Әсәкәй районы

Әсәкәй районы
	Әсәкәй районы
Байрак	Илтамга
Нигезләнү датасы	1928 һәм 16 июль 1928
Дәүләт	Россия
Башкала	Әсәкәй
Административ-территориаль берәмлек	Ырынбур өлкәсе
Сәгать поясы	UTC+05:00
Халык саны	24 492 (2002),; 24 400 (2003),; 24 200 (2004),; 22 531 (2009),; 21 050 (2010),; 20 292 (2012),; 19 789 (2013),; 19 233 (2014),; 18 831 (2015),; 18 472 (2016),; 18 181 (2017),; 17 886 (2018),; 17 563 (2019),; 17 308 (2020),; 16 555 (2021)
Мәйдан	2369,06 км²
Рәсми веб-сайт	mo-as.orb.ru(рус.)
	Әсәкәй районы Викиҗыентыкта

Әсәкәй районы (рус. Асекеевский район) — Ырынбур өлкәсе составына керүче муниципаль район.

Административ үзәк — Әсәкәй авылы.

Халык

1939^[17]	1959^[18]	1970^[19]	1979^[20]	1989^[21]	2002^[22]	2010^[23]
23 327	35 387	33 599	27 898	24 682	24 492	21 050

Милли состав (2010): татарлар — 49,5%, руслар — 36,4%, мордва — 4,5%, казакълар — 2,4%, украиннар — 2,3%, чуашлар — 2,0%.

Татарлар

Тарихы

Борынгы татар авыллары (18 йөзнең 2 нче яртысында нигез салына) — Әсәкәй, Иске Солтангол, Иске Колшәрип, Котлый. Бу авыллар Яңа Мәскәү юлы төзелә башлагач барлыкка килә. 1917 елга кадәр Әсәкәй районы территориясендә 12 мәчет, 5 мәктәп, татар-рус земство мәктәбе эшли. 1930-еллар урталарында татарча «Кыр ударниклары» газетасы нәшер ителә. Совет чорында районның 15 мәктәбендә татар теле фән буларак укытыла.

Хәзерге торышы

1993 елдан ТИҮ бүлекчәсе эшли, 1998 елда ул Милли-мәдәни мөхтәрият итеп үзгәртелә. 1990-еллар башыннан атнага 3 тапкыр татарча радиотапшырулар алып барыла, ТР телевидениесе тапшырулары кабул ителә.^[24]

Районда туган күренекле шәхесләр

Ягъфәр Әхмәтшин (1924, Котлый - 1945, Польша), Советлар Берлеге Каһарманы.
Марат Хөснетдинов (1937, Әсәкәй), ССРБ (1972-1986), РФ (1994-2000) министры урынбасары.

Һәйкәлләр

Район үзәгендә һәйкәлләр бар:

А.С. Пушкинга һәйкәл
Муса Җәлилгә һәйкәл

Административ бүленеш

Әсәкәй районы составына 21 авыл шурасы керә.

Искәрмәләр

Тышкы сылтамалар

Рәсми сайт 2014 елның 13 май көнендә архивланган.

[_444c260e469825e6-1] ОКТМО
https://wikidata.org/wiki/Track:P764https://wikidata.org/wiki/Track:Q4330203

[_1af30e3de1e716b8-2] Всероссийская перепись населения 2002 года. Численность населения субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более
https://wikidata.org/wiki/Track:Q126687602

[_3b8cb79eb27b0fc3-3] 3,0 ^3,1 Города и районы Оренбургской области. Оренбург. Типография Оренбургстата. 2004. - 283 с.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q127375697

[_ced89037f0389998-4] Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года
https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683667

[_a35d4f0c9e4f3e08-5] Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность и размещение населения Оренбургской области
https://wikidata.org/wiki/Track:Q127375812

[_11b4cc0131850f9e-6] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года
https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683726

[_2ddb592a187f9597-7] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов — Росстат, 2013. — 528 бит
https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683996

[_4f6347b17923699a-8] Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года
https://wikidata.org/wiki/Track:Q126707963

[_5332123a9bfe255e-9] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года
https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684268

[_badb2e19059feb52-10] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года — 2018.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684493

[_7cc901e51ca69971-11] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года — Москва: Росстат, 2017.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q649https://wikidata.org/wiki/Track:Q41348632https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680

[_932390344f08a979-12] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Москва: Росстат, 2018.
https://wikidata.org/wiki/Track:Q649https://wikidata.org/wiki/Track:Q56023898https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680

[_b50925c2d076e6f2-13] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года
https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684775

[_10e880f01286021c-14] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года
https://wikidata.org/wiki/Track:Q126688520

[_7b3496f5f3a187b3-15] Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года)
https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684906

[_9a82bc2147194a3c-16] ttp://www.gks.ru/dbscripts/munst/munst53/DBInet.cgi?pl=8006001

[17] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_pop_39_2.php

[18] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg1.php

[19] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg1.php

[20] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg1.php

[21] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg1.php

[22] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus02_reg1.php

[23] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus10_reg1.php

[24] Татар энциклопедиясе

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]