Otomiłe
— Kurt Diemberger, 2000
Col tèrmano otomiłe se intende de comun łe cuatòrdaze montagne de ła Terra che łe sùpara i otomiłe metri de altitudine sora del liveło del mare (s.l.m.), co i rispetivi masici montagnozi tuti locai in Azia sentro-meridionale (Nepal, Cina, Pakistan e India): nove in Himalaya, cuatro nel Karakorum, uno inte el Kashmir.
Descrision
[canbia | canbia el còdaxe]La lista ufisałe ła ze stada calcolada inte i ani trenta del Novezento so ła baze del conceto de masìcio, ciapando un grando signìfegare sinbòłego inte i stati in cuało el zera in vigore el sistema mètrego dezemałe che co ła so notorietà che ła ze divegnesta col tenpo planetària, ingrupando łe cuatòrdaze montagne pì alte del mondo (se vegnese doparà el conceto de sima, includendo o sia tute łe sime che, anca inte l'interior del isteso masìcio, łe sùpara i otomiłe metri, ła lista ła se slargaria a 22 montagne drio el critèrio atualmente doparà inte łe Alpe, o el rivaria, drio altre considarasion, a nùmari belché difarenti da chełi de deso.[1][2][3][4]).
Tante de ste montagne łe ga za segnà ła istòria de alpinismo moderno d'alta cuota inte ła seconda metà del XX secolo (himalayismo), gavendo raprezentà de łe vere e pròpie sfide par chełi alpinisti pì esperti de tuto el mondo: ła prima scałada de un otomila el ze stada conpiesta da Maurice Herzog e Louis Lachenal, che i ga concuistà ła sima de l'Annapurna el 3 de zugno del 1950, l'ùltemo otomiłe che ze sta scałà el ze sta Shisha Pangma el 2 de majo 1964, mentre el primo omo a gaver scałà tute łe sime el ze sta el sudtirołezo Reinhold Mesner finendo el mestiero inte el 1986.
Lista dei 14 otomiłe
[canbia | canbia el còdaxe]La sevente lista ła detien i 14 masici pì alti de 8000 metri e i respetivi primi scaładori.
Pozision | Nome | Altesa [5] |
Liogo [5] |
Prima scalada [5] |
Primo scalatore [5] |
Prima invernale | Primo/i scalatore/i invernale | Prima scałada sensa osizeno | Primo/i scalatore/i sensa osizeno | Scałae [6] |
Moresti [6] |
Mortalità [6] |
Mortalità pre-1990[7] |
Mortalità 1990–2003[7] |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1° | Everest | 8848 m |
Nepal Cina |
29 maj 1953 |
Edmund Hillary Tenzing Norgay |
17 feb 1980 |
Krzysztof Wielicki Leszek Cichy |
8 maj 1978 | 5656 | 223 | 3.9% | 37% | 4.4% | |
2° | K2 | 8611 m |
Pakistan Cina |
31 lug 1954 |
Achille Compagnoni Lino Lacedelli |
16 zen 2021 |
Gelje Sherpa Mingma David Sherpa Mingma G Sona Sherpa Mingma Tenzi Sherpa Pem Chhiri Sherpa Dawa Temba Sherpa Kili Pemba Sherpa Dawa Tenjing Sherpa |
6 set 1978 | 316 | 81 | 26.5% | 41% | 19.7% | |
3° | Kangchenjunga | 8586 m |
Nepal India |
25 maj 1955 |
George Band Joe Brown |
11 zen 1986 |
Krzysztof Wielicki Jerzy Kukuczka |
16 maj 1979 | 283 | 40 | 14.1% | 21% | 22% | |
4° | Lhotse | 8516 m |
Nepal Cina |
18 maj 1956 |
Fritz Luchsinger Ernst Reiss |
31 dis 1988 |
Krzysztof Wielicki |
11 maj 1977 | 461 | 13 | 2.8% | 14% | 2% | |
5° | Makalu | 8462 m |
Nepal Cina |
15 maj 1955 |
Jean Couzy Lionel Terray |
9 feb 2009 |
Simone Moro Denis Urubko |
6 ot 1975 |
Marjan Manfreda |
361 | 31 | 8.6% | 16% | 8.5% |
6° | Cho Oyu | 8201 m |
Nepal Cina |
19 ot 1954 |
Joseph Joechler Pasang Dawa Lama Herbert Tichy |
12 feb 1985 |
Maciej Berbeka Maciej Pawlikowski |
Prima scałada fazesta diretamente sensa O2 | 3138 | 44 | 1.4% | |||
7° | Dhaulagiri | 8167 m |
Nepal |
13 maj 1960 |
Kurt Diemberger Peter Diener Nawang Dorje Nima Dorje Ernst Forrer Albin Schelbert |
21 zen 1985 |
Andrzej Czok Jerzy Kukuczka |
Prima scałada fazesta diretamente sensa O2 | 448 | 69 | 15.4% | 31% | 11% | |
8° | Manaslu | 8163 m |
Nepal |
9 maj 1956 |
Toshio Imanishi Gyalzen Norbu |
12 zen 1984 |
Maciej Berbeka Ryszard Gajewski |
25 apr 1972 | 661 | 65 | 9.8% | 35.16% | 13.42% | |
9° | Nanga Parbat | 8126 m |
Pakistan |
3 lug 1953 |
Hermann Buhl |
26 feb 2016 |
Simone Moro Muhammad Ali Sadpara Alex Txikon |
Prima scałada fazesta diretamente sensa O2 | 335 | 68 | 20.30% | 77% | 5.5% | |
10° | Annapurna | 8091 m |
Nepal |
3 giu 1950 |
Maurice Herzog Louis Lachenal |
3 feb 1987 |
Jerzy Kukuczka Artur Hajzer |
Prima scałada fazesta diretamente sensa O2 | 191 | 61 | 32% | 66% | 19.7% | |
11° | Gasherbrum I (Hidden Peak) |
8068 m |
Pakistan Cina |
5 lug 1958 |
Andrew Kauffman Pete Schoening |
9 mar 2012 |
Adam Bielecki Janusz Gołąb |
10 ago 1975 | 334 | 29 | 8.7% | 15.5% | 8.75% | |
12° | Broad Peak | 8047 m |
Pakistan Cina |
9 giu 1957 |
Fritz Wintersteller Marcus Schmuck Kurt Diemberger Hermann Buhl
|
5 mar 2013 |
Maciej Berbeka Adam Bielecki Tomasz Kowalski Artur Małek |
Prima scałada fazesta diretamente sensa O2 | 404 | 21 | 5.2% | 5% | 8.6% | |
13° | Gasherbrum II | 8035 m |
Pakistan Cina |
7 lug 1956 |
Fritz Moravec Josef Larch Hans Willenpart |
2 feb 2011 |
Simone Moro Denis Urubko Cory Richards |
Prima scałada fazesta diretamente sensa O2 | 930 | 21 | 2.3% | 7.8% | 0.44% | |
14° | Shisha Pangma | 8027 m |
Cina |
2 maj 1964 |
Hsu Ching Chang Chun-yen Wang Fuzhou Chen San Cheng Tien-liang Wu Tsung-yue Sodnam Doji Migmar Trashi Doji |
14 zen 2005 |
Piotr Morawski Simone Moro |
Prima scałada fazesta diretamente sensa O2 | 302 | 25 | 8.3% | 2% | 16.8% |
Gałaria de multimèdia
[canbia | canbia el còdaxe]Notasion
[canbia | canbia el còdaxe]- ↑ Cisdae - Gli 8000 della Terra, museomontagna.org. entrada il 3 marzo 2016.
- ↑ QUANTI E QUALI SONO GLI OTTOMILA? 14 o 22? I pareri di Aruga, Mantovani e Ratto, mountainblog.it. entrada il 3 marzo 2016.
- ↑ Giovanni Padovani e Luciano Ratto, Ma quanti sono gli Ottomila?, banff.it. entrada il 3 marzo 2016 (archivià dal URL orizenałe il 4 marzo 2016 ).
- ↑ (EN) Mark Johanson, Why Nepal May Open 5 New Peaks Above 8000m To Mountaineers, ibtimes.com, 22 agosto 2013. entrada il 3 marzo 2016.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3
[htp://www.8000ers.com/cms/en/8000ers-mainmenu-205.html Zeneral Info], 8000ers.com. - ↑ 6,0 6,1 6,2 [htps://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2013/05/daily-chart-18 Stairway to heaven], The Economist.
- ↑ 7,0 7,1 Chineze National Geography, agosto 2006, p. 77.
- ↑ https://www.bbc.com/news/world-asia-28500721 cit. "K2 lies in Pakistan, near the northern border with China".
- ↑ (EN) Luke Harding, Climbers banned from sacred peak, theguardian.com, 13 luglio 2000. entrada il 3 marzo 2016.
Altri projeti
[canbia | canbia el còdaxe]- Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Otomiłe
Linganbi foresti
[canbia | canbia el còdaxe]