ่งและดำเนินต่อไปจนถึงต้นทศวรรษ 1970 จากนั้นหลังจากสองทศวรรษของความผันผวนที่ไม่แน่นอน ในปลายทศวรรษ 1980 มันถูกแทนที่ด้วยการบรรจบกันอย่างยิ่ง เนื่องจากประเทศโลกที่สามส่วนใหญ่บรรลุอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจที่สูงกว่าประเทศโลกแรกส่วนใหญ่"[13]

ผู้อื่นได้สังเกตเห็นการกลับสู่การจัดแนวในยุคสงครามเย็น (แม็กคินนอน, 2007; ลูคัส, 2008) ครั้งนี้มีการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญระหว่างปี 1990-2015 ในภูมิศาสตร์ เศรษฐกิจโลก และพลวัตความสัมพันธ์ระหว่างอำนาจโลกปัจจุบันและเกิดใหม่ ไม่จำเป็นต้องนิยามความหมายดั้งเดิมของคำว่า โลกแรก โลกที่สอง และโลกที่สาม ใหม่ แต่เป็นประเทศใดบ้างที่เป็นของพวกเขาโดยการเชื่อมโยงกับอำนาจโลกหรือกลุ่มประเทศ เช่น G7 สหภาพยุโรป OECD G20 OPEC N-11 BRICS สหภาพแอฟริกา และ สหภาพยูเรเชีย

ประวัติศาสตร์

[แก้]

ประเทศโลกที่สามส่วนใหญ่เป็น อดีตอาณานิคม หลังจากได้รับ เอกราช ประเทศเหล่านี้หลายประเทศโดยเฉพาะประเทศเล็ก ๆ ต้องเผชิญกับความท้าทายในการสร้าง ชาติ และ สถาบัน ด้วยตนเองเป็นครั้งแรก เนื่องจากภูมิหลังร่วมกันนี้ ประเทศเหล่านี้จำนวนมากจึง "พัฒนา" ในแง่เศรษฐกิจตลอดศตวรรษที่ 20 และหลายประเทศยังคงเป็นเช่นนั้น คำนี้ใช้ในปัจจุบัน โดยทั่วไปหมายถึงประเทศที่ยังไม่พัฒนาไปถึงระดับเดียวกับ ประเทศ OECD และอยู่ในระหว่าง การพัฒนา

ในปี 1980 นักเศรษฐศาสตร์ ปีเตอร์ บาวเออร์ (Peter Bauer) เสนอคำจำกัดความที่แข่งขันกันสำหรับคำว่า "โลกที่สาม" เขาอ้างว่าการผูกสถานะโลกที่สามกับประเทศใดประเทศหนึ่งไม่ได้ขึ้นอยู่กับเกณฑ์ทางเศรษฐกิจหรือการเมืองที่มั่นคง และเป็นกระบวนการที่ค่อนข้างตามอำเภอใจ ความหลากหลายที่มากของประเทศที่ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของโลกที่สาม จาก อินโดนีเซีย ถึง อัฟกานิสถาน มีตั้งแต่ดั้งเดิมทางเศรษฐกิจจนถึงเศรษฐกิจที่ก้าวหน้า และจากการไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใดทางการเมืองไปจนถึงการเอียงไปทางโซเวียตหรือตะวันตก สามารถโต้แยงได้ว่าบางส่วนของสหรัฐฯ เหมือนกับโลกที่สาม[14]

ลักษณะเดียวที่บาวเออร์พบร่วมกันในทุกประเทศโลกที่สามคือรัฐบาลของพวกเขา "เรียกร้องและรับความช่วยเหลือจากตะวันตก" ซึ่งเขาคัดค้านอย่างยิ่ง คำรวม "โลกที่สาม" ถูกท้าทายว่าทำให้เข้าใจผิดแม้ในช่วงสงครามเย็น เพราะไม่มีเอกลักษณ์ที่สอดคล้องกันหรือร่วมกันในหมู่ประเทศที่ครอบคลุม

ความช่วยเหลือเพื่อการพัฒนา

[แก้]
แผนที่โลกโดยมีประเทศพัฒนาน้อยที่สุด ตามที่สหประชาชาติกำหนด (สีแดง) และประเทศที่เคยถือว่าด้อยพัฒนาที่สุด (สีเหลือง)

ในช่วงสงครามเย็น ประเทศที่ไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใดของโลกที่สาม[1] ถูกมองว่าเป็นพันธมิตรที่มีศักยภาพโดยทั้งโลกแรกและโลกที่สอง ดังนั้น สหรัฐอเมริกาและสหภาพโซเวียตจึงพยายามอย่างมากในการสร้างความเชื่อมโยงในประเทศเหล่านี้โดยเสนอการสนับสนุนทางเศรษฐกิจและการทหารเพื่อได้รับพันธมิตรในทำเลที่เหมาะสมทางยุทธศาสตร์ (เช่น สหรัฐอเมริกาในเวียดนามหรือสหภาพโซเวียตในคิวบา)[1] ในตอนท้ายของสงครามเย็น ประเทศโลกที่สามหลายประเทศได้นำเอาแบบจำลองเศรษฐกิจทุนนิยมหรือคอมมิวนิสต์มาใช้ และยังคงได้รับการสนับสนุนจากฝ่ายที่ตนเลือก ตลอดช่วงสงครามเย็นและตลอดไป ประเทศในโลกที่สามเป็นผู้รับความช่วยเหลือจากต่างประเทศของตะวันตกและเป็นจุดสนใจของการพัฒนาเศรษฐกิจผ่านทฤษฎีกระแสหลัก เช่น ทฤษฎีการทันสมัยและทฤษฎีการพึ่งพา[1]

ภายในสิ้นทศวรรษ 1960 แนวคิดของโลกที่สามได้มาแทนที่ประเทศในแอฟริกา เอเชีย และละตินอเมริกา ซึ่งตะวันตกถือว่าด้อยพัฒนาตามลักษณะหลายประการ ได้แก่ การพัฒนาเศรษฐกิจต่ำ อายุขัยต่ำ อัตราความยากจนและโรคสูง และอื่น ๆ[8] ประเทศเหล่านี้กลายเป็นเป้าหมายของความช่วยเหลือและการสนับสนุนจากรัฐบาล องค์กรพัฒนาเอกชน และบุคคลจากประเทศที่ร่ำรวยกว่า แบบจำลองยอดนิยมที่รู้จักกันในชื่อ ขั้นตอนการเติบโตของรอสโตว์ (Rostow's stages of growth) อ้างว่าการพัฒนามีขึ้นในห้าขั้นตอน: สังคมดั้งเดิม เงื่อนไขเบื้องต้นสำหรับการบินขึ้น การบินขึ้น การขับเคลื่อนสู่ความสมบูรณ์ และยุคแห่งการบริโภคมวลชนสูง[15] ดับเบิลยู ดับเบิลยู รอสโตว์ (W. W. Rostow) อ้างว่า "การบินขึ้น" เป็นขั้นตอนสำคัญที่โลกที่สามกำลังดิ้นรน ซึ่งบางคนโต้แยงว่าสามารถอำนวยความสะดวกได้ผ่านความช่วยเหลือจากต่างประเทศ[15]

การรับรู้ถึง "จุดจบของโลกที่สาม"

[แก้]

ตั้งแต่ปี 1990 คำว่า "โลกที่สาม" ได้พัฒนาไปเพื่อหมายถึงประเทศที่มีการพัฒนาน้อยกว่าทางเศรษฐกิจ คำว่า "โลกที่สาม" ถูกมองว่าไม่ถูกต้องทางการเมืองหรือล้าสมัยมากขึ้น เนื่องจากเป็นคำทางประวัติศาสตร์ที่ไม่เกี่ยวข้องกับภูมิรัฐศาสตร์ ในปัจจุบัน ราวปี 1960 คำว่า "ประเทศด้อยพัฒนา" ถูกใช้บ่อยครั้งเพื่ออ้างถึงกลุ่มประเทศเดียวกัน คำนี้ถูกแทนที่ด้วยคำว่า 'กำลังพัฒนา' และ 'ด้อยพัฒนา' เนื่องจากนักการเมืองพบว่าคำก่อนหน้านั้นมีส่วนทำให้เกิดแบบแผนหรือการไม่เคารพกลุ่มประเทศนี้[16]

คำจำกัดความทั่วไปของโลกที่สามสามารถย้อนกลับไปสู่ประวัติศาสตร์ที่ชาติต่างๆ ตำแหน่งเป็นกลางและเป็นอิสระในช่วงสงครามเย็น ถือว่าเป็นประเทศโลกที่สาม และโดยปกติแล้วประเทศเหล่านี้จะถูกกำหนดโดยอัตราความยากจนสูง ขาดแคลนทรัพยากร และฐานะการเงินที่ไม่มั่นคง[17] อย่างไรก็ตาม จากการพัฒนาอย่างรวดเร็วของการทันสมัยและโลกาภิวัตน์ ประเทศที่เคยถูกมองว่าเป็นประเทศโลกที่สามประสบความสำเร็จในการเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างมาก เช่น บราซิล อินเดีย และอินโดนีเซีย ซึ่งไม่ถือว่าเป็นประเทศยากจนในศตวรรษที่ 21 อีกต่อไป

ความแตกต่างระหว่างประเทศของโลกที่สามเติบโตอย่างต่อเนื่องตลอดเวลา และจะเป็นการยากที่จะใช้โลกที่สามเพื่อกำหนดและจัดกลุ่มประเทศตามการจัดระเบียบทางการเมืองที่เหมือนกัน เนื่องจากประเทศส่วนใหญ่มีชีวิตอยู่ภายใต้ความเชื่อที่หลากหลายในยุคนี้ เช่น เม็กซิโก เอลซัลวาดอร์ และสิงคโปร์ ซึ่งแต่ละประเทศมีระบบการเมืองที่แตกต่างกัน[18] การจำแนกประเภทโลกที่สามกลายเป็นสิ่งล้าสมัยเนื่องจากการจำแนกทางการเมืองและระบบเศรษฐกิจนั้นแตกต่างกันที่จะนำไปใช้ในสังคมปัจจุบัน ตามมาตรฐานของโลกที่สาม ภูมิภาคใด ๆ ของโลกสามารถจัดอยู่ในสี่ประเภทของความสัมพันธ์ระหว่างรัฐและสังคม และจะสิ้นสุดลงในสี่ผลลัพธ์: ปรากฏการณ์ทางการเมือง อำนาจหลายฝ่าย ประชาธิปไตยแบบเสมือน และประชาธิปไตยที่ยั่งยืน[19] อย่างไรก็ตาม วัฒนธรรมทางการเมืองจะไม่มีวันถูกจำกัดด้วยกฎเกณฑ์และแนวคิดของโลกที่สามสามารถถูกจำกัดได้

ดูเพิ่ม

[แก้]

โลกที่สี่

อ้างอิง

[แก้]
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Tomlinson, B.R. (2003). "What was the Third World". Journal of Contemporary History. 38 (2): 307–321. doi:10.1177/0022009403038002135. S2CID 162982648.
  2. ↑ Silver, Marc (4 January 2015). "If You Shouldn't Call It The Third World, What Should You Call It?". NPR. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 1 April 2020. สืบค้นเมื่อ 5 March 2020.
  3. ↑ "UNCTADstat - Classifications". UN Trade and Development. The developing economies broadly comprise Africa, Latin America and the Caribbean, Asia without Israel, Japan, and the Republic of Korea, and Oceania without Australia and New Zealand. The developed economies broadly comprise Northern America and Europe, Israel, Japan, the Republic of Korea, Australia, and New Zealand.
  4. ↑ "Classifications - UNCTAD Handbook of Statistics 2023". unctad.org.
  5. ↑ Sauvi, Alfred (August 14, 1952). "TROIS MONDES, UNE PLANÈTE". www.homme-moderne.org (ภาษาFrench). สืบค้นเมื่อ 2023-03-27.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (ลิงก์)
  6. ↑ แปลตรงตัวจากภาษาฝรั่งเศส
  7. ↑ Wolf-Phillips, Leslie (1987). "Why 'Third World'?: Origin, Definition and Usage". Third World Quarterly. 9 (4): 1311–1327. doi:10.1080/01436598708420027.
  8. ↑ 8.0 8.1 Gregory, Derek, บ.ก. (2009). Dictionary of Human Geography. et al. (5th ed.). Wiley-Blackwell.
  9. ↑ Pithouse, Richard (2005). Report Back from the Third World Network Meeting Accra, 2005 (Report). Centre for Civil Society. pp. 1–6. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-10-28.
  10. ↑ Nash, Andrew (2003-01-01). "Third Worldism". African Sociological Review. 7 (1). doi:10.4314/asr.v7i1.23132. ISSN 1027-4332.
  11. ↑ Mimiko, Oluwafemi (2012). "Globalization: The Politics of Global Economic Relations and International Business". Carolina Academic Press: 49.
  12. ↑ Korotayev, A.; Zinkina, J. (2014). "On the structure of the present-day convergence". Campus-Wide Information Systems. 31 (2/3): 139–152. doi:10.1108/CWIS-11-2013-0064. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-10-08.
  13. ↑ Korotayev, Andrey; Goldstone, Jack A.; Zinkina, Julia (June 2015). "Phases of global demographic transition correlate with phases of the Great Divergence and Great Convergence". Technological Forecasting and Social Change. 95: 163. doi:10.1016/j.techfore.2015.01.017. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-07-03.
  14. ↑ "Third World America" เก็บถาวร 2014-02-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, MacLeans, September 14, 2010
  15. ↑ 15.0 15.1 Westernizing the Third World (Ch 2), Routledge
  16. ↑ Wolf-Phillips, Leslie (1979). "Why Third World?". Third World Quarterly. 1 (1): 105–115. doi:10.1080/01436597908419410. ISSN 0143-6597. JSTOR 3990587.
  17. ↑ Drakakis-Smith, D. W. (2000). Third World Cities (ภาษาอังกฤษ). Psychology Press. ISBN 978-0-415-19882-0. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-07-15. สืบค้นเมื่อ 2020-11-22 – โดยทาง Google Books.
  18. ↑ Rieff, David (1989). "In The Third World". Salmagundi (81): 61–65. ISSN 0036-3529. JSTOR 40548016.
  19. ↑ Kamrava, Mehran (1995). "Political Culture and a New Definition of the Third World". Third World Quarterly. 16 (4): 691–701. doi:10.1080/01436599550035906. ISSN 0143-6597. JSTOR 3993172.

อ่านเพิ่ม

[แก้]
วิกิคำคมมีคำคมเกี่ยวกับ โลกที่สาม
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ โลกที่สาม
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=โลกที่สาม&oldid=11649291"