Svoboda | Graniru | BBC Russia | Golosameriki | Facebook
Kontent qismiga oʻtish

Vikipediya:Patrullash

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Vikipediya:Patrullovchilardan yoʻnaltirildi)
Patrullash

Qoidalar · Eslatma · FAQ · Mukofot · Forum · Loyiha

Versiyalarni patrul qilish — Vikipediya sahifalarining dastlabki sifat tekshiruvidan oʻtgan, maqbul koʻrinishga ega va Vikipediya qoidalarini jiddiy buzmagan versiyalarini tekshirishdir. Bunday belgilarni qoʻyish huquqi zarur Vikipediya tahririyati tajribasiga ega boʻlgan har qanday vijdonli hissa qoʻshuvchiga berilishi mumkin.

Diqqat: maqolaning har qanday versiyasini patrul qilinishi avtomatik ravishda uning konsensusini anglatmaydi. Patrul qilinmagani esa konsensus boʻlmaganligini anglatmaydi.

Patrul tartibi[manbasini tahrirlash]

Quyidagi sahifalar patrulga tortiladi:

Agar patrullashda sahifaning minimal sifat mezonlariga javob bermasligi aniqlansa, aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish kerak yoki hech boʻlmaganda sahifaga tegishli andozalarni qoʻyish kerak.

Maqola talablari[manbasini tahrirlash]

  • VP:SPAT

Vikipediya maqolalarini patrul qilish, ularni koʻrib chiqishning birinchi qadami sifatida qoidalarning eng jiddiy buzilishlarini va huquqiy daʼvolar uchun ehtimoliy asoslarni aniqlash, ularni bartaraf etishga qaratilgan.

Maqolalarning faqat quyidagi minimal sifat mezonlariga javob berishi kerak boʻlgan versiyalari nazorat qilinishi mumkin:

  1. Aniq vandalizm va test tahrirlari natijasini oʻz ichiga olmagan.
  2. Yashayotgan insonlar tarjimai holi haqidagi maqolalarga qoʻyiladigan talablarning aniq buzilishini oʻz ichiga olmagan.
  3. Ular toʻliq oʻzbek tilida yozilgan va oʻqilishi qulay (bezalishi minimal va asabni buzadigan darajada xatolar yoʻq) yoki toʻliq boʻlmagan bezalishni koʻrsatadigan andoza qoʻyilgan.
  4. Aniq isbotlanmagan bayonotlarni (tegishli belgisiz) oʻz ichiga olmagan, yaʼni qoʻshimcha manbalarga murojaat qilmasdan, xolis odamda (hatto mavzu boʻyicha mutaxassis boʻlmagan) ularning ishonchliligiga shubha tugʻdiradigan bayonotlarni oʻz ichiga olmaydi.
  5. Mualliflik huquqlarining aniq buzilishiga yoʻl qoʻyilmagan (yaʼni, agar maqolada Vikipediyadagi aksariyat maqolalardan sezilarli tashqi farqlarga ega boʻlgan matn mavjud boʻlsa (masalan, koʻzga tashlanadigan nostandart tushuntirish, uslub va formatlash), uni Internetda qidirish kerak).
  6. Aniq spamni oʻz ichiga olmagan.
  7. Ular aniq targʻibot emas (aks holda maqola shu sababli o'chirilishi kerak).
  8. Aniq eskirgan maʼlumotlarni oʻz ichiga olmagan (aks holda ushbu andozani qoʻyish kerak: {{multiple issues|yangilash}}).
  9. Kamida bitta mavjud tematik turkumga tegishli yoki andozani oʻz ichiga oladi: {{multiple issues|topic}}.

Quyidagi mezonlarga muvofiqligi maʼqullanadi:

  1. Maqolada imlo, tinish belgilari va stilistik xatolarning yoʻqligi, vikifikatsiya qilinganligi.
  2. Maqolani formatlashning asosiy qoidalariga muvofiq formatlash.
  3. Maqolani Wikidatadagi elementga toʻgʻri bogʻlash.
  4. Ensiklopedik mezonlarga muvofiq kelishi. Aks holda, ushbu andozalardan birini qoʻyish tavsiya etiladi: {{ensiklopedik ahamiyat}}, {{multiple issues|notability}}, {{db-nn}}).

Turkum talablari[manbasini tahrirlash]

  • VP:TPAT

Turkumlarning patrullashga qoʻyiladigan talablar maqolalarning patrullashga qoʻyiladigan talablar bilan bir xil boʻlib, patrul faqat turkumning nomi va tavsifi, shuningdek, uning asosiy turkumlarini koʻrsatish bilan bogʻliq.

Majburiy

Ixtiyoriy

Andozalarga qoʻyiladigan talablar[manbasini tahrirlash]

  • VP:APAT

Andoza sahifasi maqolalarning patrul qilingan versiyalari uchun tegishli talablarga javob berishi kerak. Bundan tashqari, quyidagi mezonlarga rioya qilish kerak:

Majburiy talablar

Ixtiyoriy talablar

  • Andoza turkumlari teglariga kiritilishi kerak.
  • Agar andoza hujjatida 1-2 dan ortiq jumla mavjud boʻlsa, uni {{doc}} andoza yordamida formatlash kerak, aks holda siz uning kodida andoza funksiyalarini izohlab berishingiz kerak bo'ladi.

Modullarga talablar[manbasini tahrirlash]

  • VP:MPAT

Majburiy talablar

Fayl talablari[manbasini tahrirlash]

Fayl va uning tavsifi maqolalarni patrullash uchun tegishli talablarga javob berishi kerak. Bundan tashqari, quyidagi mezonlarga rioya qilish kerak:

  1. Fayl erkin yoki insofli foydalanish mezonlari ostida litsenziyalangan boʻlishi kerak.
  2. Erkin boʻlmagan fayl boʻlsa, tavsifda insofli foydalanish uchun asos boʻlishi kerak (masalan, tegishli andozalardan foydalanish {{tasvir}} va {{Insofli foydalanish mezonlari}}).

Agar fayl erkin litsenziyaga ega boʻlsa, uni Wikimedia Commonsga koʻchirish mumkinligi haqida koʻrsatma boʻlgani maʼqul: {{Vikiomborga}} yoki {{Vikiomborga olish}} agar iloji boʻlsa, „category“ parametri bilan).

Portal talablari[manbasini tahrirlash]

Qisqartma

Portallarning patrul versiyalariga qoʻyiladigan talablar maqolalarga qoʻyiladigan talablar bilan bir xil boʻlib, quyidagi oʻzgarishlar kiritilgan:

Majburiy talablar

  1. Portalning asosiy sahifasi hech boʻlmaganda turkumga kiritilishi kerak.
  2. Patrul sahifasida erkin boʻlmagan fayllardan foydalanmasligi kerak (ular aniq boʻlmagan yoki fayl tavsifiga qaramasdan erkin boʻlmasligi mumkin).

Ixtiyoriy talablar

  1. Portallar uchun minimal talablarga javob berishi kerak.

Patrullovchilarning harakatlariga qoʻyiladigan talablar[manbasini tahrirlash]

Qisqartma

Sukut boʻyicha koʻrsatiladigan versiya[manbasini tahrirlash]

Qisqartma

Muayyan sharoitlarda administratorlar sahifani barqarorlashtirish rejimini yoqish huquqiga ega. Bunda, roʻyxatdan oʻtmagan va yangi aʼzolar uchun soʻnggi patrul qilingan versiya koʻrsatiladi (patrullovchilar uchun interfeysdagi barqaror sahifa shunday deb ataladi), avtomatik tasdiqlanganlar uchun esa eng yangisi deyiladi. Agar sahifa muntazam ravishda vandalizmga duchor boʻlsa yoki duchor boʻlish ehtimoli yuqori boʻlsa (sahifa mavzusiga jamoatchilikning katta qiziqishi tufayli va hokazo) buni qilish mumkin. "Sifat" loyihasi doirasida yaxshi, tanlangan va xushsifat maqomini olgan yoki maqolalar uchun faol ravishda barqarorlashtirish rejimini oʻrnatish amaliyotiga aylandi.

Bunday chora oʻquvchini (va Vikipediya nufuzini) vandalizm taʼsiridan himoya qilishga, shu bilan birga hissa qoʻshuvchilarga sahifani tahrirlashni davom ettirishga imkon beradi. Tahrirlash toʻqnashuvi sodir boʻlgan taqdirda, tomonlardan biriga ustunlikni taʼminlash uchun barqarorlashtirish rejimidan foydalanish qatʼiyan man etiladi (agar patrullovchilar tahrirlar toʻqnashuvida qatnashsa, neytral nuqtai nazarni va konsensus qoidalarini chetlab oʻtib, sahifa mazmunini oʻzgartirsa, ular quyida batafsilroq tavsiflangan maqomdan mahrum boʻladilar).

Patrul bayrogʻiga ega boʻlgan foydalanuvchi (editor) „patrullangan versiya“ belgisini qo'yishi va olib tashlashi mumkin, shuningdek kerakli xizmat sahifalariga kirish huquqiga ega. Joriy patrullovchilar roʻyxati.

Maqbullashtirilgan sahifa tahrirlashda quyidagi eslatmaga ega:

Tahrirlar ushbu sahifada koʻrsatilishidan oldin koʻrib chiqilishi kerak! (tafsilotlarni koʻrsatish)

Patrul bayrogʻi[manbasini tahrirlash]

Nomzod quyidagi rasmiy talablarga javob berishi kerak:

Patrul bayrogʻini olish[manbasini tahrirlash]

Qisqartma

Patrul bayrogʻi patrul qilinayotgan maqolalarga qoʻyiladigan talablarni biladigan va tushunadigan, Vikipediya qoidalarini yaxshi biladigan har qanday faol foydalanuvchiga tayinlanishi mumkin.

Bayroqni olishga ariza berish, uni muhokama qilish va qaror qabul qilish orqali amalga oshiriladi. Shuningdek, bayroqni alohida holatlarda va quyida koʻrsatilgan tartibda belgilash mumkin. Ariza topshirish, muhokama qilish va qaror qabul qilish bilan bogʻliq harakatlar ushbu sahifada amalga oshiriladi. Nomzod quyidagi talablarga javob berishi kerak:

Soʻrov[manbasini tahrirlash]

Tajribali Vikipediya foydalanuvchisi yuqoridagi sahifadagi koʻrsatmalarga amal qilgan holda murojaat qiladi. Soʻrov boshqa bir foydalanuvchi tomonidan berilishi mumkin, bu holda nomzodning roziligini tasdiqlash talab qilinadi.

Munozara[manbasini tahrirlash]

Munozarada foydalanuvchilar asosli fikrlarni bildirishlari, shuningdek, nomzodga savollar berishlari mumkin.

Qaror qabul qilish va keyingi qadamlar[manbasini tahrirlash]

Agar munozara ochilgandan keyin uch kun oʻtgan boʻlsa va na administratorning oʻzi, na muhokama ishtirokchilari nomzodning ushbu bandda koʻrsatilgan talablarga javob bermasligini aniqlamasa, patrullik ishtirokchisining bayrogʻi har qanday administrator tomonidan tayinlanadi. Agar maqom tayinlanmagan boʻlsa, muhokama yopilganidan keyin bir oydan kechiktirmay qayta ariza berish tavsiya etiladi.

Maxsus holatlar[manbasini tahrirlash]

Administratorlar patrul bayrogʻini qoʻshimcha muhokamalarsiz olish huquqiga ega (shu jumladan, uni oʻzlariga oʻzlari tayinlash imkoniyati bor).

Shuningdek, yuqoridagi rasmiy talablarga javob beradigan faol ishtirokchilarga ularning so‘rovlarisiz, lekin ularning bayroqni olishga va ushbu qoidalarga rioya qilishga aniq roziligi bilan va ochiq eʼtirozlar bo‘lmagan taqdirda, avtomatik ravishda patrullik maqomi berilishi mumkin.

Patrul bayrogʻini olib tashlash[manbasini tahrirlash]

Qisqartma

Ishtirokchidan patrul bayrogʻini[1] olib tashlash administrator tomonidan Vikipediya sahifasidagi har qanday ishtirokchining asosli iltimosiga binoan amalga oshiriladi: Quyidagi harakatlar takroran bajarilganda bayroqlarni olib tashlash uchun arizalar koʻrib chiqiladi:

  1. aniq[2] patrullash talablariga javob bermaydigan sahifalarni „patrul qilingan versiya“ deb belgilash;
  2. sahifaga patrul uchun talablarga javob bermaydigan tahrirlar kiritish;
  3. talablarga aniq javob beradigan maqolalardan yoki „patrul toʻqnashuvi“da qatnashishda „patrul versiyasi“ belgisini olib tashlash[3];
  4. nizoda ustunlikka ega boʻlish uchun patrul bayrogʻidan foydalanish (masalan, tahrirlash toʻqnashuvlari paytida barqarorlashtirilgan sahifani patrul qilish yoki yuqori ehtimollik aniq boʻlsa, barqarorlashtirilgan sahifa versiyasiga bayroqni oʻrnatish bunday afzalliklarga misol boʻladi.)[4];
  5. shuningdek, boshqa har qanday qoidalarni qoʻpol va muntazam ravishda buzish[5].

Qoidalarni buzganligi uchun uch oydan ortiq muddatga cheklanmagan ishtirokchidan bayroq muhokamasiz olib tashlanishi mumkin[6]. Blokdan chiqarilgan taqdirda, agar tahrirchi blokirovkadan oldin patrullik qilish haqida shikoyati boʻlmasa, bayroq ishtirokchining iltimosiga binoan maqomga qayta munozara ochmasdan qaytarilishi mumkin.

Agar maqolalarda aniqlangan qoidabuzarliklar bayroqni olib tashlash uchun yetarli boʻlsa, lekin bunday qoidabuzarliklar boshqa takrorlanmaydi deb ishonish uchun asoslar mavjud boʻlsa, administrator muddatni koʻrsatgan holda (bir oydan ortiq boʻlmagan) shartli ravishda bayroqni qoldirishga haqli. Bunday holda, bayroqni soddalashtirilgan tartibda — soʻrov orqali olib tashlash mumkin.

Patrul bayrogʻidan mahrum boʻlgan ishtirokchi tomonidan qoʻyilgan „patrullangan versiya“ belgilarini bayroq toʻqnashuvlari toʻgʻrisidagi bandni hisobga olmasdan va bunday ishtirokchi tomonidan patrullik qilgan maqolalarning versiyalarini tekshirmasdan olib tashlashga (shu jumladan botlardan foydalanish), ushbu qoidalarga rioya qilgan holda ruxsat beriladi.

Aloqador bayroqlar[manbasini tahrirlash]

Patrul bayrogʻi bilan birgalikda yangi patrullovchilarga orqaga qaytarish va qayta yoʻnaltirishlarsiz qayta nomlash huquqi berilishi kerak. Agar munozarada foydalanuvchining notoʻgʻri tahrirlari tufayli bayroqlardan birortasini berish toʻgʻrisida konsensus mavjud boʻlmasa yoki foydalanuvchining oʻzi buni qilsa, bunday hollar mustasno.

Eski holiga qaytaruvchi[manbasini tahrirlash]

Qisqartma

Orqaga qaytarish bayrogʻi texnik jihatdan „tez orqaga qaytarish“ni amalga oshirishga imkon beradi — tahrirlash sahifasini yuklamasdan va sababini tasvirlay olmasdan sahifadagi bitta foydalanuvchining barcha oxirgi tahrirlarini orqaga qaytarishni nazarda tutadi. Bunday orqaga qaytarishdan foydalanish qatʼiy tartibga solinadi. Ochiq vandalizm, aniq spam yoki mualliflik huquqini buzadigan matnni qayta kiritish, shuningdek orqaga qaytarishga ruxsat beriladi. Orqaga qaytarish boʻlimida tasvirlangan boshqa vaziyatlarda qabul qilinadi.

Avtopatrul bayrogʻi[manbasini tahrirlash]

Qisqartma

Ishtirokchiga avto-patrul bayrogʻi berilishi mumkin (autoreview).

Avto-patrul bayrogʻini olish uchun siz Vikipediya sahifasiga murojaat qilishingiz kerak: Avtomatik patrul maqomi uchun arizalar, bu erda nomzodlik muhokama qilinadi. Ariza nomzodning oʻzi yoki uchinchi shaxs tomonidan berilishi mumkin; ikkinchi holda, nomzodning roziligini tasdiqlash talab qilinadi.

Avtopatrul bayrogʻini olish[manbasini tahrirlash]

Administrator, agar foydalanuvchi aniq rozi boʻlsa, ushbu bayroqni Vikipediya qoidalarini va nazorat ostidagi maqola mezonlarini buzmasligiga ishonchi komil boʻlsa, foydalanuvchilarga muhokama qilmasdan berishlari mumkin. Istisno hollarda, avto-patrul bayrogʻi bilan bir vaqtda, agar ishtirokchining hissasi vandalizmga qarshi kurashning koʻplab misollarini oʻz ichiga olgan boʻlsa, administrator orqaga qaytarish bayrogʻini ham belgilashi mumkin. Nomzodlarga qoʻyiladigan talablar:

Patrul qilingan versiya quyidagicha koʻrsatiladi:

Qisqartma

Administrator ushbu bayroqni muhokama qilmasdan (hatto bayroq tayinlangan ishtirokchi bilan ham) Vikimedia Jamg‘armasining boshqa loyihalari ishtirokchilariga, asosan Oʻzbekcha Vikipediyaga munozarali bo‘lmagan texnik tahrirlar kiritganlarga belgilashi mumkin, masalan:

Avtopatrul bayrogʻini olib tashlash[manbasini tahrirlash]

Administrator, agar ishtirokchi patrul versiyalari uchun talablarga javob bermasa, avto-patrul bayrogʻini olib tashlashi mumkin. Bayroqqa qayta ariza berishga umumiy tartibda olib qoʻyilgandan keyin bir oy oʻtgach ruxsat etiladi. Shuningdek, bayroq qoidalarni buzganligi uchun olti oydan ortiq muddatga nomaʼlum muddatga taqiqlangan ishtirokchidan muhokamasiz olib tashlanishi mumkin. Avto-patrul bayrogʻi olib tashlanganda, yuklashdan tashqari, hamrohlik qiluvchi bayroqlar ham olib tashlanadi. Blokdan chiqarilgan taqdirda, bayroqlar ishtirokchining iltimosiga binoan, agar ishtirokchi blokirovka qilishdan oldin patrullik qilish haqida shikoyati boʻlmasa, maqomga qayta murojaat qilmasdan qaytarilishi mumkin.

Texnik amalga oshirish[manbasini tahrirlash]

Patrullovchilar istalgan sahifa versiyasi uchun „patrullangan“ belgisini qoʻyishi yoki olib tashlashi mumkin. Bundan tashqari, agar patrul yoki avto-patrul bayrogʻi boʻlgan foydalanuvchi sahifaning patrul qilingan versiyasini tahrir qilsa, ularning versiyasi avtomatik patrullangan boʻladi. Patrullangan versiya quyidagi koʻrinishda boʻladi:

APIda patrul harakati belgilari[manbasini tahrirlash]

Texnik muammolar[manbasini tahrirlash]

Qisqartma

Maxsus sahifalar[manbasini tahrirlash]

Patrulchilarga qulaylik yaratish uchun quyidagi xizmat sahifalari mavjud:

Ushbu vositadan foydalanib, maʼlum bir turkumdagi patrul qilinmagan sahifalar roʻyxatini olish mumkin.

Gadjetlar[manbasini tahrirlash]

Skriptlar[manbasini tahrirlash]

Kuzatuv roʻyxatidagi maxsus fon rangi bilan nazorat qilinmagan tahrirlarni taʼkidlaydigan skriptlar bor. Skriptni oʻrnatish uchun .js faylga ulardan birini yoki bir nechtasini qoʻshish kerak.

Utilitalar[manbasini tahrirlash]

Yana qarang[manbasini tahrirlash]

Izohlar[manbasini tahrirlash]

  1. Foydalanuvchi oʻzining barcha akkauntlariga havola beradi. Qoʻgʻirchoqlardan foydalanish jiddiy qoidabuzarlik hisoblanadi. Shu bilan birga, ishtirokchi patrul bayrogʻi boʻlmagan boshqa akkauntlaridan patrul qilingan versiyalar uchun talabga javob bermaydigan tahrirlar kiritishi qoidabuzarlik hisoblanmaydi.
  2. Agar tahrirchining harakatlari munozarada (no)muvofiq deb topilsa, shu masalada konsensus mavjud boʻlsa, tegishli xulosa beriladi.
  3. "Patrulchilar toʻqnashuvi" — bayroq boshqa muharrir tomonidan olib tashlangan yoki unga yaqin boʻlgan versiyaga oldindan konsensussiz (munozarada yoki konsensusni aniq koʻrsatadigan holatlarda) belgi qoʻyishdir.
  4. Agar tahrirchi patrul bayrogʻiga ega boʻlmagan tahrirchi bilan sahifa mazmuni boʻyicha nizoga borsa, ularga avtomatik patrul funksiyasidan faqat tahrirlarini nazorat qilish uchun foydalanish tavsiya etiladi (qarang: #Texnik realizatsiya). Bunday holda, tahrirchi avval sahifaning oldingi versiyasiga „patrul qilingan“ belgisini qoʻyishi kerak — shundan keyingina ularni tahrirlash kerak. Biroq, agar tahrirchi sahifaning oldingi versiyasi patrul versiyasiga qoʻyiladigan talablarga javob bermaydi deb hisoblasa, boshqa muharrirning versiyasiga ham, oʻz versiyasiga ham belgi qoʻymasligi kerak. Bunday hollarda uchinchi tahrirchi ushbu belgini qoʻyishi kerak.
  5. Bayroqni olib tashlashning ushbu mezoni patrullashga qoʻyiladigan talablarning buzilish holatlarni bartaraf qilishga qaratilgan, ammo tahrirchining xatti-harakati uning aniq noinsofligini koʻrsatadi. Qoʻpol qoidabuzarlik koʻrsatkichlari boʻlsa, lekin yetarli boʻlmasa, tahrirchi tomonidan patrul talablarini buzganlikda gumon qilish uchun jiddiy asoslar boʻyicha ishtirokchi hisobining yaqinda toʻxtatib qoʻyilganligiga ishonish mumkin. Vijdonli ishtirokchi odatda xatoga yoʻl qoʻygan hollarda, ushbu band qoʻllanilmaydi — siz ogohlantirishlarga, bloklarga, tematik cheklovlarga va boshqa mexanizmlarga murojaat qilishingiz kerak, lekin patrul bayrogʻini olib tashlash orqali ishtirokchini „jazolashga“ urinmang.
  6. Patrul bayrogʻi olib qoʻyilgandan soʻng, orqaga qaytaruvchi va qayta yoʻnaltirishsiz maqola nomini oʻzgartirish huquqi ham olib qoʻyiladi.
  7. Sahifani Inkubator yoki qumloqdan nomini oʻzgartirish orqali asosiy maydonga oʻtkazish yangi sahifa yaratishga teng va avtomatik ravishda patrul qilinadi.
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipediya:Patrullash&oldid=4188770" dan olindi