Lluniau: Bywyd ar fferm fynydd yn Ardudwy
- Cyhoeddwyd
Lapio gwlân ar ddiwrnod cneifio yn Hendre Waelod, Cwm Nantcol
Mae'r ffotograffydd Mari Lloyd yn tynnu lluniau masnachol, tirluniau a theuluoedd yn ei gwaith o ddydd i ddydd, ond mae ei lluniau o'r gymuned ffermio y cafodd ei magu ynddi ar lethrau'r Rhinogydd yn Ardudwy, Gwynedd, yn llafur cariad sy'n agos iawn at ei chalon.
Yn bedwerydd cenhedlaeth o ffermwyr mynydd yn Hendre Waelod, Cwm Nantcol, aeth Mari ati i gofnodi ei hetifeddiaeth amaethyddol cyn iddo ddiflannu ar ôl dechrau gradd mewn ffotograffiaeth yn y brifysgol.
"Ar ôl colli Nain yn 2013 ddaru fi sylweddoli pwysigrwydd cael lluniau teulu, a pa mor werthfawr ydynt mewn blynyddoedd i ddod," meddai Mari wrth Cymru Fyw.
"Ar ôl pori drwy hen albums oedd gan Nain ddaru fi ddechra' tynnu dipyn o luniau o fy nhaid, dogfennu ychydig ar ei fywyd ac ymweld â gwahanol leoliadau fuodd yn rhan o'i fagwraeth. Roedd ffermio yn rhan fawr o hyn.
Meurig Jones, Hendre Waelod, taid Mari
"Tra'n astudio cwrs gradd mewn ffotograffiaeth ym Mhrifysgol Caer, fi oedd yr unig berson ar y cwrs oedd o gefndir ffarmio felly o'n i'n gweld hyn yn gyfle gwych i wneud fy ngwaith ychydig yn wahanol i'r myfyrwyr eraill yno.
"Felly dyma fi'n mynd ati a seilio'r rhan fwyaf o fy mhrosiectau ar fy milltir sgwâr, sef Cwm Nantcol ger Llanbedr."
Hefin Lloyd, tad Mari, gyda Barney y ci defaid
Diwrnod cneifio
"Fi ydi'r pedwerydd cenhedlaeth ar ein ffarm ni felly roeddwn yn gweld hi'n ddyletswydd arna'i i ddogfennu y ffordd yma o fyw," meddai Mari.
"Fe wnes i hefyd ddogfennu ychydig ar fy rhieni, bywyd ffermio, portreadau lleol, a tirluniau.
Hefin a Morfudd Lloyd, tad a mam Mari
"Cefais fy magu yn Bronaber, Trawsfynydd, sef cartref fy nhad, ond roeddem yn ymweld â Nain a Taid ar fferm Hendre Waelod (cartref Mam) bob un penwythnos a gwyliau'r ysgol gan bod 'na waith angen ei wneud yn aml iawn.
"Felly mae genna' i atgofion melys iawn o fod yn blentyn yn y cwm ac ar y ffarm. Rydym bellach yn byw yn Cwm Nantcol ers 2007.
Hel mynydd gyda'r cymdogion
Cymdogion yn casglu o amgylch y bwrdd yn fferm Graig Isaf
"Er mwyn portreadu bywyd ffarmio, mi oedd 'na wahanol elfennau o'n i'n trio eu dangos drwy'r lluniau a rhai o'r rheiny oedd:
Y ffermwyr yn eu tirwedd ac efo'u hanifeiliaid.
Cenedlaethau - roedd yr ieuengaf yn dair oed a'r hynaf yn 88 ar y pryd felly roedd cael amrywiaeth o wahanol oedran yn dangos beth oedd y dyfodol i rai o'r ffermydd.
Roedd hi hefyd yn bwysig cael lluniau ymhob tymor er mwyn dangos bod gwaith y ffarm yn gorfod cario ymlaen beth bynnag yw'r tywydd.
Nia gydag oen bach
Bugail yn yr eira, Hendre Waelod
Sganio defaid yn y gwynt a'r glaw, 2018
Dau frawd, Dylan a Gwyndaf Evans Maes y Garnedd
"Erbyn heddiw dwi'n dogfennu ychydig ochr allan i'r cwm gan ymweld â gwahanol seli defaid a gwartheg yn Nolgellau.
Arwerthiant hyrddod Cymreig, Dolgellau 2021
Ocsiwnïar yn ceisio cael y pris gorau ym marchnad Dolgellau yn 2014
"Dwi wrth fy modd yn cael lluniau bwrlwm y sêl a'r holl gymeriadau. Mae cael mynd i'r mart yn bwysig iawn i lawer o ffermwyr, dyma'r unig ffordd i rai gael cymdeithasu, gweld cymdogion a hen ffrindia', felly mae'n braf dogfennu hyn.
Cyfle am sgwrs ym marchnad Dolgellau 2023
Mae marchnad Dolgellau yn ganolbwynt i fywyd amaethyddol yr ardal
"Dwi'n troi'r lluniau yn ddu a gwyn yn aml iawn, er mwyn canolbwyntio ar y cymeriadau dwi'n eu tynnu. Dwi'n teimlo bod lluniau du a gwyn yn adrodd stori mewn ffordd trawiadol ond syml.
Dylan Evans, Pen Isa'r Cwm, yn codi wal, 2018
Evie Morgan Jones, Cefn Uchaf 2018
"Dwi'n mwynhau pori drwy hen luniau a dwi'n gobeithio y bydd teuluoedd yn hel atgofion tra'n pori drwy'r lluniau dwi'n eu tynnu mewn blynyddoedd i ddod."
Y genhedlaeth nesaf: Nia a Lewis yn bwydo llo bach
Hefyd o ddiddordeb: