ສະຫະລັດໄດ້ໃຫ້ເງິນທຶນແກ່ລາວເພີ້ມຂຶ້ນຢ່າງຫລວງຫລາຍ ໃນການເກັບກູ້ລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ໂດຍສະ ເພາະ ແມ່ນຫລັງຈາກການຢ້ຽມຢາມ ສປປ ລາວ ຂອງ ອະດີດປະທານາທິບໍດີໂອບາມາໃນປີ 2016 ແຕ່ ວ່າ ເພື່ອຈະເຮັດໃຫ້ວຽກງານນີ້ ຄືບໜ້າໄດ້ໄວ ລາວກໍຍັງຕ້ອງການ ການຊ່ວຍ ເຫລືອຈາກຕ່າງ ປະເທດຫຼາຍກວ່າ ນັ້ນຫຼາຍຢູ່, ອີງຕາມນັກລົບເກົ່າ ອາເມຣິກັນຄົນນຶ່ງເວົ້າ. ບົວສະຫວັນຈະນໍາລາຍງານເລື້ອງນີ້ມາສະເໜີທ່ານ ໃນອັນດັບຕໍ່ໄປ.
ໃນການຕາມລ່າກຳລັງທະຫານຫວຽດນາມເໜືອຢູ່ຕາມເສັ້ນທາງໂຮ່ຈິມິນ ແລະ ກຳລັງທະຫານຄອມມູນິສປະເທດລາວ ໃນປາງສົງຄາມອິນດູຈີນ, ນັບແຕ່ປີ 1964 ຫາ 1973 ນັ້ນ ສະຫະລັດໄດ້ໃຊ້ລະເບີດຖິ້ມລົງຈາກເຮືອບິນເປັນອາວຸດ ແລະວິທີ ການຕໍ່ສູ້ອັນຕົ້ນຕໍກັບສັດຕູ ຊຶ່ງໃນນັ້ນມີລະເບີດລູກຫວ່ານ 270 ລ້ານລູກຕົກໃສ່ລາວ. ສະນັ້ນລາວຈຶ່ງກາຍເປັນປະເທດທີ່ຖືກຖິ້ມລະເບີດໃສ່ຫຼາຍທີ່ສຸດໃນໂລກເມື່ອສະເລ່ຍໃສ່ຫົວຄົນ, ອີງຕາມທ່ານໄມ ເບີຕັນ (Mike Burton), ນັກລົບເກົ່າອາເມຣິກັນທີ່ເຄີຍຖືກສົ່ງໄປປະຈໍາການແລະຮັບຜິດຊອບດູແລການສູ້ລົບຢູ່ລາວໃນປີ 1966 ຫາ 1969 ແລະປັດຈຸບັນທ່ານເປັນປະທານຄະນະບໍລິຫານງານອົງການ “Legacies of War” ຫລື ສິ່ງຕົກຄ້າງຫຼັງສົງຄາມ. ປະມານ 81 ລ້ານລູກ ຫລື 30 ເປີເຊັນຂອງລູກລະເບີດເຫລົ່ານັ້ນບໍ່ໄດ້ແຕກໃນທັນທີຈຶ່ງຕົກຄ້າງມາເຖິງທຸກວັນນີ້.
ນັບແຕ່ປີ 1993 ເປັນຕົ້ນມາ ສະຫະລັດກໍໄດ້ເລີ້ມໃຫ້ການຊ່ວຍເຫລືອໃນດ້ານເກັບກູ້ລະເບີດບໍ່ທັນແຕກ ຫລື UXO ຢູ່ໃນລາວ, ຫວຽດນາມ ແລະ ກໍາປູເຈຍ, ລວມທັງໝົດເປັນປະມານ 660 ລ້ານໂດລາ ແລະລາວທີ່ເປັນປະເທດທີ່ມີລະເບີດຕົກຄ້າງຫຼາຍກວ່າໝູ່ ກໍໄດ້ຮັບຫລາຍກວ່າໝູ່ຊຶ່ງຫຼ້າສຸດແມ່ນໄດ້ຮັບ 45 ລ້ານໂດລາ ດັ່ງທີ່ທ່ານເບີຕັນເລົ່າລາຍລະອຽດສູ່ພວກເຮົາຟັງວ່າ:
“ໃນປີ 2023, ເງິນທຶນແມ່ນ 45,000,000 [ໂດລາ]. ເງິນທຶນທີ່ພວກເຮົາໄດ້ສະ ແຫວງຫາການສະໜັບ ສະໜູນນັ້ນ ແມ່ນມັນຢູ່ໃນງົບປະມານຂອງກະຊວງການຕ່າງປະເທດ ແລະ ກະຊວງການຕ່າງປະເທດກໍໄດ້ຈັດສັນເງິນນັ້ນ ໃຫ້ແກ່ອົງການເກັບກູ້ລະເບີດບໍ່ທັນແຕກຫຼາຍອົງການທີ່ເຮັດວຽກຢູ່ລາວ ເພື່ອເອົາລະ ເບີດອອກໄປ.”
ທ່ານກ່າວຕໍ່ໄປວ່າຈໍານວນເງິນທີ່ວ່ານີ້ ແມ່ນບໍ່ພຽງແຕ່ໃຊ້ໃນການເກັບກູ້ລະເບີດ ເທົ່ານັ້ນ ແຕ່ຍັງຊ່ວຍໃນດ້ານມະນຸດສະທໍາຕ່າງໆ ອີກ ຊຶ່ງລວມທັງການສຶກສາໃຫ້ ເດັກນ້ອຍຮູ້ກ່ຽວກັບອັນຕະລາຍລະເບີດບໍ່ທັນແຕກອີກດ້ວຍ.
ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມ ເງິນທຶນທີ່ວ່ານີ້ ແມ່ນບໍ່ພຽງພໍທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ການເກັບກູ້ລະເບີດໃນລາວມີຄວາມຄືບໜ້າໄດ້ຫລາຍ ເພາະປັດຈຸບັນນີ້ ມີ UXO ປະມານ 80 ລ້ານລູກທີ່ຍັງກະຈັດກະຈາຍຢູ່ທົ່ວທຸກແຂວງຂອງປະ ເທດ, ສະນັ້ນໃນໂອກາດທີ່ມາຢ້ຽມຢາມສະຫະລັດຢ່າງເປັນທາງການຄັ້ງທໍາອິດເມື່ອບໍ່ເທົ່າໃດເດືອນຜ່ານມານີ້, ທ່ານສັນຍາ ປຣະດິດ, ປະທານຄະນະກໍາມະການພົວພັນຕ່າງປະເທດຂອງ ສະພາປະຊາຊົນແຫ່ງ ຊາດລາວ ກໍໄດ້ໂອ້ລົມກັບສະມາຊິກລັດຖະສະພາສະຫະລັດ ເພື່ອຂໍການຊ່ວຍເຫລືອໃນດ້ານນີ້ເພີ້ມ ດັ່ງທີ່ທ່ານກ່າວຕໍ່ພວກເຮົາໃນວ່າ:
“ຢາກຂໍໃຫ້ສະຫະລັດອາເມຣິກາໜີ້ ສືບຕໍ່ເລື້ອງເກັບກູ້ລະເບີດ ເນື່ອງຈາກປັດຈຸ ບັນໜີ້ ກະຮູ້ນໍາກັນເນາະແລ້ວວ່າ ປາງສົງຄາມໜີ້ ສາມລ້ານຕັນ ລະເບີດຖິ້ມໃສ່ລາວ ແລ້ວລະແມ່ນ 80 ລ້ານໜ່ວຍຍັງບໍ່ທັນແຕກ ຫຼະຄັນເວົ້າແລ້ວ 80 ລ້ານ ໜ່ວຍໜີ້ ດຽວນີ້ຂຸດຄົ້ນໄດ້ແຕ່1 ເປີເຊັນຶ່ງນະ ແລ້ວຫລະເນື້ອທີ່ ທີ່ວ່າປົກຄຸມ 87 ພັນກິໂລແມັດມົນທົນ, ສະນັ້ນໜີ້ ກະຂໍ ຂໍເອົາໂຕນີ້ໄປຊ່ອຍ.”
ລັດຖະບານລາວໄດ້ຕັ້ງເປົ້າໝາຍໄວ້ວ່າ ປີນຶ່ງໃຫ້ເກັບກູ້ UXO ໄດ້ 10,000 ຕາລາງແມັດ ຫລືແມັດກາເຣ. ແຕ່ແນວໃດກໍຕາມຍິ່ງຫລາຍປີຜ່ານໄປເທົ່າໃດເນື້ອທີ່ຂອງເຂດທີ່ມີການປົກຄຸມຂອງ UXO ກໍອາດຈະຂະຫຍາຍກວ້າງອອກໄປເທົ່ານັ້ນ ທັງນີ້ກໍເພາະວ່າເຂດທີ່ມີ UXO ປົກຄຸມຫລາຍທີ່ສຸດ ຊຶ່ງກໍຄືນັບແຕ່ສະຫວັນນະເຂດໄປຮອດອັດຕະປືໃນຊຸມປີຜ່ານມານີ້ແມ່ນຖືກນ້ຳຖ້ວມຢ່າງໜັກ ສະນັ້ນມັນເຮັດໃຫ້ລະເບີດຈຳນວນນຶ່ງໄຫລໄປສູ່ບ່ອນອື່ນ, ອີງຕາມຍານາງແຊຣາ ກຸຫຼາບດາຣາ, ຫົວໜ້າຜູ້ບໍລິຫານ ຫລື CEO ຂອງອົງການ “Legacies of War” ທີ່ກ່າວຢູ່ໃນກອງປະຊຸມ ກ່ຽວກັບອາວຸດລູກຫວ່ານ ທີ່ຈັດຂຶ້ນໂດຍໂຮງຮຽນສອນ ວິສະວະກໍາ ຂອງມະຫາວິທະຍາໄລຈອນສ໌ ຮອບຄິນສ໌ (Johns Hopkins) ໃນນະຄອນຫລວງວໍຊິງຕັນໃນອາທິດແລ້ວນີ້.
ສ່ວນປະເທດທີ່ໃຫ້ການຊ່ວຍເຫລືອເກັບກູ້ລະເບີດແກ່ລາວຫລາຍທີ່ສຸດກໍແມ່ນສະຫະລັດຊຶ່ງມາຮອດປີ 2023 ນີ້ສະຫະລັດໄດ້ໃຫ້ການຊ່ວຍເຫລືອແກ່ລາວໃນດ້ານນີ້ ທັງໝົດແມ່ນປະມານ 400 ລ້ານໂດລາ, ອີງຕາມຍານາງແຊຣາ. ການຊ່ວຍເຫລືອຂອງສະຫະລັດແກ່ລາວໃນດ້ານນີ້ເພີ້ມຂຶ້ນຢ່າງຫລວງຫຼາຍ ຫລັງການຢ້ຽມຢາມອັນເປັນປະຫວັດສາດຂອງອະດີດປະທານາທິບໍດີບາຣັກ ໂອບາມາໃນປີ 2016 ນັ້ນ ຊຶ່ງກໍຄືໃຫ້ປີລະ 30 ລ້ານໂດລາສຳລັບ 3 ປີ, 2017 ຫາ 2019. ຈາກນັນ ມາກໍໃຫ້ປີລະ 40 ລ້ານໂດລາ. ສ່ວນສອງປີຜ່ານມາ ຊຶ່ງກໍຄືປີ 2022 ແລະ 2023 ສະຫະລັດໃຫ້ການຊ່ວຍເຫລືອແກ່ລາວຫລາຍເປັນພິເສດຊຶ່ງກໍຄື 45 ລ້ານໂດລາຕໍ່ປີ. ເງິນຈຳນວນນີ້ແມ່ນນອນຢູ່ໃນເງິນທັງໝົດ 80 ລ້ານໂດລາທີ່ສະຫະລັດມອບໃຫ້ແກ່ການເກັບກູ້ UXO ໃນ 3 ປະເທດທີ່ຖືກສົງຄາມໃນສະໄໝນັ້ນທໍາ ລາຍ ແລະໃນປີໜ້ານີ້ທາງອົງການ “Legacies of War” ກໍສືບຕໍ່ ຂໍການຊ່ວຍ ເຫລືອໃນຈໍານວນເງິນເທົ່າກັນນີ້ແກ່ທັງສາມປະເທດ ແລະຄາດວ່າລາວທີ່ເປັນ ປະເທດທີ່ມີ UXO ປົກຄຸມສູງກວ່າໝູ່ກໍຈະໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອຫຼາຍກວ່າ ດັ່ງທີ່ທ່ານເບີຕັນໃຫ້ຄວາມເຫັນວ່າ:
“ພວກເຮົາກໍາລັງສະແຫວງຫາການສະຫນັບສະຫນູນໃນປັດຈຸບັນໃຫ້ໄດ້ 80 ລ້ານ [ໂດລາ] ສໍາລັບປີທີ່ຈະມາເຖິງນີ້. ແທ້ຈິງແລ້ວ, ເງິນ 80 ລ້ານນັ້ນຈະໃຊ້ສໍາລັບລາວ, ກຳປູເຈຍ ແລະ ຫວຽດນາມ ທັງສາມປະ ເທດ, ແຕ່ເງິນສ່ວນໃຫຍ່ອາດຈະເອົາໄປໃຫ້ລາວ.”
ແຕ່ວ່າການລະດົມທຶນໄປຊ່ວຍລາວເກັບກູ້ລະເບີດນັ້ນກໍພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ອີງຕາມຍານາງແຊຣາເວົ້າ. ທັງນີ້ກໍເພາະວ່າ ຢູ່ໃນສະຫະລັດນັ້ນ ຄົນເອີ້ນສົງຄາມທີ່ເກີດຢູ່ໃນເຂດອິນດູຈີນວ່າ “ສົງຄາມຫວຽດນາມ” ຊຶ່ງເຮັດໃຫ້ຄົນສ່ວນໃຫຍ່ໃນ ສະຫະລັດບໍ່ຄ່ອຍຮູ້ວ່າທີ່ຈິງແທ້ສົງຄາມນີ້ເກີດຂຶ້ນຢູ່ລາວຄືກັນ ແລະລາວຖືກ ລະເບີດຖິ້ມໃສ່ຫລາຍກວ່າໝູ່. ສະນັ້ນທາງອົງການ “Legacies of War” ພ້ອມ ກັບອົງການຕ່າງໆຕະ ຫຼອດທັງມະຫາວິທະ ຍາໄລບາງແຫ່ງໃນສະຫະລັດ ໄດ້ ພະຍາມເຜີຍແຜ່ໃຫ້ຄົນເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບບັນຫານີ້ໃນລາວ ແລະອັນຕະລາຍ ຂອງ ລະເບີດລູກຫວ່ານ ແລະລະເບີດຝັງດິນທີ່ຕົກຄ້າງຈາກສົງຄາມໃຫ້ແກ່ຊາວອາເມຣິກັນຮູ້.
