Fenerbahche

	Fenerbahçe
Toʻliq nomi	Fenerbahçe Spor Kulübü
Asos solingan	3-may 1907
Stadion	Fenerbahche Shukru Sarachog'lu Stadioni
Stadion hajmi	50.530
Rahbari	Ali Koç
Musobaqasi
2022–23	2-oʻrin

Fenerbahche (turkcha: Fenerbahçe Spor Kulübü), – 1907 yilda asos solingan, Turk futbolining eng muhim klublaridan biridir. Turkiya chempionatida eng koʻp marta kubok olgan. Jamoa ranglari sariq va lojuvard. Jamoaning oʻz maydoni Fenerbahche Shukru Sarachog'lu Stadioni hisoblanadi.

Fenerbahche Basketbol Jamoasi 2017 Euroleague chempioni bolgan va Turkiya basketbol tarixidagi eng katta muvaffaqiyatni qozongan.

Tarixi

1907-1923-yillar. Dastlabki yillar

Klub rasman 1907-yilda tashkil etilgan, ammo uning ildizlari 1899-yilga borib taqaladi. 19-asrning oxirida Usmonlilar imperiyasida har qanday sport va madaniy jamiyatlar faoliyati taqiqlangan edi.

Sulton Abdulhamid II har qanday manfaatlar uyushmalaridan qoʻrqardi, ularni monarxiya uchun tahdid deb hisoblardi. 1899-yilda Kadikoʻy viloyati aholisi "Qora paypoqlar FC" nomini berib, jamoa tuzishga qaror qilishgan; tez orada tarqalib ketgan. 1902-yilda ular yana jamoani yigʻishgan, bu safar Kadikoʻy futbol klubi deb nomlangan, ammo bu jamoa Turkiya futboli tarixida birinchi boʻlish niyatida emas edi. Uchinchi urinish muvaffaqiyatli boʻldi. 1907-yilda, bahor kunlarining birida choy stolida Ziya Songulen va Enver Necip Akaner Fenerbahche sport klubini yaratishga qaror qilishdi. Bu sport jamiyati ham muammoga duch kelmaslik uchun yashirincha tuzilgan. Sulton Abdulhamid II davridagi qonunlarga koʻra, yoshlarga klublar tuzish va ingliz futboli oʻynash taqiqlangan. Klubning birinchi prezidenti etib Ziyo Songulen, klubning birinchi bosh kotibi Aetullah Bey, sardorlik lavozimiga esa Enver Nejip Akaner saylangan^[1].

Fenerbahche jamiyatining faoliyati 1908-yilgi islohotgacha, barcha futbol klublari rasman qonuniy roʻyxatdan oʻtgunga qadar noqonuniy edi. Klub Kadiko'y Moda shahridagi Besbuik koʻchasida asos sola boshlagan. Dastlab, jamoaning ranglari sariq va oq edi, ammo 1909-yilda ular sariq va toʻq koʻk rangga oʻzgartirilgan, klub shu kungacha ushbu rang ostida ishlaydi. Fenerbahche 1909-yilda Istanbul ligasiga kirdi va musobaqaning birinchi yilida beshinchi oʻrinni egallagan^[2].

Qoʻlga kiritilgan chempionlik va kuboklar

Yevropa chempionatlari:

Balkan Kupası Şampiyonluğu (1): 1966—1967

Turkiya chempionati:

Turkiya ligasi (16): 1959, 1960-61, 1963-64, 1964-65, 1967-68, 1969-70, 1973-74, 1974-75, 1977-78, 1982-83, 1984-85, 1988-89, 1995-96, 2000-01, 2003-04, 2004-05, 2006-07
Otaturk Kubogi (2): 1964, 1998
Prezident kubogi (6): 1968, 1973, 1975, 1984, 1985, 1990
Boshvazir kupası (8): 1945, 1946, 1950, 1973, 1980, 1988, 1992, 1998
Turkiya kubogi (4): 1967-68, 1973-74, 1978-79, 1982-83
TSYD kubogi (12): 1969, 1973, 1975, 1976, 1978, 1979, 1980, 1982, 1985, 1986, 1994, 1995
Turkiya chempioni (3): 1932-33, 1934-35, 1943-44
Donanma Kubogi (4): 1982, 1983, 1984, 1985
Istanbul Ligasi (11): 1911-12, 1913-14, 1914-15, 1929-30, 1932-33, 1934-35, 1935-36, 1936-37, 1943-44, 1946-47, 1947-48
Istanbul Professional ligasi (3): 1952-53, 1956-57, 1958-59
Istanbul Havaskorlar Ligasi (1): 1914-15
Istanbul Juma Ligasi (2): 1920-21, 1922-23
Istanbul Kubogi (1): 1944
Istanbul shildi (4): 1930, 1934, 1938, 1939
Milli Küme (6): 1936-37, 1939-40, 1942-43, 1944-45, 1945-46, 1949-50
Spor-Toto Kubogi (1): 1967

Fenerbahçeʼning mashhur oʻyinchilari

Gʻolib boʻlgan muhim oʻyinlari

Fenerbahçe – Galatasaray tarixiy oʻyinlari

10.02.1933 – İstanbul Ligasi (Taksim Stadı) 5-1
23.02.1935 – İstanbul Ligasi (Fenerbahçe Stadı) 6 – 1
12.12.1976 – Deprem Kubogi (Ankara 19 Mayıs Stadı) 6 – 1
16.08.1980 – TSYD Kubogi (İnönü Stadı) 5 – 0
03.05.1989 – Turkiya Kubogi (Ali Sami Yen Stadı) 4 – 3 (ilk yarı 0-3)
08.09.1996 – Turkiya Ligasi (Ali Sami Yen Stadı) 4-0
06.11.2002 – Turkiya Ligasi (Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu) 6 – 0
22.04.2006 – Turkiya Ligi (Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu) 4 – 0

Yevropadagi tarixiy oʻyinlar

1968 – Fenerbahche 2 – 1 Manchester City (Chempionlar Ligasi Kubogi 1. Tur saralash oʻyini)
1985 – Bordeaux 2 – 3 Fenerbahçe (Chempion jamoalar kubogi 1. Tur saralash oʻyini)
1996 – Manchester United 0 – 1 Fenerbahçe (Chempionlar Ligasioʻyini) (30 Ekim 1996' daki bu maçta, Fenerbahçe, Manchester United jamoasini 40 yilda ilk bor oʻz maydonida magʻlub qilgan jamoa boʻldi. Bu tarihi maçta Fenerbahçeʼnin golünü Elvir Boliç atmıştır.)
1998 – Fenerbahche 1- 0 Parma (Uefa 2. Saralash bosqichi)(Shu mavsumda Parma UEFA kubogini qoʻlga kiritdi)
2001 – Fenerbahche 2 – 1 Glasgow Rangers (Chempionlar Ligasi 3. saralash bosqichi)
2004 – Fenerbahche 1 – 0 Sparta Prag (Chempionlar ligasi oʻyini)
2004 – Sparta Prag 0 – 1 Fenerbahche (Chempionlar ligasi oʻyini)
2004 – Fenerbahche 3 – 0 Manchester United (Chempionlar ligasi oʻyini)
2005 – Fenerbahche 3 – 0 PSV Eindhoven (Chempionlar ligasi oʻyini)
2006 – Fənərbaxcha 3 – 0 Palermo (Uefa Kuboku)
2007 – Fənərbaxcha 1 – 0 Anderleht (Çampionlar Liqası oyunu)
2007 – Fənərbaxcha 2 – 0 Anderleht (Çampionlar Liqası oyunu)
2007 – Fənərbaxcha 1 – 0 Inter (Çampionlar Liqası oyunu)
2007 – Fənərbaxcha 2 – 0 PSV Eindhoven (Çampionlar Liqası oyunu)
2008 – Fənərbaxcha 3 – 2 Sevilla (Çampionlar Liqası oyunu)
2008 – Fənərbaxcha 2 – 1 Chelsea (Çampionlar Liqası oyunu)

Tashqi linklar

Fenerbahche Spor Kulubü Rasmiy sahifasi- http://www.fenerbahce.org
Fenerbahche ishqibozlar klubi- http://www.fenerlikurekciler.com (Wayback Machine saytida 2012-02-27 sanasida arxivlangan)
Fenerbahche Kart Rasmiy sahifasi- http://www.fenerbahce.com.tr (Wayback Machine saytida 2015-01-31 sanasida arxivlangan)
Fenerium – http://www.fenerium.com.tr
Fenerbahche TV – http://www.fb.tv (Wayback Machine saytida 2006-10-04 sanasida arxivlangan)
Fenerbahche Gazetasi – http://www.fenerbahcegazetesi.com (Wayback Machine saytida 2007-10-24 sanasida arxivlangan)
Fenerlist – http://www.fenerlist.org (Wayback Machine saytida 2021-01-28 sanasida arxivlangan)
1907 Fenerbahche Assosiasiyasi – http://www.1907.org
Talaba Fenerbahcheliklar Assosiasiyasi- http://www.1907unifeb.org
Fenerbahche Portali – http://www.fenerbahce.com
Fenerbahche Respublikasi – http://www.fenerbahcecumhuriyeti.org (Wayback Machine saytida 2018-12-24 sanasida arxivlangan)
Alper Duruk’ning Fenerbahçe Arxivi – http://www.turkfutbolu.net/fenerbahce.html (Wayback Machine saytida 2006-07-22 sanasida arxivlangan)
Fenerbahçe Taʼlim muassasalari- http://www.fenerbahce.k12.tr
Fenerbahçe Sugʻurta- http://www.fenerbahcesigorta.com (Wayback Machine saytida 2022-03-16 sanasida arxivlangan)
BocaFener: Ikki chempion klubning hamkorlikdagi sahifasi- http://forum.bocafener.net/ (Wayback Machine saytida 2006-07-19 sanasida arxivlangan)
kupa6 : Fenerbahçe tarafdorlari sahifasi http://www.kupa6.com (Wayback Machine saytida 2019-07-19 sanasida arxivlangan)
Yosh Fenerbahcheliklar http://www.gencfb.org/
12 raqamli Fenerbahche tarafdorining sayti Taraftarının Sitesi http://www.taraftar12.com/
Fenerbahche Ulkerspor Basketbol Portali http://www.fenerbahceulkerspor.org/
Devrimchi Fenerbahcheʼliklarning Forum Sahifasi http://www.fenerbahche.biz/ (Wayback Machine saytida 2008-03-22 sanasida arxivlangan)
Fenerbahche Fanatlarining sayti http://www.fenertribun.com (Wayback Machine saytida 2010-06-18 sanasida arxivlangan)
Feneristanbul : Fenerbahche Istanbul sahifasi http://www.feneristanbul.com (Wayback Machine saytida 2009-08-15 sanasida arxivlangan)

Manbalar

↑ „Fenerbahçe, Şampiyonlar Ligi’ne katılamayacak“. 2015-yil 10-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 26-avgust.
↑ „Hollandalı Teknik Adam Dirk Advocaat İmzaladı“. 2016-yil 20-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 7-may.

[1] „Fenerbahçe, Şampiyonlar Ligi’ne katılamayacak“. 2015-yil 10-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 26-avgust.

[2] „Hollandalı Teknik Adam Dirk Advocaat İmzaladı“. 2016-yil 20-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 7-may.

[1]

[2]