Odysseus Elytis

Abstract

The aim of the this presentation is to present the findings of a research which was held in students of the 1st Grade of Lyceum to show whether students being taught exercises on Creative Writing Literature were willing to be taught these forms of exercises on the specific subject. The Research was held into two stages. At  first stage of the research students were taught the poems “Podilatissa” (La cycliste) and “To Trelovaporo” (The Crazy Boat)  by Odysseus Elytis, under the current Instructions on the Teaching of Subjects of Arts for the running year 2016-2017(Register No: 14809/ 13-9-2017). At the end of the lesson they had to fill an electronic questionnaire form regarding their impressions on the Subject  being taught. At  second stage they were taught the same poems with exercises of Creative Writing by filling the second electronic questionnaire form and comparing it to the first one on Literature they were taught without using exercises. The poll of the specific research will be presented so that the impact of Creative Writing will be obvious on Teaching Literature at the Lyceum.

Key  Words: Creative Writing,1st Grade of Lyceum Literature, Odysseus Elytis.

The glorious, classical legacy of Greece is universally revered. But this legacy has come at a price. How will Greece ever move beyond its ties with the past? Is there such a thing as modern Greece? This book is the first to present an alternative cultural history of Greece. Beginning with the growth of Greece as a nation-state through to the present, it shows how modern Greece has long been undervalued and neglected. From the compositional process of the first National Poet to the first feminist text, the first sustained Marxist treatise of Greek society to the Athens subway system, this groundbreaking book brings together a fascinating mix of literary texts, maps and aspects of material culture to uncover the identity of modern Greece. In considering these rich cultural landmarks, Calotychos argues that a new relationship with the past must be forged if Greek literature, culture and society are to be truly part of the present and meet the challenges of modernity.

Η σχέση του νεαρού Οδυσσέα Ελύτη με τον Γάλλο ποιητή Πωλ Ελυάρ είναι γνωστή, άλλωστε ο ίδιος έσπευσε να την αναδείξει όπως της άξιζε. Σύμφωνα με την παρατήρηση του φίλου και μελετητή του Μάριο Βίττι, ο Ελύτης αναγνώριζε ότι τα πρώτα του ποιήματα είχαν για κύριο βοήθημα «το μόνο μοντέρνο ποιητή που ταίριαζε στην ιδιοσυγκρασία του», τον Ελυάρ.  Ξεκινώντας από αυτή την παρατήρηση,  η εισήγηση εξετάζει τα βασικά στάδια μιας ενδιαφέρουσας επικοινωνίας δύο σημαντικών ομοτέχνων, φωτισμένης κυρίως από την πλευρά του νεότερου ποιητή.

Περίληψη
Η Δημιουργική Γραφή προτείνεται για τη διδασκαλία της Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου στο Πρόγραμμα Σπουδών του 2011 (Φ.Ε.Κ. 1562/27-6-11). Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να διερευνήσει, αν οι μαθητές Α΄ Λυκείου διδάσκονται Λογοτεχνία με ασκήσεις Δημιουργικής Γραφής και αν είναι ικανοποιημένοι με την διδασκαλία αυτού του μαθήματος με τέτοιου είδους ασκήσεις. Πρόκειται για μία μελέτη περίπτωσης που εφαρμόστηκε σε τρία τμήματα Α΄ Λυκείου με συνολικό αριθμό 43 μαθητών. Η έρευνα διεξήχθη σε δύο στάδια. Στο πρώτο στάδιο, οι μαθητές διδάχθηκαν τα ποιήματα «Η Ποδηλάτισσα» και το «Το Τρελοβάπορο» του Οδυσσέα Ελύτη σύμφωνα με τις ισχύουσες Οδηγίες για τη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων στο Λύκειο για το σχολικό έτος 2016-2017 (Α.Π.: 148091/Δ2/13-09-2016) και στο τέλος του μαθήματος συμπλήρωσαν ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο σχετικό με τις εντυπώσεις τους από το μάθημα. Στο δεύτερο στάδιο,  διδάχτηκαν τα ίδια ποιήματα με ασκήσεις Δημιουργικής Γραφής και συμπλήρωσαν δεύτερο ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο, με το οποίο συνέκριναν τη διδασκαλία της Λογοτεχνίας χωρίς ασκήσεις Δημιουργικής Γραφής  με τη διδασκαλία του μαθήματος με ασκήσεις Δημιουργικής Γραφής. Ακολούθησε ποσοτική ανάλυση δεδομένων και εξήχθησαν δεδομένα και συμπεράσματα που αναδεικνύουν τη συμβολή της Δημιουργικής Γραφής στη διδασκαλία της Λογοτεχνίας Α΄ Λυκείου.

The aim of this paper is to make a critical comparative analysis of Homer’s Goddesses as portrayed in The Iliad and Oromo Adheetee—the antique feminine fertility worldview of the biggest African Cushitic stalk. When Africologists talk of Stolen Legacy of Ancient Black African Philosophy and wisdom literature into/by Classical Greco-Romans or the Western, they blame first Homer and his “Iliad” and “Odysseys”.  Homeric “Ancient” Greek Epic Poems remain interesting not least that they are important given the ‘fact’ that Homer is, perhaps, the most influential of Classical Greek philosophers, and the founding father. Homer captures the interests of millions of scholars and literature students around the world for literary textual analysis. Themes in Oromo fertility symbolisms, marriage customs, songs of the New Born Ritual, etc. are found in Home’s Epic poems/songs.

Ahrweiler, Megalommatis and the Greek Disease II - The Ignorant Elytis and his Nonsense
Republication from the currently inactive blog 'The Greeks of the Orient'
First republished on 8th August 2021 here:
https://profmegalommatistextsingreek.wordpress.com/2021/08/08/ντυροζέλ-αρβελέρ-μεγαλομμάτης-κι-η-ελ/

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ ΑΝΕΝΕΡΓΟ ΜΠΛΟΓΚ “ΟΙ ΡΩΜΙΟΙ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ”
Το κείμενο του κ. Νίκου Μπαϋρακτάρη είχε αρχικά δημοσιευθεί την 25η Ιουλίου 2019.

Στο δεύτερο και τελευταίο μέρος της παρουσίασής του, ο κ. Μπαϋρακτάρης θέτει μερικά από τα πιο καθοριστικά υπαρξιακά θέματα για την χώρα η οποία ακούει στο παράδοξο όνομα ‘Ελλάδα’. Επιχειρώντας να εξηγήσει για ποιο λόγο συνέβη στην Ελλάδα το ανήκουστο, δηλαδή η ομαδική παράκρουση αναφορικά με το ολόσωστο και θαυμάσιο βιβλίο του Ζαν Μπατίστ Ντυροζέλ, ο φίλος κ. Μπαϋρακτάρης θίγει μερικούς απο τους ακρογωνιαίους λίθους του σαθρού, ψευδέστατου και ανυπόστατου παρασκευάσματος το οποίο Άγγλοι και Γάλλοι διεθνώς λανσάρισαν ως ‘κράτος’ το 1828. Τότε, οι διεστραμμένοι και θεόστραβοι γαλλο-, αγγλο- και γενικώτερα δυτικο-σπουδαγμένοι ψευτο-διανοούμενοι, ψευτο-καθηγητές, ψευτο-ιστορικοί και ψευτο-πνευματικοί παράγοντες άρχισαν να διαδίδουν τις ποικίλες, ανόητες και ασυνάρτητες παραμέτρους του ψευτο-ιστορικού δόγματος και της διεστραμμένης και παρανοϊκής εκπαίδευσης η οποία επιβλήθηκε δικτατορικά στην χώρα επί δύο αιώνες, μετατρέποντας τους εντόπιους από κανονικούς ανθρώπους και φυσικά Ρωμιούς σε σατανικά και αυτοκαταστροφικά τέρατα ονομασμένα ‘Έλληνες’.

Οι λέξεις ophthalmologie (στα γαλλικά) και ophthalmology (στα αγγλικά) όντως και υπήρχαν και το 1790! Αλλά κανένας -νορμάλ άνθρωπος- Ρωμιός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δεν υπερηφανευόταν ότι οι πρόγονοί του ήσκησαν ‘πολιτιστική επίδραση’ στους δυτικο-Ευρωπαίους επειδή οι τελευταίοι χρησιμοποιούσαν ήδη τότε “λέξεις παρεμφερούς ετυμολόγησης”. Αλλά το σιχαμερά διεστραμμένο έκτρωμα ψευτο-ανθρώπου, το οποίο ακούει στο γελοίο παρατσούκλι ‘Έλληνας’, έχει ζωτική ανάγκη να πιστέψει στο ψέμμα αυτό, επειδή από αυτό εξαρτάται ο ίδιος τόσο όσο και ο Δράκουλας από το αίμα των θυμάτων του. Γιατί; Γιατί αν αφαιρέσεις τα ψέμματα από την γελοία ψευδο-ταυτότητα του ‘Έλληνα’, τότε -ακαριαία, αυτόματα και αμετάκλητα- αυτός διαλύεται στα εξ ων συνετέθη, και συνεπώς το ακόμη και σε ζόμπι υπαρκτό ένστικτο της αυτοσυντήρησης δραστηριοποιείται και τον προσκολλάει ακόμη πιο έντονα στο βρωμερό όπιο του ανύπαρκτου “ελληνισμού”, την βρωμερή ντρόγκα δηλαδή που παράγει τα σύγχρονα καταγέλαστα αποβράσματα της νοτιο-βαλκανικής παράνοιας Όμως το 2021, αυτά τα αποβράσματα έφθασαν στο τέλος τους, επειδή οι εκεί συγκεντρωμένοι και δεόντως προετοιμασμένοι ποικίλοι Νιγηριανοί, Φούλα, Γιορούμπα, Μπαντού, Μπαλούτς, Παστούνοι, Πουντζάμπι, Μπενγκαλέζοι, Κουρμάντζι, Βέρβεροι και άλλοι λαθρομετανάστες δεν θα έχουν καμμία δυσκολία να τους εξαλείψουν.

Αυτό είναι το επίτευγμα των κρετίνων κακούργων σημερινών ψευτο-καθηγητών των ψευτο-ελληνικών πανεπιστημίων, των οποίων όλα τα συγγράμματα πρέπει να καούν και να γίνουν στάχτη όπως και οι ίδιοι: παρατείνοντας την διάδοση του ψευτοϊστορικού δόγματος του ‘ελληνισμού’, μετέτρεψαν το ευρωπαϊκό ψευτο-κράτος τους σε αφροασιατικό Λαθρομεταναστιστάν, όπου οι γελοίοι ανδριάντες των ψευδο-ηρώων της ψευδο-ελληνικής ψευδο-επανάστασης θα έχουν σύντομα την τύχη των αγαλμάτων των Καντάφι, Σαντάμ Χουσεΐν, κλπ. Πλην όμως στο Ιράκ και στην Λιβύη, καλώς ή κακώς, ντόπιοι (και όχι αλλοδαποί) γκρέμισαν τα αγάλματα των ηλιθίων τυράννων τους. Αλλά στην πολύ κατώτερη, ευτελέστερη και αθλιώτερη Ψωροκώσταινα, το έργο θα διεκπεραιώσουν τα αρκετά εκατομμύρια λαθρομεταναστών τα οποία καλοδέχθηκε εκεί η πολιτική, οικονομική, θρησκευτική, ακαδημαϊκή, καλλιτεχνική και δημοσιογραφική ελίτ, κατεχόμενη από το απύθμενο ψυχολογικό κόμπλεξ του ομοφυλοφιλικού αυτο-ταπεινωτικού εξευτελισμού το οποίο την κυριεύει και την καθοδηγεί έως τον τελικό της όλεθρο, συμπαρασύροντας μαζί της όσους ηλίθιους μένουν ακόμη στο θεοκατάρατο εκείνο τόπο.

-------------------------------------------------- 

Το καθαυτό κείμενο της Συνηγορίας μου υπέρ της Ιστορίας Ντυροζέλ βρίσκεται εδώ¨
https://www.academia.edu/86544955/Κοσμάς_Μεγαλομμάτης_Συνηγορία_υπέρ_της_Ιστορίας_Ντυροζέλ_1990_

Πολλοί αξιόλογοι έλληνες ποιητές-μεταφραστές και μελετητές ασχολήθηκαν με τον Χαίλντερλιν καθ’ οιονδήποτε τρόπο (μεταφράσεις ποιημάτων, μελετήματα, σχολιασμοί, μεταφράσεις έργων που αναφέρονται στον ποιητή, ποιήματα εμπνευσμένα από την προσωπικότητά του κ.λπ.), επιπλέον μεγάλα ποιητικά έργα στην ελληνική γλώσσα εμφανίζουν επιδράσεις από τον μεγάλο γερμανό ποιητή. Η παρούσα εισήγηση στοχεύει στο να αναπαραστήσει τον Χαίλντερλιν των ελλήνων ποιητών-μεταφραστών στη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής ή αργότερα με αναφορά σε αυτήν.

Είναι γνωστό πως η σχέση του Οδυσσέα Ελύτη με τη ζωγραφική αποτελεί σχέση πρωτεϊκής σημασίας. Οι απόψεις του για τις πλαστικές τέχνες (ζωγραφική, γλυπτική, αρχιτεκτονική) βρίσκονται διάσπαρτες σε ολόκληρο το έργο του, ποιητικό και δοκιμιακό. Τόσο στους δύο ογκώδεις τόμους των δοκιμίων του (Εν Λευκώ και Ανοιχτά Χαρτιά), όσο και στον Κήπο με τις Αυταπάτες και τον τόμο πεζογραφικών κειμένων αποφθεγματικού χαρακτήρα Εκ του πλησίον, ο Ελύτης αναφέρεται στο έργο ελλήνων και ξένων ζωγράφων, σε αισθητικά ρεύματα αλλά και καλλιτεχνικά κινήματα της πρωτοπορίας. Στην παρούσα εργασία, από την ποικιλία των αναφορών και των θεωρητικών αρχών του, θα αναφερθούμε σε ορισμένες, προκειμένου να αναζητήσουμε τα εικαστικά έργα που προτιμά ο Ελύτης και τα οποία συναποτελούν το «φανταστικό μουσείο» του για το οποίο κάνει λόγο στον τόμο δοκιμίων του Εν Λευκώ. Παράλληλα, θα διερευνήσουμε τις θεωρητικές αρχές της καθαρότητας και του αντιμιμητισμού τις οποίες υιοθετεί και αξιοποιεί ο ποιητής για να διαμορφώσει το δικό του εικαστικό σύμπαν που συμπορεύεται αλλά και διαπερνά τον ποιητικό λόγο του στο σύνολό του. Τέλος, θα αναφερθούμε στην πρόσφορη διδακτική αξιοποίηση της καλλιτεχνικής έκφρασης του Ελύτη στο χώρο της εκπαίδευσης.

The collection of essays 'The Avant-garde and the Margin: New Territories of the Modernist Avant-garde' refigures the critical and historical picture of the modernist avant-garde by introducing a variety of less-commonly discussed geo-artistic sites and dynamics. The contributors explore the multifaceted relations established between the avant-garde 'centers' (France, Germany, England, and others) and their counterparts in the cultural 'periphery' (Greece, India, Japan, Poland, Quebec, Romania, and the former Yugoslavia), as well as the unique artistic and literary dialogues which these encounters engendered. The primary concern of the anthology is the set of relations established between the center and the margin, the redefinition of which was pivotal for the formulation of the modernist avant-garde aesthetic project itself. While enriching the kaleidoscopic picture of modernism, the essays in this collection also offer new methodological approaches to this polychrome cultural image. In this way, the collection avoids the pitfalls of both the traditional diffusionist/Eurocentric model of the world and the more recent over-relativization of the positions of the margin and the center. In their stead, the anthology proposes a hermeneutics of encounter that is simultaneously 'spatial' and 'historical,' aware of its limits but convinced of its own necessity.

Review
"The anthology The Avant-garde and the Margin: New Territories of Modernism has been long awaited. This exemplary series of essays proposes novel ways of looking at the dynamic of the center and the margin while performatively and theoretically targeting the most pressing issue in modernist studies - namely, the geographical and temporal expansion of its scope of inquiry." "The collection provides a fresh look at the geocultural spaces of Central and Eastern Europe, Asia, and Americas in the extended epoch of modernism and offers multiple surprising insights into the hidden dynamics of modernist intercultural relating, in particular, those pertaining to the studies of Slavic literatures in comparative context. Finally, this multifaceted inquiry into the neglected "territories of modernism" goes beyond a simple disclosure of the previously unattended aesthetic achievements of "marginal" modernisms: it moves the boundaries of the present theoretical conceptualizations of the dynamic of centers and margins, opening a set of new questions and theoretical frameworks. I recommend this anthology strongly not only to modernist scholars, but also to any serious student of aesthetic interculturality." Novica Milic, Professor of Comparative Literature and Theory, University of Belgrade "The collection of essays The Avant-garde and the Margin: New Territories of Modernism offers an insightful discussion of the dialogue, in modernism, between the so-called "centers" of aesthetic production and their counterparts in the cultural "periphery," questioning the very existence of centers and margins and proposing a theory that argues for fruitful bi-directional (rather than only uni-directional) intercultural encounters in specific historical contexts. While much has been written on modernism in Western Europe and England, this volume breaks new ground in its concentration on modernism practiced in locations ranging from Romania, Poland, and the former Yugoslavia to Greece, French Canada, Japan, and India. Shedding light on the genres of poetry and drama; movements such as Surrealism, DADA, and other avant-gardes; and issues such as gender, modernity, and nationalism, it demonstrates that the concepts of center and margin are useful in the study of intercultural interactions and that the study of modernism practiced from the periphery reveals important truths about the routes of cultural transfer. The volume contributes to the ongoing discussion of cultural trafficking across boundaries and borders in the twentieth century." Janet A. Walker, Professor of Comparative Literature, Rutgers University "Avoiding the predictable poles of center and margin, metropolitan and colonized, the west and the east, The Avant Garde and the Margin looks at the modernist traditions in forgotten and often uncelebrated places: Quebec, Greece, Poland, Romania, India, the former Yugoslavia. Wide-ranging in subject matter and comprehensive in theoretical approach, this collection of essays broadens our understanding of cultural interaction. In so doing, it challenges our conception of world literature by forcing us to think about modes of literary and cultural exchange that both traditional and poststructuralist discourses have neglected." Gregory Jusdanis, Humanities Distinguished Professor, The Ohio State University"

Made in Greece: Studies in Popular Music. Ed. Dafni Tragaki. Routledge 2019, pp. 55-64
SUBCHAPTERS
- From Paris to the "Art-Popular” Song: “My Greek Sensibility Feels More Than Restricted: It Feels Betrayed"
- Ritsos and Poetry "Out in the Clear Open Air"
- Elytis' Axion Esti and Theodorakis' First "Popular Oratorio"
- Seferis' "Arnisi" (Denial) and Theodorakis' "Sto Perigiali to Krypho" (On the Secret Seashore): The missing Semi-Colon, Politics and Artistic Ownership
- Theodorakis and Greece as "a Country of Bards"

Η φιλολογική έρευνα και κριτική, έχει αναδείξει πολλές από τις φανερές και υπόγειες διασυνδέσεις της ποιητικής δημιουργίας του Οδυσσέα Ελύτη με το έργο του Διονυσίου Σολωμού. Σε αυτή την  εισήγηση επιχειρώ κυρίως να ανιχνεύσω το θαυμασμό που αισθάνεται απέναντι στον εθνικό μας ποιητή, σχεδόν ένα «δέος» που τον καταλαμβάνει όλο και περισσότερο όσο ωριμάζει ποιητικά και γνωρίζει την καταξίωση, φτάνοντας έως την ύψιστη αναγνώριση, με την απονομή του βραβείου Νόμπελ, το 1979.  Κορύφωση αυτής της σχέσης αποτελεί το ποίημα του Ελύτη «Σολωμού συντριβή και δέος», από τη συλλογή Τα ελεγεία της Οξώπετρας.

INHALT

Emmanouil Roidis: ÜBER DIE ZEITGENÖSSISCHE GRIECHISCHE DICHTUNG

Kostis Palamas: KALVOS AUS ZAKYNTHOS

Grigorios Xenopoulos: EIN DICHTER

Tellos Agras: KARYOTAKIS UND DIE SATIREN

Giorgos Seferis: EROTOKRITOS

Takis Sinopoulos: WENDE 1931-1961. GEDANKEN ZUR POETISCHEN TUGEND

Odysseas Elytis: DIE MAGIE VON PAPADIAMANTIS. WER IN WEISS GEWANDET IST

Nachwort von Maria Oikonomou: ECCE POETA! MECHANISMEN UND MOMENTE DES NEUGRIECHISCHEN KANONS

Στη μελέτη αυτή είδαμε δείγματα της ποιητικής συνομιλίας του Ελύτη των δεκαετιών του 1980 και 1990 με τον Κάλβο και τον Σολωμό και εντοπίσαμε τη συναίσθηση της κληρονομιάς των καρπών της ποίησης του Κάλβου και τη διοχέτευσή της στον έρωτα (Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου) καθώς και την αλά Κάλβος αίσθηση της αρμονικής συνύπαρξης των αντιθέτων και την ευθύνη του ποιητή-δημιουργού (Ο Μικρός ναυτίλος). Ως προς τον Σολωμό, στο σχετικό ποίημα από Τα Ελεγεία της Οξώπετρας (1991) είδαμε ότι ο μεγάλος αυτός ποιητής συνέτριψε ποιητικά το νεαρότερο ποιητή, για να τον αναγεννήσει σπουδαιότερο. Σε κάθε περίπτωση στη μετά το Νόμπελ εποχή ο Ελύτης, σε μια φάση αναζήτησης της ποιητικής αυτογνωσίας, αναζητεί ο ίδιος τις επικρατέστερες επιδράσεις του «και με φως και με θάνατον», δηλ. συνδυάζοντας αρμονικά τα μεταξύ τους αντίθετα και αποδίδοντας έτσι στους αγαπημένους του ποιητές το σεβασμό και την αναγνώριση, με «δέος και σιωπή» και «συνάμα υπόκωφη, παράξενη παρηγόρια».

To κείμενο αυτό συνθέτει μία φιλολογική μελέτη με ένα ψευδοφιλολογικό δοκίμιο. Γραμμένο υπό τις περιστάσεις της πανδημίας του Covid-19, αναφέρεται στο ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη, «La pallida morte». Το ποίημα συνδέεται με την εμπειρία της νοσηλείας του Ελύτη στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός τον χειμώνα 1989-1990 και αναλύεται ως προς το βασικό νόημά του. Στη συνέχεια, με άξονα το ερώτημα της προέλευσης της ιταλικής φράσης του τίτλου (ο χλωμός θάνατος), το ποίημα προσεγγίζεται σε σχέση με το διακειμενικό και διακαλλιτεχνικό πεδίο διαλόγου του, με αναφορές στον Λάμπρο του Σολωμού, τις ωδές του Ορατίου και το ιταλικό τραγούδι «La pallida morte» (1970) που ερμήνευσε ο Giorgio Gaber.

Aν κάτι ξαφνιάζει με μια πρώτη ματιά στην ποιητική σύνθεση του Οδυσσέα Ελύτη «Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας» (1982) είναι η τυπογραφική της διάταξη: η σελίδα χωρίζεται εμφανώς σε τρεις άξονες (δύο οριζόντιους και έναν κεντρικό κάθετο), οι οποίοι διασταυρώνονται μεταξύ τους. Μια τέτοια μορφή αποθαρρύνει την απαγγελία, κατευθύνοντας την πρόσληψη της σύνθεσης στη βάση της σιωπηλής ανάγνωσης, που δεν σημαίνει παρά τη δεξίωσή της με όρους οπτικούς από έναν αναγνώστη-θεατή. Μια τέτοιου τύπου στιχική διευθέτηση του ποιήματος μας οδηγεί πίσω στη «νέα τυπογραφία» που καθιέρωνε ο Pierre Reverdy μέσω της αλλαγής στην τυπογραφική διάταξη των ποιητικών στίχων. Φαίνεται πως ο Ελύτης, αν και το 1962 σε άρθρο του για τον Γάλλο ομότεχνό του σημείωνε πως οι πειραματισμοί του έμειναν «χωρίς συνέχεια ακόμη και από τον ίδιο» («Ο Pierre Reverdy ανάμεσα στην Ελλάδα και στο Solesmes»), οργανώνει τα «Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας» ‒με χρονική καθυστέρηση αρκετών δεκαετιών‒ σύμφωνα προς το παράδειγμα της κυβιστικής ποίησης του Reverdy: το πλέγμα των στίχων δημιουργεί “χώρο” στη σύνθεση, σπάει τη χρονική αλληλουχία κατά τη γραμμική ανάγνωση και τρέπει τον ρυθμό σε οπτικό γεγονός. Πρόκειται για την έσχατη συνέπεια της εφαρμογής των ιδανικών ενός «ποιητή γεωμέτρη».

Engaging with the work of Nobel Prize-winning poet Odysseus Elytis within the framework of international modernism, Marinos Pourgouris places the poet's work in the context of other modernist and surrealist writers in Europe. At the same time, Pourgouris puts forward a redefinition of European Modernism that makes the Mediterranean, and Greece in particular, the discursive contact zone and incorporates neglected elements such as national identity and geography. Beginning with an examination of Greek Modernism, Pourgouris's study places Elytis in conversation with Albert Camus; analyzes the influence of Charles Baudelaire, Gaston Bachelard, and Sigmund Freud on Elytis's theory of analogies; traces the symbol of the sun in Elytis's poetry by way of the philosophies of Heraclitus and Plotinus; examines the influence of Le Corbusier on Elytis's theory of architectural poetics; and takes up the subject of Elytis's application of his theory of Solar Metaphysics to poetic form in the context of works by Freud, C. G. Jung, and Michel Foucault. Informed by extensive research in the United States and Europe, Pourgouris's study makes a compelling contribution to the comparative study of Greek modernism, the Mediterranean, and the work of Odysseus Elytis.

Contents: Introduction: Odysseus Elytis and the specter of nationalism; Modernism: from Paris to Athens; Towards a new Mediterranean culture; The theory of analogies; Solar metaphysics; Architectural poetics; Appendix: Odysseus Elytis: life and works; Works cited; Index.

About the Author: Marinos Pourgouris is Assistant Professor in the Department of Byzantine and Modern Greek Studies at the University of Cyprus, Cyprus.

Reviews: 'Mediterranean Modernisms is the first comparative study of Odysseus Elytis, the important Greek poet and Nobel Laureate. Marinos Pourgouris analyzes individual poems and draws connections between Elytis’s work and wider literary movements. Along the way, he challenges our understanding of national modernism and world literature while also charting his own theory of Mediterranean poetics. Undaunted in his pursuit of a Greek and a European Elytis, Pourgouris provides a kaleidoscopic look at the place of poetry in the Mediterranean imaginary.'
Gregory Jusdanis, Distinguished Humanities Professor and Director of the Modern Greek Studies Program at The Ohio State University, USA

Η μελέτη εξετάζει τη σχέση του Ελύτη με το κορυφαίο έργο του Δάντη, την περίφημη Κωμωδία. Ύστερα από τον σχολιασμό τριών δευτερευουσών αναφορών της Κωμωδίας σε ποιητικά και δοκιμιακά κείμενα του Ελύτη, η μελέτη εστιάζεται στον αναλυτικό σχολιασμό ενός μέρους του συνθετικού ποιήματος Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου (1984). Διαπιστώνεται ότι αυτό το μέρος, «Κυριακή, 3 Μ[αΐου]», όπου ενσωματώνονται τρία χωρία της Κωμωδίας, αναπτύσσει βαθύ διακειμενικό διάλογο με το έργο του Δάντη.

My paper documents the textual dialogue between Elytis and Camus and analyses their common literary, philosophical, and ethical preoccupations. Although they shared a number of literary motifs and interests, including the space of the Mediterranean and the modernist attraction to ancient Hellenic philosophical traditions, I argue that they approached these interests from fundamentally diff erent perspectives: while Camus' knowledge of ancient Greek thought was based on secondhand scholastic interpretations, Elytis' reading of ancient philosophical texts provided him with an original, intimate understanding of their literary and discursive qualities. I have also included original archival material which shows that Elytis was in an immediate literary dialogue with Camus during his writing of The Axion Esti.

Πρακτικά Ημερίδας "Οδυσσέας Ελύτης: 100 χρόνια από τη γέννησή του". 5 Νοεμβρίου 2011, Λευκωσία.

Επιμέλεια: Μαρίνος Πουργούρης

Περιεχόμενα:

1. Σημείωμα του επιμελητή

2. Εισαγωγή
Μαρίνος Πουργούρης

3. Ο Ελύτης μέσα από τις βασικές αρχές του: η γλώσσα
Ιουλίτα Ηλιοπούλου

4. Ο χρόνος στην ποίηση του Ελύτη: αίσθηση, εικόνα, στιγμή
Γιάννης Η. Ιωάννου

5. Φαινομενολογικές επιδράσεις στο έργου του Οδυσσέα Ελύτη
Μαρίνος Πουργούρης

6. Οι κόρες στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη
Νάντια Στυλιανού

7. Σημειώσεις πάνω στη συλλογή "Ήλιος ο πρώτος"
Vincenzo Rotolo

8. Η ελληνική κοσμογονία στο Άξιον Εστί του Ελύτη
Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος

9. Ένα "χελιδόνισμα" του Οδυσσέα Ελύτη
Φατίμα Ελόεβα

10. Η "γεωμέτρηση" στην ποίηση του Ελύτη
Paola Maria Minucci

11. Δυτικά της λύπης: από τα Ελεγεία στα Ηλύσια Πεδία
David Connolly

12. Ο Ελύτης μεταφρασμένος στα γαλλικά
Michel Volkovitch

Βιβλιογραφία
Ευρετήριο

We do know Odysseas Elytis as a Nobel laureate poet, literary essayist and art critic. But this is not all the stuff. In the middle 40s, at the crack of dawn of post-war and cold war era, Elytis, whose political ideas are more or less identified by literary criticism as conservative, apolitical or utopian, worked as a columnist in "Eleftheria", a centre-left newspaper, for a five-month period (July to December 1945). Elytis eventually published a series of seven articles, which can easily been grouped into two large categories ("politics" and "aesthetics") duo to their headings. The scope of this paper, apart from shedding light on these almost unknown writings, is mainly to introduce, and comment upon the "political" articles, in order to propose a new perspective on Elytis’s politics.


Στα μέσα της δεκαετίας του ’40 ο Ελύτης, ποιητής ήδη των «Προσανατολισμῶν» και του «Ἥλιου τοῦ πρώτου», θα συνεργαστεί με την εφημερίδα «Ἐλευθερία» διατηρώντας στήλη ως τακτικός επιφυλλιδογράφος. Η σοδειά αυτής της εντέλει άδοξης, ολιγόμηνης συνεργασίας ‒διαρκεί από τα μέσα Ιουλίου έως τα Χριστούγεννα του 1945‒ είναι συνολικά επτά επιφυλλίδες, προσανατολισμένες σταθερά σε ζητήματα που θα συνεχίσουν να απασχολούν τον ποιητή καθ’ όλη τη διάρκεια της δημιουργικής του πορείας. Οι τίτλοι άλλωστε, συνήθως κάτω από έναν αντίστοιχο υπέρτιτλο («Ἑλληνικὰ θέματα», «Αἰσθητικὰ θέματα»), είναι ενδεικτικοί: «Γύρω ἀπό μιὰ ἐπέτειο. Γαλλία καὶ Ἑλλάς: κοινὰ σημεῖα ψυχικῆς ἐπαφῆς», «Πνεῦμα καὶ πολιτική. Ὁ πόλεμος ἐδημιούργησε νέους πνευματικούς ὀρίζοντας στὶς λαϊκὲς μᾶζες γιὰ μιὰ καλύτερη ἐποχή», «Μερικὰ διδὰγματα τοῦ Μεσοπολέμου. Βασικὰ αἰτήματα τῆς σημερινῆς ἀνθρωπότητος», «Πνευματικὴ πρωτοπορεία. Ἡ εὐθύνη τῶν δύο ἄκρων. Τὸ νόημα καὶ ἡ ἀποστολή των», «Ὁ ἐθνικὸς μας ποιητής. Γύρω ἀπὸ τὸν Σολωμό. Ἡ μετάφρασίς του εἰς τὴν γαλλικήν», «Ὁ κινηματογράφος: Κυρίαρχη ἔκφραση μιᾶς ἐποχής», «Ἕνας ζωγράφος τοῦ λαοῦ: Ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, πηγὴ τῆς νεοελληνικῆς τέχνης».
Ο Ελύτης ποτέ δεν θα θελήσει να αναδημοσιεύσει αυτά τα “εκλαϊκευτικά” κείμενά του στα μετέπειτα, δοκιμιακού χαρακτήρα έργα του. Η συνεργασία του με την εφημερίδα θα είχε περάσει στην αφάνεια, αν δεν υπήρχε μια σύντομη παράγραφος στο «Χρονικὸ μιᾶς δεκαετίας» από τα «Ἀνοιχτὰ χαρτιά» , όπου ο Ελύτης κάνει τη μόνη, σχεδόν φευγαλέα, μνεία σε αυτή του τη δραστηριότητα. Στο πολύ μεταγενέστερο και απολογιστικό αυτό κείμενο, ο ποιητής, φανερά αποστασιοποιημένος, βιάζεται να συρρικνώνει μια συνεργασία που διαρκεί, έστω και με διακοπές, περισσότερο από πέντε μήνες, σε «πέντ’ ἕξι ἑβδομάδες», συναιρώντας την έτσι με τις σχεδόν ισάριθμες δημοσιευμένες επιφυλλίδες του. Σκοπός της παρούσας ανακοίνωσης είναι κατ’ αρχήν να φέρει στο φως αυτές τις άγνωστες επιφυλλίδες τού Οδυσσέα Ελύτη, προχωρώντας παράλληλα και σε έναν πρώτο σχολιασμό τους, κυρίως από τη σκοπιά της ιδεολογίας. Αντικείμενο του προβληματισμού μου θα αποτελέσουν επίσης και οι πιθανοί λόγοι που οδήγησαν τον Ελύτη σε αυτή την κατά το μάλλον ή ήττον απάρνηση των κειμένων του στην .«Ἐλευθερία»

Το βιβλίο αποτελείται από 21 μελετήματα. Αρχικά προβάλλεται η αξία της γλώσσας και του νοήματος ως βασικών κλειδιών της θεατρολογικής έρευνας και επιχειρείται η αποτροπή του πλήρους εξοβελισμού της κειμενικής προσέγγισης από την παραστασιολογία.
Στο πρώτο κείμενο-εισαγωγή του βιβλίου «Το ελληνικό θέατρο και τα είδωλα του Νάρκισσου» επιχειρείται μια σύντομη κριτική του σύγχρονου πολιτισμού της οπτικοποίησης των πάντων και μια ουσιαστική υπεράσπιση του ποιοτικού θεάτρου. Στο πρώτο μελέτημα «Προβλήματα ταξινόμησης του ελληνικού μεταπολεμικού δράματος» επιχειρείται μια θεματολογική κωδικοποίηση και ταξινόμηση της ελληνικής δραματουργίας. Προτείνονται 14 θεματικές ενότητες: αρχαιότητα (ιστορία και μυθολογία), βιβλικός και χριστιανικός κόσμος, βυζαντινός πολιτισμός, 1821 και πατριωτικό δράμα, λαϊκός πολιτισμός, αγροτική και επαρχιώτικη ζωή στον 20ό αιώνα, Μικρασιατική καταστροφή και αλύτρωτος ελληνισμός, Κατοχή και Αντίσταση, Εμφύλιος πόλεμος, Επταετία, σύγχρονη αστική ζωή, παγκόσμια ιστορία, παγκόσμια λογοτεχνία και μυθολογία, ελληνική λογοτεχνία. Προτείνονται επίσης 24 θεματικοί άξονες που εξειδικεύουν και συγκεκριμενοποιούν τις θεματικές ενότητες (λ.χ. το θέατρο και οι τέχνες του θεάματος, εγκλωβισμός και καθήλωση, στρατιωτική ζωή, ο κόσμος του ψυχιατρείου, η ζωή ως όνειρο, η ετερότητα, η μητρότητα και ο φεμινιστικός λόγος). Οι κωδικοποιήσεις αυτές συμβάλλουν στην ευχερέστερη θεματολογική προσέγγιση των δραματικών κειμένων.
Το δεύτερο μελέτημα προσφέρει για πρώτη φορά μια περιγραφή και ανάλυση του θεατρικού έργου του ποιητή Γιώργου Θέμελη (παραμένει η μοναδική μελέτη στο θέμα αυτό μέχρι σήμερα). Το τρίτο και το τέταρτο μελέτημα αφιερώνονται στη δραματουργία του Γιώργου Σεβαστίκογλου και είναι τα πρώτα, χρονολογικά, μελετήματα που γράφονται για τα θεατρικά έργα του γνωστού σκηνοθέτη. Το πέμπτο μελέτημα αφιερώνεται στη γραφή του Μποστ, το έκτο στην ανάλυση του Μουγγού του Στρατή Καρρά και το έβδομο στον τελετουργικό χαρακτήρα και το εξπρεσιονιστικό ύφος στη δραματουργία της Μαργαρίτας Λυμπεράκη. Το όγδοο κεφάλαιο επιχειρεί μια θεωρητική προσέγγιση της τεχνικής του montage στον κινηματογράφο και το θέατρο με πεδία εφαρμογής τα έργα του Πέτρου Μάρκαρη, του Γιώργου Μανιώτη και του Παύλου Μάτεσι. Το ένατο και το δέκατο μελέτημα είναι αφιερωμένα στη δραματουργία του Αλέξη Σεβαστάκη και είναι τα πρώτα, χρονολογικά, μελετήματα που γράφονται για τον συγγραφέα αυτόν. Το ενδέκατο και το δωδέκατο μελέτημα αναλύουν τους γλωσσικούς μηχανισμούς και το ζήτημα της εαυτότητας αντιστοίχως στη δραματουργία του Γιάννη Χρυσούλη. Το δέκατο τρίτο και το δέκατο τέταρτο μελέτημα εξετάζουν τις διαδικασίες καθήλωσης και ενοχοποίησης, καθώς και τη διεργασία του βλέμματος στη συγκρότηση της ατομικής συνείδησης στη δραματουργία του Μάριου Ποντίκα. Το δέκατο πέμπτο μελέτημα αναλύει τις πτυχές του τραγικού στο έργο του Παύλου Μάτεσι. Το δέκατο έκτο μελέτημα διερευνά τις συνάψεις των εννοιών της ετερότητας και του κακού, με πεδία εφαρμογής τα θεατρικά έργα του Μάτεσι, του Διαλεγμένου, του Χρυσούλη, του Μανιώτη, του Ποντίκα και του Καμπανέλλη. Το δέκατο έβδομο μελέτημα αναλύει τον ποιητικό μονόλογο Τειρεσίας του Γιάννη Ρίτσου. Το δέκατο όγδοο μελέτημα προσφέρει μια θεατρολογική προσέγγιση (την πρώτη χρονολογικά στην ελληνική θεατρολογία) του έργου Μαρία Νεφέλη του Οδυσσέα Ελύτη με την εξέταση της αντιφωνικής δομής, των εστιών θεατρικότητας του λόγου, των έμμεσων σκηνικών οδηγιών, των λέξεων-κλειδιών κ.ο.κ. Το δέκατο ένατο μελέτημα εξετάζει ορισμένες περιπτώσεις νέκυιας στη μεταπολεμική δραματουργία, το εικοστό αναλύει τα σκηνικά και τα υπαρξιακά τοπία σε κείμενα των Ζιώγα, Καμπανέλλη, Μάτεσι, Κεχαΐδη και Ρίτσο, ενώ το εικοστό μελέτημα αναλύει τους σταθμούς, τις τάσεις και τις προοπτικές της ελληνικής δραματουργίας στην τελευταία εικοσαετία του εικοστού αιώνα.
Το βιβλίο ολοκληρώνεται με βιβλιογραφία 27 σελίδων, ευρετήρια εννοιών, έργων, συγγραφέων και μελετητών.

Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, πότε εμφατικά και πότε υπαινικτικά, ο αγώνας του 1821 για Εθνική ανεξαρτησία έχει αφήσει το ίχνος του στο έργο του Ελύτη. Δεν είναι είναι φυσικά το κυρίαρχο στοιχείο στην ποίησή του και σίγουρα αναδύεται όταν αυτό προκύπτει ως απολύτως αναγκαίο, από ηθικής, ιδεολογικής και αισθητικής άποψης. Η συμβολή του ποιητή σε μια ευαίσθητη σχέση, όπως είναι η διαπλοκή ιστορίας και ποίησης είναι η συναίρεση μιας καθόλα δικής του πράξης με την ευθύνη που αυτή συνεπάγεται.

Άρδην, τεύχος 25 - 26, Μάιος - Ιούλιος 2000

Γ. Θεοτοκάς, Ελεύθερον Πνεύμα
Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο
Ν. Κάλας, Παρατηρήσεις πάνω στο καβαφικό έργο
Γ. Σεφέρης, Σημειώσεις για μια ομιλία σε παιδιά
Δ. Ι. Αντωνίου: Οι κακοί έμποροι
Κ. Τσάτσος για το Σεφέρη
Ν. Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Ανίχνευση Ελληνικότητας
Ορέστης Λάσκος, Το Παρίσι
Γ. Τσαρούχης, Όσα δεν λέγονται με τα έργα
Σ. Δημητρίου, Ιδεολογικές εκτροπές
Teriade, Η ζωγραφική του Θεόφιλου
Γ. Θέμελη, Νίκος Εγγονόπουλος
Φ. Κόντογλου, Πάλιν και πολλάκις, η δύναμη της παράδοσης
Δ. Τσάκωνας, Τα Πριν και τα Μετά
Ν. Ζίας, Αναζητήσεις ελληνικής έκφρασης
Γ. Καραμπελιάς, Στο μεταίχμιο του 20ου αιώνα
Ν. Βαγενάς, Ο μύθος της ελληνοκεντρικότητας
M. Vitti, H θεωρία της εσωτερικής περιπέτειας
Σ. Ροζάνης, Το στρατήγημα της γενιάς του 30
Π. Νούτσος, Τα όρια της εποχής και η παρουσία των διανοουμένων
Δ. Πουλάκος, Οι γενιές του 1930

Με αφορμή μία μελέτη του Οδυσσέα Ελύτη για τον Lorca, που δημοσιεύτηκε στο "Τετράδιο Πρώτο" (Άνοιξη 1945), ο Νίκος Καρύδης, ποιητής κι ένας από τους ιδρυτές του εκδοτικού οίκου "Ίκαρος", τα χώνει στον Οδυσσέα Ελύτη, με άρθρο του που δημοσιεύτηκε στα "Ελεύθερα Γράμματα" τον Αύγουστο του 1945.
Από το 1959 η αποκλειστική εκδοτική στέγη του Οδυσσέα Ελύτη θα είναι ο "Ίκαρος".