Υπό ηλεκτρονική παρακολούθηση οι δημόσιες επενδύσεις - Όλες οι αλλαγές στο ΠΔΕ

Του Τάσου Δασόπουλου

Παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο των δημοσίων επενδύσεων από τους φορείς υλοποίησης και από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, μακροπρόθεσμος σχεδιασμός 20ετίας, πρόβλεψη δαπανών και για τη συντήρηση επενδύσεων σε υποδομές και ειδική μερίδα για τις ζημιές και τις φυσικές καταστροφές φέρνει το νέο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).

Κατά την παρουσίαση του σχετικού νομοσχεδίου που προωθεί το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης τόνισε ότι, παρότι υπάρχει επενδυτικό κενό λόγω της πολυετούς κρίσης, οι επενδύσεις στη χώρα μας κατέγραψαν από το 2020 αύξηση 41,3%, έναντι μόλις 1% στην Ευρωζώνη.

Την ίδια ώρα, η Ελλάδα είναι 4η σε απορροφήσεις των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης και 3η στις απορροφήσεις κοινοτικών κονδυλίων. Ωστόσο, υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης στην προσέλκυση επενδύσεων, αλλά και στην αποτελεσματικότητα των δημοσίων επενδύσεων, εξ ου και το νέο νομοσχέδιο που θέλει να αλλάξει το καθεστώς στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.

Παίρνοντας στη συνέχεια τον λόγο, ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης, ανέφερε τους άξονες της αναμόρφωσης του ΠΔΕ που είναι:

1. Κεντρικός έλεγχος ΠΔΕ. Η πρώτη στρατηγική αλλαγή θα είναι η δημιουργία ενός ενιαίου ηλεκτρονικού συστήματος μέσω του οποίου θα παρακολουθείται τόσο από το ΥΠΕΘΟ, όσο και από τους φορείς υλοποίησης, αλλά και από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, η πορεία όλων των δημόσιων επενδύσεων, είτε αυτές υλοποιούνται μέσω σύμπραξης με τον ιδιωτικό τομέα (ΣΔΙΤ), είτε είναι συγχρηματοδοτούμενα (ΤΑΑ ΕΣΠΑ), είτε αποτελούν έργα εθνικής προτεραιότητας και χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από τους κρατικούς προϋπολογισμούς. Οι επενδύσεις θα παρακολουθούνται από τον σχεδιασμό που θα γίνεται στην ένταξη του έργο, τη διαδικασία υλοποίησης, την ολοκλήρωση και τα συμπληρωματικά κονδύλια για τη συντήρηση και την ορθή λειτουργία τους.

2. Μακροπρόθεσμος σχεδιασμός 20ετίας. Ένας δεύτερος στρατηγικός στόχος, είναι να υπάρξει για πρώτη φορά ένας εκ των προτέρων μακροπρόθεσμος σχεδιασμός σε τρία στάδια. Στην κατεύθυνση αυτή, στο πρώτο στάδιο θα θεσπίζεται ένα στρατηγικό πλάνο 20ετίας για όλες τις δημόσιες επενδύσεις. Παράλληλα θα υπάρχει και ένας ενδιάμεσος, 10ετής σχεδιασμός, ο οποίος θα στοχεύει στην οριστικοποίηση των χρηματοδοτικών μέσων, αλλά και την επίλυση τυχόν νομικών προβλημάτων που θα πρέπει να επιλυθούν εκ των προτέρων για να προχωρήσουν τα έργα. Σε ένα τρίτο επίπεδο, θα υπάρχει ακόμη ένας σχεδιασμός για την υλοποίηση έργων, το χρονοδιάγραμμα των οποίων θα ξεπερνά τη θητεία της εκάστοτε κυβέρνησης.

3. Ειδική μερίδα για τις φυσικές καταστροφές. Νέο κεφάλαιο για το ΠΔΕ θα είναι η πρόβλεψη και η χρηματοδότηση έργων που θα θωρακίζουν τη χώρα κατά της κλιματικής αλλαγής. Στο ένα σκέλος τους, θα αφορούν την αποκατάσταση ζημιών από πρόσφατες και παλαιότερες φυσικές καταστροφές και στο δεύτερο σκέλος θα περιλαμβάνει την ενίσχυση βασικών υποδομών, ενάντια σε πλημμύρες, φωτιές, σεισμούς και άλλες φυσικές καταστροφές.

4. Κωδικοποίηση διατάξεων, ξεκαθάρισμα έργων, εκκαθάριση σε νομικό επίπεδο, αλλά και σε φυσικό αντικείμενο υλοποίησης. Το πιο δύσκολο κομμάτι στην υλοποίηση του νομοσχεδίου θα είναι η αλλαγή των διαδικασιών, ώστε οι δημόσιες επενδύσεις να ακολουθούν ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα χωρίς αποκλίσεις, από τον διαγωνισμό κατακύρωσης τους μέχρι και την ολοκλήρωσή τους, ενώ θα τα παρακολουθεί σε όλο τον κύκλο ζωής τους. Επίσης, θα γίνεται σε ετήσια βάση η εκκαθάριση των ανενεργών έργων που είναι συγχρηματοδοτούμενα ώστε είτε να υλοποιούνται με εθνικούς πόρους, είτε να απεντάσσονται εντελώς από το ΠΔΕ.

Το νομοσχέδιο θα αρχίσει να υλοποιείται σταδιακά από την ψήφιση του μέχρι και το τέλος του 2025. Ο κ. Παπαθανάσης τόνισε ότι, μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου, αναμένεται ότι θα υπάρξει ένα διάστημα από 8 έως 10 μήνες για το ξεκαθάρισμα των έργων. Η προοπτική είναι το νέο ΠΔΕ να μπει σε πλήρη εφαρμογή από το 2026 μαζί με το αναθεωρημένο εθνικό πρόγραμμα ανάπτυξης.