Potsdam

Potsdam (mugažo saksan kelel, virktas: [ˈpɔtsdam]; alalužic.: Podstupim) om lidn Saksanman päivnouzmas. Se om Brandenburg-federacijanman administrativižeks keskuseks.

Potsdam

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Saksanma
Eläjiden lugu (2015)	167,745 ristitud
Pind	188,25 km²
Pämez'	Maik Šubert (kül'mku 2018—, Mike Schubert)
Telefonkod	+49−331
Aigvö	tal'vel UTC+1, kezal UTC+2

Lidnan ohjastusen pert' (2005)

Potsdaman lidnused da sadud mülüdas UNESCO:n mail'man jäl'gusen nimikirjuteshe vozišpäi 1990−1999.

Istorii

Eländpunkt mainitase ezmäižen kerdan vl 993, konz rimalaine Otton III-imperator lahjoiči nenid maid Kvedlinburgan abbatusele. Vl 1345 sai torguindan oiktusid da lidnan statusad.

Vl 1660 Prussijan Fridrih Vil'gel'm-gercog (Brandenburgan kurfürst) pani Potsdamad ičeze rezidencijaks Berlinanke ühtes. Vspäi 1713 Potsdam tegihe sodavägiden järedaks sijaduseks. Edel 1918. vot Prussijan, sid' Germanijan imperijan käskuzkund, ohjastusen äjad sauvused sijazihe Potsdamas. Vl 1945 (17. heinku — 2. eloku) Potsdaman konferencii oli lidnas, se märhapani Evropan i Japonijan imperijan tulijad aigad.

Geografijan andmused

Potsdam mülüb Berlin-pälidnan aglomeracijha, sijadase Berlinan suvipäivlaskmaižen röunan taga, 20 kilometras sen keskusespäi. Vilusodan aigan ümbärzihe Päivlaskmašt Berlinad, i pälidnan keskuz oli 40 kilometras. Potsdam seižub Hafel'-jogen (El'ban oiged ližajogi) da läz 20 järviden randoil, 29..114 m ü.m.t korktusil, 32 m ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Klimat om ven valdmeren, kontinentaližen klimatan pirdoidenke. Keza om päivoikaz, tal'vaig om pil'vekaz lujas. Voden keskmäine lämuz om +9,2 C°, kezakun-elokun +15,5..+17,9 C°, tal'vkun-uhokun +0,9..+2,4 C°. Ekstremumad oma −24,5 C° (tal'vku) i +36,5 C° (heinku, eloku). Kezaaigan minimum om +2,2 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +18,6 C° (uhoku). Ei voi panda halad kezakus-sügüz'kus. Paneb sadegid 578 mm vodes, läz tazomäras vodes läbi, enamba kezakus-elokus (59..76 mm kus), vähemba sulakus (29 mm). Paneb lunt 32 päiväd tal'ves keskmäras. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 67..71 % röunoiš sulakus-elokus, 88..90 % kül'mkus-vilukus.

Tobmuz

Potsdaman administrativine jagand (2010)

Potsdam jagase kahesaks rajonaks (üks'lugu saks.: Ortsteil), ned alajagasoiš 32 nomeruidud da nimitadud fartalaks (üks'lugu Stadtteil).

Valitas merad kahesaks vodeks. Edeline lidnan pämez' (saks.: Oberbürgermeister von Potsdam) om Jann Jakobs (Jann Jakobs, tal'vku 2002 — kül'mku 2018).

Eläjad

Vl 2010 lidnan eläjiden lugu oli 156 906 ristitud. Vl 2015 ristitišt oli kaikiš suremb lidnan istorijas — 167 745 eläjad.

Potsdaman universitetan aluz om pandud vl 1991, i ristitišton kudendez om üläopenikoikš. Enamba 30 tedoinstitutoid sijadasoiš lidnas (fizik, fiziologii, klimat).

Transport

Avtobusad da tramvaid oma kundaližeks transportaks lidnas. Lidnelektrojonusiden S7-maršrut ühtenzoitab Potsdamad Berlinanke. «Berlin — Potsdam»-raudte tegihe ezmäižeks valdkundas vl 1839, nügüd'aigan raudterengaz ümbärdab Berlinad Potsdamanke.

Irdkosketused

• Lidnan ohjastusen oficialine sait (potsdam.de). (saks.)