Johan Verspay
University of West Bohemia, Department of Archaeology, Department Member
- Archaeology, Public Archaeology, Landscape Archaeology, Medieval Archaeology, Historical Archaeology, Archaeology of the Contemporary Past, and 10 morePostmedieval Archaeology, Historical Anthropology, Research Methodology, Archaeological Method & Theory, Early Medieval Archaeology, Material Culture Studies, Folklore, Numismatics, Archaeological Theory, and Archaeology of Ritual and Magicedit
Synoposis of the dissertation 'On Heath and Fields - The Transformation of the Rural Landscape of the Bailiwick of 's-Hertogenbosch during the Late Middle Ages and Early Modern Period (ca. 1200-1550)' as defended on Thursday April 8th,... more
Synoposis of the dissertation 'On Heath and Fields - The Transformation of the Rural Landscape of the Bailiwick of 's-Hertogenbosch during the Late Middle Ages and Early Modern Period (ca. 1200-1550)' as defended on Thursday April 8th, 2021 at the Department of Archaeology of the Faculty of Arts of University of West Bohemia in Pilsen.
Research Interests:
Research Interests:
Im späten Mittelalter zeichnete sich im Raum Nord-Brabant (Niederlande) innerhalb kurzer Zeit ein Wandel der landwirtschaftlich genutzten Flächen ab. Ackerland wurde erweitert. Es erfolgte eine systematische Parzellierung und die... more
Im späten Mittelalter zeichnete sich im Raum Nord-Brabant (Niederlande) innerhalb kurzer Zeit ein Wandel der landwirtschaftlich genutzten Flächen ab. Ackerland wurde erweitert. Es erfolgte eine systematische Parzellierung und die Plaggenwirtschaft setzte ein.
Research Interests:
Finds from the arable fields in Brabant (NL) are usually regarded as waste that was mixed in with the manure, or as objects that were lost during the work on the land. As such they are thought to be of little archaeological relevance.... more
Finds from the arable fields in Brabant (NL) are usually regarded as waste that was mixed in with the manure, or as objects that were lost during the work on the land. As such they are thought to be of little archaeological relevance. Occasionally, however, metal detector hobbyists retrieve artefacts from these fields for which such explanation seems unlikely. These include a.o. papal seals, and the seal matrix of a distant priory. Questions on the nature of these artefacts were the starting point of a metal detector survey on a open field complex in Veldhoven. A pilot project (Verspay 2012) produced interesting results, suggesting that a part of these finds could be linked to religious practice aimed at the protection of the crops, securing a good harvest.
In order to test this hypothesis a subsequent survey was conducted on the neighbouring field complex De Looker. This time covering an entire historical block....
This report covers the results of this systematic study as well as an illustrated catalogue of our findings.
In order to test this hypothesis a subsequent survey was conducted on the neighbouring field complex De Looker. This time covering an entire historical block....
This report covers the results of this systematic study as well as an illustrated catalogue of our findings.
Research Interests:
Voorafgaand aan de realisatie van het nieuwbouwproject ‘Zilverackers’ heeft de gemeente Veldhoven het plangebied Oerle-Zuid laten onderzoeken op de aanwezigheid van explosieven. Voor een aantal terreinen op de Kerkakkers bleek het... more
Voorafgaand aan de realisatie van het nieuwbouwproject ‘Zilverackers’ heeft de gemeente Veldhoven het plangebied Oerle-Zuid laten onderzoeken op de aanwezigheid van explosieven. Voor een aantal terreinen op de Kerkakkers bleek het noodzakelijk deze af te graven en uit te zeven. Omdat dit een bedreiging vormde voor het Veldhovense bodemarchief, is gekozen deze werkzaamheden archeologisch te begeleiden.
De hierop volgende samenwerking tussen munitiesanering en archeologie heeft ertoe geleid dat de schade aan het bodemarchief tot een minimum is beperkt. Bovendien werden resten aangetroffen van ten minste drie nieuwe archeologische vindplaatsen:
1. een akker uit de Middeleeuwen en Nieuwe Tijd ( 750-2000);
2. sporen uit de Late Middeleeuwen (1300-1500);
3. een nederzetting uit de Merovingische tijd (500-750).
Als gevolg van de afgraving kwam het onderliggende deel van het vroegmoderne plaggendek bloot te liggen. Dit bood de gelegenheid om een systematische kartering uit te voeren op dit niveau van het fossiele akkerdek, met als doel inzicht te krijgen in de aard, aantallen en achtergrond van de voorwerpen die zich hierin bevonden. Hiervan wordt doorgaans verondersteld dat deze als afval op het land zijn gebracht of hier zijn verloren. Niettemin worden door detectorhobbyisten op dergelijke akkers met enige regelmaat voorwerpen gevonden waarvan een dergelijke herkomst betwijfeld mag worden.
De analyse van de verzamelde gegevens heeft verrassende resultaten opgeleverd. Een deel van de voorwerpen die in het akkerdek zijn aangetroffen zijn hier waarschijnlijk niet als afval terecht gekomen, maar bewust op de akker begraven. De aard en samenstelling van het materiaal doet vermoeden dat het hierbij gaat om de overblijfselen van votiefpraktijk. Als onderdeel daarvan zijn waarschijnlijk offers gebracht op het veld om een goede oogst af te smeken, hiervoor te danken of om kwade invloeden af te weren. Daarmee kan het akkerland geïdentificeerd worden als toneel van volksdevotie en krijgen we een zeldzame kijk in de belevingswereld van de Oerlese plattelands¬gemeenschap in de vroege Nieuwe Tijd (1550-1700).
De hierop volgende samenwerking tussen munitiesanering en archeologie heeft ertoe geleid dat de schade aan het bodemarchief tot een minimum is beperkt. Bovendien werden resten aangetroffen van ten minste drie nieuwe archeologische vindplaatsen:
1. een akker uit de Middeleeuwen en Nieuwe Tijd ( 750-2000);
2. sporen uit de Late Middeleeuwen (1300-1500);
3. een nederzetting uit de Merovingische tijd (500-750).
Als gevolg van de afgraving kwam het onderliggende deel van het vroegmoderne plaggendek bloot te liggen. Dit bood de gelegenheid om een systematische kartering uit te voeren op dit niveau van het fossiele akkerdek, met als doel inzicht te krijgen in de aard, aantallen en achtergrond van de voorwerpen die zich hierin bevonden. Hiervan wordt doorgaans verondersteld dat deze als afval op het land zijn gebracht of hier zijn verloren. Niettemin worden door detectorhobbyisten op dergelijke akkers met enige regelmaat voorwerpen gevonden waarvan een dergelijke herkomst betwijfeld mag worden.
De analyse van de verzamelde gegevens heeft verrassende resultaten opgeleverd. Een deel van de voorwerpen die in het akkerdek zijn aangetroffen zijn hier waarschijnlijk niet als afval terecht gekomen, maar bewust op de akker begraven. De aard en samenstelling van het materiaal doet vermoeden dat het hierbij gaat om de overblijfselen van votiefpraktijk. Als onderdeel daarvan zijn waarschijnlijk offers gebracht op het veld om een goede oogst af te smeken, hiervoor te danken of om kwade invloeden af te weren. Daarmee kan het akkerland geïdentificeerd worden als toneel van volksdevotie en krijgen we een zeldzame kijk in de belevingswereld van de Oerlese plattelands¬gemeenschap in de vroege Nieuwe Tijd (1550-1700).
Research Interests:
Voor een succesvolle opsporing van explosieven met behoud van archeologische waarden is een nauwe samenwerking tussen OCE en archeologie vanaf een vroeg stadium noodzakelijk. Het is daarbij van belang dat het onderzoek naar het ruimen van... more
Voor een succesvolle opsporing van explosieven met behoud van archeologische waarden is een nauwe samenwerking tussen OCE en archeologie vanaf een vroeg stadium noodzakelijk. Het is daarbij van belang dat het onderzoek naar het ruimen van eventuele explosieven met behoud van archeologische waarden als een gemeenschappelijke doelstelling voor alle betrokkenen wordt geformuleerd.
Op basis van de ervaringen die zijn opgedaan in de archeologische begeleiding in Veldhoven is een geïntegreerde aanpak ontwikkeld in de vorm van een direct toepasbaar stappenplan.
Op basis van de ervaringen die zijn opgedaan in de archeologische begeleiding in Veldhoven is een geïntegreerde aanpak ontwikkeld in de vorm van een direct toepasbaar stappenplan.
Research Interests:
Van november 2011 tot en met januari 2012 zijn door Waterschap Vallei & Eem herstelwerken uitgevoerd aan de Zuid-Veluwse beken aan de westzijde van Oosterbeek, gemeente Renkum (Gld.). Het plangebied bevond zich in de Perimeter, het gebied... more
Van november 2011 tot en met januari 2012 zijn door Waterschap Vallei & Eem herstelwerken uitgevoerd aan de Zuid-Veluwse beken aan de westzijde van Oosterbeek, gemeente Renkum (Gld.). Het plangebied bevond zich in de Perimeter, het gebied waarin geallieerde troepen in september 1944 werden teruggedreven na een mislukte aanval op Arnhem. De resten van dit strijdtoneel waren enerzijds waardevol erfgoed van de Slag om Arnhem, maar de ongesprongen explosieven vormden tegelijkertijd een gevaarlijk obstakel voor het noodzakelijke herstel. Om zorgvuldig om te gaan met beide facetten van deze relicten zette Diachron UvA bv samen met AVG Milieutechniek Heijen bv een gecombineerd archeologisch- en explosieven opruimingsonderzoek op.
Een belangrijk uitgangspunt bij dit onderzoek was de actuele vraag óf en hoe de archeologie een zinvolle bijdrage kan leveren aan de kennis van de Tweede Wereldoorlog en wat deze dan is. Naar mate de tijd verstrijkt komt deze periode in toenemende mate in het domein van de archeologie. Maar kan archeologie meer bijdragen dan anekdotisch illustratiemateriaal bij een bekend verhaal?
Het onderzoek naar de resten uit de Tweede Wereldoorlog werd opgezet als een kartering. Hiertoe zijn de overblijfselen per vijver in vakken verzameld, teneinde een overzicht te krijgen in de verspreiding over het onderzoeksgebied. Overige archeologische relicten zijn afzonderlijk opgetekend en beschreven.
Hoewel een deel van de vijvers minder ongestoord was dan vooraf verondersteld, is bij het onderzoek een aanzienlijke hoeveelheid wapens, munitie en uitrustingsstukken aangetroffen. Deze getuigen van de twee fasen waarin strijd geleverd is met Duitse troepen om Oosterbeek: eerst door de Britten en Polen als onderdeel van operatie Market Garden en vervolgens door de Amerikaanse 101st Airborne Division. Daarnaast werd duidelijk dat de vijvers ook na de oorlog een dumpplek bleef voor gevaarlijke of criminele zaken.
Deze vondststukken vormden een bescheiden aanvulling op het uit de bronnen bekende beeld van de slag. Niettemin bleek uit de publieke belangstelling dat de belevingswaarde van dit erfgoed bijzonder groot is. Dat dit niet alleen gold voor het volwassen publiek, werd geïllustreerd aan de hand van de diverse speelgoedwapens die in het water werd gevonden. De Slag om Arnhem speelt ook nu nog, 70 jaar na dato, tot de verbeelding. Dit rapport laat de materiële overblijfselen getuigen van de strijd in de Perimeter.
Een belangrijk uitgangspunt bij dit onderzoek was de actuele vraag óf en hoe de archeologie een zinvolle bijdrage kan leveren aan de kennis van de Tweede Wereldoorlog en wat deze dan is. Naar mate de tijd verstrijkt komt deze periode in toenemende mate in het domein van de archeologie. Maar kan archeologie meer bijdragen dan anekdotisch illustratiemateriaal bij een bekend verhaal?
Het onderzoek naar de resten uit de Tweede Wereldoorlog werd opgezet als een kartering. Hiertoe zijn de overblijfselen per vijver in vakken verzameld, teneinde een overzicht te krijgen in de verspreiding over het onderzoeksgebied. Overige archeologische relicten zijn afzonderlijk opgetekend en beschreven.
Hoewel een deel van de vijvers minder ongestoord was dan vooraf verondersteld, is bij het onderzoek een aanzienlijke hoeveelheid wapens, munitie en uitrustingsstukken aangetroffen. Deze getuigen van de twee fasen waarin strijd geleverd is met Duitse troepen om Oosterbeek: eerst door de Britten en Polen als onderdeel van operatie Market Garden en vervolgens door de Amerikaanse 101st Airborne Division. Daarnaast werd duidelijk dat de vijvers ook na de oorlog een dumpplek bleef voor gevaarlijke of criminele zaken.
Deze vondststukken vormden een bescheiden aanvulling op het uit de bronnen bekende beeld van de slag. Niettemin bleek uit de publieke belangstelling dat de belevingswaarde van dit erfgoed bijzonder groot is. Dat dit niet alleen gold voor het volwassen publiek, werd geïllustreerd aan de hand van de diverse speelgoedwapens die in het water werd gevonden. De Slag om Arnhem speelt ook nu nog, 70 jaar na dato, tot de verbeelding. Dit rapport laat de materiële overblijfselen getuigen van de strijd in de Perimeter.
Research Interests:
This thesis explores three drastic changes that occur on the countryside of Brabant in the Late Middle Ages and that will be determinative for the development of this rural landscape towards the shape and form we know is from the 19th... more
This thesis explores three drastic changes that occur on the countryside of Brabant in the Late Middle Ages and that will be determinative for the development of this rural landscape towards the shape and form we know is from the 19th century:
1. The large scale shifting of settlements;
2. The introduction of plaggen fertilizing and the emergence of plaggen soils
3. Changes in the construction of farmhouses which make them archaeologically ‘invisible’ and the emergence of the deep litter housing system
Since these developments occur in the same area in the same time an interconnection is suspected.
The thesis also provides advice on how to identify late medieval farmyard in de Brabandic coversand area and suggestions for further research into this subject ready for use in Programma’s van Eisen.
1. The large scale shifting of settlements;
2. The introduction of plaggen fertilizing and the emergence of plaggen soils
3. Changes in the construction of farmhouses which make them archaeologically ‘invisible’ and the emergence of the deep litter housing system
Since these developments occur in the same area in the same time an interconnection is suspected.
The thesis also provides advice on how to identify late medieval farmyard in de Brabandic coversand area and suggestions for further research into this subject ready for use in Programma’s van Eisen.
Research Interests:
How old are our historical villages and how did they develop? Which factors contributed to their formation? And what have recent archaeological excavations contributed to our understanding of this process? The formation and development... more
How old are our historical villages and how did they develop? Which factors contributed to their formation? And what have recent archaeological excavations contributed to our understanding of this process?
The formation and development of villages is one of the current priorities on the Dutch Archaeological Research Agenda (NOaA). To increase our knowledge on the subject the National Heritage Agency (RCE) initiated the ‘Valletta Harvest’ programme, a stimulus programme aimed to assess recent data and synthesize it into new insights. This research was carried out by the department of Archaeology at the University of Amsterdam.
The aim of the study was to determine what a decade of development-led archaeological (contract) research has yielded scientifically on the topic of ‘Village formation in the Netherlands during the Middle Ages (AD 800 – 1600)’. First we assessed the potential of excavated sites for synthesis (phase 1); next, relevant sites were confronted with new strands of knowledge (phase 2); and finally, we evaluated the present questions of the research agenda and made recommendations for an update (phase 3).
The four case studies we analysed revealed that the processes of village formation were quite similar on an abstract level and correspond with current settlement models. At the same time, however, these cases illustrated a great variety in form and development. Comparison with villages in the wider region showed that none could be held as exemplary. This variety means that local factors and human agency played a key role in the development of our villages.
Therefore, to advance our understanding of village formation, the primary aim of local and regional research at this point should be to describe and understand the socio-historical development of local villages within the wider village territory.
So far, systematic archaeological research in historical villages has been rare in the Netherlands. However, our case studies illustrate the great potential of archaeological observations (even small-scale) when undertaken within a municipal research agenda based on an historical-geographical framework.
This scientific report is intended for archaeologists, other professionals and enthusiasts engaged in archaeology.
Through knowledge and consultancy, the Dutch National Agency for Cultural Heritage offers the future a past.
The formation and development of villages is one of the current priorities on the Dutch Archaeological Research Agenda (NOaA). To increase our knowledge on the subject the National Heritage Agency (RCE) initiated the ‘Valletta Harvest’ programme, a stimulus programme aimed to assess recent data and synthesize it into new insights. This research was carried out by the department of Archaeology at the University of Amsterdam.
The aim of the study was to determine what a decade of development-led archaeological (contract) research has yielded scientifically on the topic of ‘Village formation in the Netherlands during the Middle Ages (AD 800 – 1600)’. First we assessed the potential of excavated sites for synthesis (phase 1); next, relevant sites were confronted with new strands of knowledge (phase 2); and finally, we evaluated the present questions of the research agenda and made recommendations for an update (phase 3).
The four case studies we analysed revealed that the processes of village formation were quite similar on an abstract level and correspond with current settlement models. At the same time, however, these cases illustrated a great variety in form and development. Comparison with villages in the wider region showed that none could be held as exemplary. This variety means that local factors and human agency played a key role in the development of our villages.
Therefore, to advance our understanding of village formation, the primary aim of local and regional research at this point should be to describe and understand the socio-historical development of local villages within the wider village territory.
So far, systematic archaeological research in historical villages has been rare in the Netherlands. However, our case studies illustrate the great potential of archaeological observations (even small-scale) when undertaken within a municipal research agenda based on an historical-geographical framework.
This scientific report is intended for archaeologists, other professionals and enthusiasts engaged in archaeology.
Through knowledge and consultancy, the Dutch National Agency for Cultural Heritage offers the future a past.
Research Interests:
Tussen 2008 en 2011 heeft de Universiteit van Amsterdam archeologisch onderzoek uitgevoerd ten zuiden van Oerle. Dit heeft geleid tot verrassende resultaten en belangrijke nieuwe inzichten in de geschiedenis van de regio Veldhoven. Het... more
Tussen 2008 en 2011 heeft de Universiteit van Amsterdam archeologisch onderzoek uitgevoerd ten zuiden van Oerle. Dit heeft geleid tot verrassende resultaten en belangrijke nieuwe inzichten in de geschiedenis van de regio Veldhoven. Het onderzoek loopt voorlopig nog, maar het eerste deel hiervan hebben we onlangs afgerond in de vorm van het boek: De Archeologie van de Brabantse Akkers.
In dit deel vestigen we de aandacht op de ontwikkeling van het agrarische cultuurlandschap en de akkers in het bijzonder. De oude akkercomplexen vormen een van de meest karakteristieke landschapselementen van Brabant. Zij zijn echter ook een belangrijk 'historisch document' voor het onderzoek van de Kempense samenleving in de late Middeleeuwen en Moderne tijd. Dit landschap is onlosmakelijk verbonden met de mensen die er woonden. Het blijkt waardevolle informatie te bevatten over hoe de plattelandsgemeenschap door de tijd in hun bestaan voorzag, hoe zij het werk op het land organiseerde en welke invloed eigen grondbezit hierop had. Bovendien hebben we inzicht gekregen in de ontwikkelingen die geleid hebben tot de inrichting van het landschap zoals we dat nu nog kunnen ervaren.
Omdat voor het archeologisch onderzoek van het agrarisch cultuurlandschap geen pasklare methodiek voor handen was, hebben we deze in Oerle moeten ontwikkelen. Hiervoor hebben we geëxperimenteerd met verschillende methoden en technieken. De aanpak waarin dit uiteindelijk resulteerde is één van de belangrijke uitkomsten van het onderzoek in Veldhoven en vormt een startpunt voor verder onderzoek in heel Brabant.
In dit deel vestigen we de aandacht op de ontwikkeling van het agrarische cultuurlandschap en de akkers in het bijzonder. De oude akkercomplexen vormen een van de meest karakteristieke landschapselementen van Brabant. Zij zijn echter ook een belangrijk 'historisch document' voor het onderzoek van de Kempense samenleving in de late Middeleeuwen en Moderne tijd. Dit landschap is onlosmakelijk verbonden met de mensen die er woonden. Het blijkt waardevolle informatie te bevatten over hoe de plattelandsgemeenschap door de tijd in hun bestaan voorzag, hoe zij het werk op het land organiseerde en welke invloed eigen grondbezit hierop had. Bovendien hebben we inzicht gekregen in de ontwikkelingen die geleid hebben tot de inrichting van het landschap zoals we dat nu nog kunnen ervaren.
Omdat voor het archeologisch onderzoek van het agrarisch cultuurlandschap geen pasklare methodiek voor handen was, hebben we deze in Oerle moeten ontwikkelen. Hiervoor hebben we geëxperimenteerd met verschillende methoden en technieken. De aanpak waarin dit uiteindelijk resulteerde is één van de belangrijke uitkomsten van het onderzoek in Veldhoven en vormt een startpunt voor verder onderzoek in heel Brabant.
Research Interests:
The research in Aarle (municipality of Best, the Netherlands) proved to be particularly fruitful for the study of rural communities in Brabant in the Middle Ages and Modern Period. We were able to trace the medieval settlement... more
The research in Aarle (municipality of Best, the Netherlands) proved to be particularly fruitful for the study of rural communities in Brabant in the Middle Ages and Modern Period. We were able to trace the medieval settlement uninterruptedly from the late 9th century up until the late 19th century, a period of more than a thousand years. This extraordinary ensemble provided an insight in the development of i.a. farmhouses, the lay-out of tofts and agrarian strategies. By investigating the settlement in close connection with the rural landscape we were also able to interpret these developments in a broader context.
Research Interests:
The research in Aarle (municipality of Best, the Netherlands) proved to be particularly fruitful for the study of rural communities in Brabant in the Middle Ages and Modern Period. We were able to trace the medieval settlement... more
The research in Aarle (municipality of Best, the Netherlands) proved to be particularly fruitful for the study of rural communities in Brabant in the Middle Ages and Modern Period. We were able to trace the medieval settlement uninterruptedly from the late 9th century up until the late 19th century, a period of more than a thousand years. This extraordinary ensemble provided an insight in the development of i.a. farmhouses, the lay-out of tofts and agrarian strategies. By investigating the settlement in close connection with the rural landscape we were also able to interpret these developments in a broader context.