Kamu Yönetimi Ve Ahlak

AMERİKAN YENİ KAMU YÖNETİMİ HAREKETİ (YKYH): SOSYAL ADALET VE HAKKANİYET ODAKLI BİR KAMU YÖNETİMİ ARAYIŞI, Hüseyin ÖZGÜR
ve Mısra CİĞEROĞLU ÖZTEPE
Özet: Kamu yönetimi disiplini açısından son derece önemli bir isim olan Amerikalı Siyaset Bilimci Dwight Waldo’nun öncülüğünde, ABD’nin genç kamu yönetimi akademisyen ve teorisyenlerinin 1968’de Minnowbrook Konferans Merkezinde toplamasıyla başlayan “American New Public Administration Movement / Amerikan Yeni Kamu Yönetimi Hareketi (YKYH)”nin temelinde; geleneksel kamu yönetimi yaklaşımının eleştirisi ve özellikle 1960’lı ve 1970’li yıllarda Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nin yaşadığı siyasal ve yönetsel sorunlara çözüm bulma çabası yatmaktadır. Geleneksel kamu yönetimi anlayışının mevcut sorunlara çözüm bulma noktasındaki yetersizliği ve güncel sorunlarla başa çıkamadığı noktasından hareketle YKYH; özellikle etik, adalet, eşitlik, hakkaniyet, disiplinin temel sorunları, bürokrasi-demokrasi ikiliği, kapitalizmin çelişkileri, kamu kurumları ve süreçlerin topluma ve sorunlara uyumu, değişime ve teknolojiye adaptasyon gibi konular üzerinden kamu yönetimi disiplinini yeniden yorumlamaya ve amaca uygun hale getirmeye çalışmaktadır. Ortaya çıktığı dönemde oldukça ses getiren ancak zamanla bu etkisini kısmen kaybeden; hatta öncü isimleri farklı konular ve akımlara yönelen bu Hareketin öne çıkardığı bazı temel kavramlar kamu yönetimi disiplininde evrenselleşmiştir. Bu çerçevede, kamu yönetimi disiplininin YKYH’den giderek azalan şekilde olsa da, önemli ölçüde etkilendiği ve etkilenmekte olduğu söylenebilir. Bu etki Türkiye’de çok daha dolaylı ve farkındalık düzeyi düşük biçimde gerçekleşmektedir. ///. GİRİŞ: 1960’lı ve 1970’li yıllar Amerika Birleşik Devletleri (ABD) açısından çeşitli önemli ve büyük çaplı toplumsal, yönetsel, siyasal, teknolojik, demografik ve ekonomik değişimlerin yaşandığı yıllar olmuştur. Değişimlerin büyüklüğü ve karmaşıklığı, sonuçlarının kırılganlık ortaya çıkarması nedenleriyle bu süreci “türbülans” dönemi kavramıyla ifade eden Waldo’nun (1971a; 1971b) da dikkat çektiği üzere, yaşanan değişim ve dönüşümler elbette ki siyaset bilimi ve kamu yönetimini de yakından etkilemiştir. Özellikle, geleneksel kamu yönetimi anlayışının sözü edilen dönemdeki sıkıntı ve sorunlara duyarlılığı ile çözüm üretme başarısı ciddi şekilde sorgulanır hale gelmiş ve bu sorgulamadan hareketle de kamu yönetimi disiplini açısından yeni arayışlar ortaya çıkmıştır. ///. Bu yeni arayışların ortaya çıkardığı Amerikan Yeni Kamu Yönetimi Hareketi (YKYH) ismiyle anılmaya başlayan hareket/akım, özünde geleneksel kamu yönetiminin dönemin sıkıntı ve sorunlarına çözüm bulma noktasındaki yetersizliğine vurgu yapmakta ve buradan hareketle de “yeni” bir kamu yönetimi anlayışına duyulan ihtiyacı ifade etmektedir. Bu çerçevede, Dwight Waldo ve öğrencileri önderliğinde gerçekleşen I. Minnowbrook Konferansı ile ortaya çıkan Hareket; hem kamu yönetimi ile gerçek dünyayı buluşturmayı ve toplumsal sorunları merkezine alan duyarlı bir kamu yönetimi oluşturmayı hedeflemektedir hem de geleneksel kamu yönetimi anlayışının bu hedefe ulaşma noktasındaki eksikliklerini ve sıkıntılarını vurgulayarak bunlara yönelik çözüm önerileri üretmeye çalışmaktadır. Bu bağlamda, Hareketin temel savunuları oluşturulurken; geleneksel/klasik kamu yönetimi anlayışı ciddi şekilde eleştirilmiş; pozitivizme ve statükocu bakış açısına karşıt duruş sergilenmiş; kamu yönetimini siyaset bilimi güdümünden kurtararak bağımsız bir disiplin haline getirilmesine çaba gösterilmiş; sosyal adalet, eşitlik ve hakkaniyetin kamu yönetiminin temel unsurları içerisinde yer alması gerektiğine vurgu yapılmış; katılımcılığa önem verilerek demokratik değerlerin üstünlüğü savunulmuş; kamu yöneticilerine kamu yararının sağlanması ile toplumun sosyo-ekonomik olarak zayıf kesimlerinin korunması noktasında büyük önem atfedilmiştir.