Svoboda | Graniru | BBC Russia | Golosameriki | Facebook
Пуштросэз вылэ выжоно

Кызьпу

Википедиысь материал
Кызьпу
Кызьпу
Кызьпу
Кызьпу
Кызьпу

Кызьпу (латин кылын Betula) – кызьпу выжыысь писпуос но куакъёс. Лыдъяське, Росси кунын со тужгес но зол вӧлмем пу. 120 пӧртэм. Кызьпу паськыт вӧлмемын уйпал полушариын.

Кызьпулэн тросэз люкетъёсыз уже кутӥсько: пуэз, сулэз, туез, сурсвуэз. Кызьпу почкаос но куаръёс кутӥсько эмъяськон удысын. Туй – кызьпулэн уно аръёс ӵоже зӧкам сулэз. Куд-ог кызьпуосын бакчаосты чебермало, мукетъёсыныз бусыосты тӧллэсь утё.

Кызьпу бадӟым инты басьтэ славян, скандинав, финн-угор но мукет калыкъёслэн лулчеберетазы.

Кызьпулэн ӝуждалаез – ог 30-45 м, зӧкталаез 120—150 см. Куд-ог куакъёс музъмлэсь кӧнялы ке гинэ ӝутӥськыса будо.

Выжыоссы бадӟымесь но юнэсь. Пӧртэм интыосын соос висъясько – яке музъем валлин будо, яке муре кошко. Кызьпу нырысетӥ аръёссэ гинэ каллен будэ. Собере со шаплыгес выллань кыстӥське. Соин ик со ворме мукет будосъёсты.

Кызьыпу сул ӵемысь тӧдьы, но быгатэ луыны ӵужалэс, лемлет, гордалэс, пурысь, курень яке воксё сьӧд.

Удмурт шаерын 4 тусоез : ошиськись (Betula pendula) но пазьырес кызьпуос арама кылдыто, будо 25 м ӝужда. Лапкыӵес но карлик кызьпуос кылдыто лапег куакъёс асьме палан шергес пумисько, соосты утёно.