چهره‌های ورزشی ایران در سال ۱۴۰۲؛ از «ادعاهای فراوان دبیر» تا رقابت «دختران شطرنج ایران» با پرچم‌های خارجی
منبع تصویر، Getty Images/ instagram
سال پیش از المپیک، همیشه برای ورزشکاران، از مهم‌ترین سال‌ها به شمار می‌رود. سالی سرشار از رویدادهای ورزشی برای تلاش در راه کسب سهمیه. سال ۱۴۰۲ برای ورزش ایران چنین سالی بود.
فوتبال هم جام ملت‌های آسیا را در پیش داشت که در آن تیم ملی فوتبال ایران نتوانست طلسم ۴۵ ساله را بشکند و قهرمان شود.
با نگاهی به این مسابقات چهره‌های ورزشی ایران را در سالی که گذشت، مرور می‌کنیم.
منبع تصویر، shahraranews
علیرضا دبیر؛ مردی با ادعاهای فراوان
علیرضا دبیر، رییس فدراسیون کشتی ایران، در سال مهم پیش از المپیک پاریس، یکی از چهره‌های پر سروصدای ورزش ایران بود. او از یک طرف بابت مسابقات مهم کشتی در معرض توجه بود و از طرف دیگر با فعالیت‌های مذهبی-سیاسی و تلاش برای «انقلابی کردن کشتی» خبرساز شد. در همین راستا از عجیب‌ترین کارهای او، تماس تلفنی با محمدباقر قالیباف از مسابقات جهانی کشتی بود که با هدف روحیه دادن به کشتی‌گیران انجام شد.
نماز خواندن علیرضا دبیر در جلسه رسمی وزیر ورزش با رؤسای فدراسیون‌های ورزشی، ادعاهای او در مراسم افتتاح مجموعه‌های ورزشی، فرهنگی و اداری فدراسیون کشتی در حضور محمدباقر قالیباف و گفتگوی صمیمی‌اش با علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، از جمله اتفاقاتی بود که رییس فدراسیون کشتی را در تیتر اخبار قرار داد.
در حالی که در رسانه‌ها انتقادهای زیادی به عملکرد تیم‌های کشتی ایران و دخالت‌های مکرر علیرضا دبیر در تصمیمات فنی مربیان مطرح می‌شود اما او مدعی است: «در تاریخ ۷۰ ساله کشتی ایران، افتخاری که کشتی در سال ۱۴۰۲ کسب کرده را نداشته‌ایم.»
او چندی پیش در افتتاحیه ساختمان جدید فدراسیون کشتی هم گفت: «من کمپ‌های رئال مادرید و بارسلونا و خیلی از باشگاه‌های بزرگ دنیا را دیده‌ام؛ مثل کمپ ایران نداریم.»
با همه این‌ها سال ۱۴۰۲ در حالی برای دبیر به پایان رسید که به رغم اینکه در انتخابات فدراسیون با تمام آرا برنده شد اما حکم ابطال انتخابات را از دادگاه دریافت کرد. دبیر البته به این حکم اعتراض کرده اما هنوز نتیجه رسیدگی به این اعتراض مشخص نشده است.
منبع تصویر، Getty Images
امیر قلعه‌نویی؛ بازگشت برای اعاده حیثیت
امیر قلعه‌نویی سال ۱۴۰۲ را در حالی شروع کرد که بیش از یک هفته از انتخابش به عنوان سرمربی تیم ملی فوتبال ایران گذشته بود. بازگشت امیر قلعه‌نویی به تیم ملی بعد از ۱۶ سال، به نوعی برای اعاده حیثیت دوران مربی‌گری‌اش بود.
او در جام ملت‌های آسیا در سال ۲۰۰۷، در مرحله یک‌چهارم نهایی در ضربات پنالتی برابر کره جنوبی شکست خورد و حذف شد. در بازگشت دوباره‌اش به تیم ملی اما توانست تیم ملی را به نیمه‌نهایی جام ملت‌های آسیا در قطر برساند و همان نتیجه‌ای را تکرار کند که کارلوس کی‌روش در دوره قبلی این مسابقات در امارات رقم زد.
قلعه‌نویی بعد از شکست مقابل قطر گفت: «من ایراد فنی نمی‌توانم از نیمه دوم بازی بگیرم، ما بدشانس بودیم.»
کمی بعد اما در برنامه تلویزیونی حاضر شد و مسئولیت باخت تیم ملی را به گردن گرفت: «این تیم لیاقت قهرمانی داشت. مسئولیت باخت به عهده سرمربی است.»
با این حال بعد از جام ملت‌ها، فدراسیون تصمیمش برای حفظ امیر قلعه‌نویی را رسماَ اعلام کرد و گفته شد برنامه‌اش برای جوان‌سازی تیم ملی را شروع کرده است. در همین راستا از افشین قطبی، سرمربی سال‌های گذشته تیم ملی و پرسپولیس، هم خواسته تا با اضافه شدن به کادرفنی پرتعداد تیم ملی، به او در این مسیر کمک کند.
منبع تصویر، Getty Images
حسن یزدانی؛ مصدومیت، شکست و انگیزه
سال ۱۴۰۲ برای حسن یزدانی، سال عجیبی بود. سالی که در آن ازدواج کرد، مصدوم شد، به دیوید تیلور باخت، شایعه خداحافظی‌اش مطرح شد، به استخدام بانک درآمد، کتف مصدومش را جراحی کرد و در پایان با انگیزه برای حضور در المپیک پاریس، تمریناتش را از سر گرفت.
حسن یزدانی، در مسابقات جهانی بلگراد صربستان، شکست تلخی را مقابل تیلور تجربه کرد. او به اعتقاد شماری از کارشناسان کشتی هیچ تاکتیک و برنامه‌ای نداشت و در نهایت هم ضربه شد. هرچند که پژمان درستکار، سرمربی تیم ملی کشتی آزاد ایران، داوری را مسبب باخت یزدانی می‌دانست.
حالا بیشتر اهالی کشتی یک توصیه مشترک درباره او دارند و آن هم این است که باید به حسن یزدانی انگیزه داد و بار روانی را از دوش او برداشت. این نگرانی‌ها البته با جراحی کتف او در فاصله تنها ۱۰ ماه مانده تا المپیک پاریس بی‌ارتباط نیست. علیرضا دبیر حتی به او توصیه کرد که کتفش را جراحی نکند. دبیر در این رابطه گفت: «جراحی کتف در ایران سابقه خوبی ندارد. به حسن یزدانی گفتم عمل نکن.»
خودش اما فارغ از این بحث‌ها انگیزه بالایی دارد و گفته است: «انگیزه‌ام برای المپیک زیاد است و هیچ‌گاه بی‌انگیزه نبودم و تلاش زیادی برای آینده‌ام می‌کنم و امیدوارم با دعای خیر مردم بتوانیم بهترین اتفاق را رقم بزنم.»
منبع تصویر، Taraneh Ahmadi Instagram
ترانه احمدی؛ درخشش با اولین مدال ایران در اسکیت
ترانه احمدی، با کسب اولین مدال آسیایی ایران در رشته اسکیت، یکی از چهره‌های ورزشی سال شد. او در مسابقات آسیایی هانگژو چین با ثبت رکورد ۴/۲۵۴ صدم ثانیه توانست رکورد انفرادی جهان را بشکند و صاحب مدال نقره شود.
آنچه اهمیت مدال او را بیشتر می‌کند این است که احمدی در حالی راهی هانگژو شد و مدال نقره گرفت که پیش از اعزام از تیم ملی اسکیت خط خورده بود. دلیل خط خوردنش هم حضور ناموفقش در کاپ جهانی آزاد در ایتالیا بود.
او در مصاحبه‌ای با همشهری گفته است: « هزینه تجهیزات بالاست. برای هر مسابقه‌ای باید چرخ‌ها و بلبرینگ نو داشته باشیم و حداقل ۲۶میلیون تومان هزینه کنیم. نو بودن این تجهیزات در نتیجه خیلی‌تأثیرگذار است. در مسابقات ایتالیا من چون تجهیزات خوبی نداشتم، لیز خوردم و نتیجه نگرفتم.»
بعد از آن، او در مسابقات فرانسه شرکت کرد و بهترین بازیکن ایران شد. در این مسابقات همه رقبایی که قرار بود در هانگژو با ترانه رقابت کنند، حضور داشتند. همین شد که تصمیم گرفتند دوباره انتخابی را برگزار کنند و این بار او مسافر هانگژو شد تا در اولین حضور ایران در این مسابقات تاریخ‌سازی کند.
با اینکه اسکیت در المپیک نیست اما ترانه احمدی امیدوار است که این رشته هم به رشته‌های المپیکی اضافه شود. هر چند او در سال جدید مسابقات «رولرگیمز» که به المپیک اسکیت معروف است را پیش رو دارد.
منبع تصویر، Faranak Parto Azar Instagram
فرانک پرتوآذر؛ مدال‌آوری در رشته‌ای ممنوع
فرانک پرتوآذر، ملی‌پوش دوچرخه‌سواری کوهستان ایران، در بازی‌های آسیایی هانگژو چین، موفق شد در ماده «کراس کانتری» که سخت‌ترین رویداد دوچرخه‌سواری در مسیرهای ناهموار طبیعی است، پس از یک ساعت و ۴۲ دقیقه از خط پایان بگذرد و بین ۱۵ رکاب‌زن شرکت‌کننده جایگاه سوم را از آنِ خود کند.
این اولین مدالی بود که یک ورزشکار زن، نصیب دوچرخه‌سواری ایران می‌کرد. آن هم در شرایطی که دوچرخه‌سواری در اماکن عمومی در ایران برای زنان همیشه مشکلات و موانعی را به همراه داشته است.
پرتوآذر در شرایطی این مدال را به گردن آویخت که در دوره قبلی بازی‌های آسیایی در جاکارتا هم می‌توانست مدال بگیرد اما به‌دلیل پارگی زنجیر دوچرخه‌اش در دور اول از رقبا عقب افتاد.
در بازی‌های آسیایی هم هیچکس انتظار مدال‌آوری در رشته دوچرخه‌سواری را نداشت و مدال‌آوری فرانک پرتوآذر یک غافلگیری بزرگ برای کاروان ورزشی ایران به حساب می‌آمد. خودش در این رابطه گفته است: « شاید هیچکس تصور مدال گرفتنم را نداشت. خیلی تردیدها و صحبت‌ها دربارهٔ من بود، اما همین تفکرات منفی به من انگیزه مضاعفی داد.»
او بارها به مشکلات مالی متعددی که ورزش حرفه‌ای به او تحمیل کرده صحبت کرده و همچنان با وجود همین مشکلات از هدف بزرگ‌ترش می‌گوید: «هدف من حضور در المپیک پاریس است و مطمئن هستم که در این رویداد شرکت می‌کنم و مطمئن باشید که در پاریس رکاب خواهم زد.»
منبع تصویر، Getty Images
مهدی الفتی؛ عملیات غیرممکن روی خرک
مهدی الفتی در بازی‌های آسیایی هانگژو توانست تاریخ‌سازی کند و مدال نقره ماده پرش خرک ژیمناستیک را به دست آورد. آن هم در شرایطی که فدراسیون ژیمناستیک، از نابسامان‌ترین فدراسیون ورزشی ایران در دوسال اخیر بود و به دلیل جنگ مدیریتی تا یک قدمی تعلیق رفت.
حتی وضعیت اعزام ورزشکاران به هانگژو هم تا آخرین لحظات نامعلوم بود. به همین دلیل است که موفقیت مهدی الفتی در این شرایط، به راستی «ماموریت غیرممکن» بود.
الفتی که گفته بود عملکردش در هانگژو در کلاس جهانی بوده است، این حرف خود را در مسابقات جام جهانی ژیمناستیک در آلمان ثابت کرد. او در اسفند ماه در این مسابقات شرکت کرد و با نمره عالی ۱۴/۹، مدال نقره گرفت.
الفتی اما هنوز سهمیه حضور در المپیک پاریس را کسب نکرده است و در مسابقات باکو که در فروردین ۱۴۰۳ برگزار می‌شود، می‌تواند شانس کسب سهمیه‌اش را بالا ببرد.
این هم به خاطر اعزام نشدن ژیمناست‌ها به رویدادهای ورزشی است که الفتی بعد از کسب مدال نقره آسیایی درباره‌اش گفته بود: «امسال خیلی از رویدادهای مهم را از دست دادیم، اگر می‌توانستیم در یکی، دو رویداد هم اعزام شویم کمک خیلی زیادی به تمام ملی پوشان می‌کرد. ما حتی یک سِت ورزشی مناسب نداریم که بتوانیم در تمرینات از آن استفاده کنیم.»
منبع تصویر، Getty Images
نوشاد و نیما عالمیان؛ برادران شگفتی‌ساز تنیس‌روی میز
نوشاد و نیما عالمیان، با کسب مدال برنز بازی‌های آسیایی، طلسم ۶۵ ساله تنیس‌روی میز ایران را شکستند. آنها در پی مشکلات فراوان فدراسیون حتی برای تأمین هزینه‌های خود هم روی درآمدشان از محل قراردادی حساب می‌کردند که با باشگاه فراسنج فرانسه داشتند.
این‌ها مواردی بود که نیما و نوشاد عالمیان در مصاحبه‌های خود پیش از اعزام به هانگژو به آن اشاره کرده بودند.
نوشاد عالمیان اما بعد از این مسابقات در مصاحبه‌ای که با فارس، خبرگزاری نزدیک به سپاه پاسداران داشت، تغییر موضع داد و گفت: «اینکه رسانه های خارجی از مصاحبه ما بازیکنان برای رسیدن به منافع خود برداشت کرده اند و در جهت تضعیف فدراسیون موج سواری کرده اند چیزی نیست که واقعیت داشته باشد.»
در ادامه راه، برادران عالمیان البته به همراه تیم ملی تنیس‌روی میز ایران، در مسابقات فیدر ایتالیا حاضر شدند اما موفق به کسب نتیجه رضایت‌بخشی نشدند. هرچند که جمیل لطف‌الله نسبی، سرمربی تیم ملی تنیس روی میز، درباره این مسابقات گفت: «عملکرد هر یک از آنها فوق‌العاده بود. درست است که مدالی نگرفتیم اما ملاک ارزیابی در چنین رویدادی مدال نیست.»
نتیجه این مسابقات اما در رده‌بندی جهانی نوشاد و نیما بی‌تأثیر نبود و باعث سقوط رتبه آنها شد. با این حال اما نوشاد هنوز این شانس را دارد که با نتیجه‌گیری در چند رویدادهای پیش رو تا خرداد ماه ۱۴۰۳(ژوئن ۲۰۲۴) جایگاه‌اش را به حدی برساند که موفق به کسب سهمیه المپیک پاریس شود.
منبع تصویر، Getty Images
حسین عبدی؛ ستاره‌ای که درخشید و فراموش شد
حسین عبدی، سرمربی تیم فوتبال نوجوانان ایران، در سالی که گذشت، جام جهانی فوتبال نوجوانان اندونزی را با موفقیت قابل توجهی پشت سر گذاشت. نتایج قابل توجه او و صعود از مرحله گروهی مسابقات در شرایطی که در یکی از سخت‌ترین گروه‌ها قرار داشت، حسین عبدی را به تیتر خبرها تبدیل کرد.
همگروهی با برزیل، انگلیس و نیوکالدونیا، فرصتی شد تا رسانه‌ها بیش از همیشه به عملکرد نوجوانان توجه کنند. البته پیروزی ۲-۳ برابر برزیل در همان بازی نخست هم در این جلب توجه همگانی بی‌تأثیر نبود. آنها دومین تیم قدرتمند جهان در رده نوجوانان را در یک فوتبال جذاب شکست دادند.
به رغم فوتبال خوب نوجوانان ایران در بازی دوم، مسابقه با انگلیس را ۱-۳ واگذار کردند و حسین عبدی بابت این نتیجه از مردم عذرخواهی کرد. در بازی سوم هم پنج بر صفر نوجوانان کالدونیا را برد و از گروه صعود کرد.
نوجوانان در مرحله یک‌چهارم نهایی و در حالی که در یک قدمی حضور در جمع ۸ تیم برتر جهان بودند، بعد از تساوی یک بر یک در وقت قانونی، در ضربات پنالتی مقابل مراکش شکست خوردند و حذف شدند.
فدراسیون فوتبال اعلام کرد که حسین عبدی تا جام ملت‌های آسیای بعد سرمربی نوجوانان است. بعد از آن دیگر نه خبری از حسین عبدی است و نه تیم نوجوانان. تا چند ماه مانده به تورنمنت بعدی، بار دیگر همه متوجه حضور تیم فوتبال نوجوانان شوند.
چندی پیش او در میان گزینه‌های باشگاه پرسپولیس برای دستیاری اوسمار ویرا، سرمربی این تیم، قرار گرفت اما این تصمیم خیلی زود منتفی شد.
منبع تصویر، Getty Images
یحیی گل‌محمدی؛ جدایی پرماجرا از پرسپولیس
یحیی گل‌محمدی، سرمربی تیم فوتبال پرسپولیس، پس از سه قهرمانی و یک نایب‌قهرمانی در لیگ‌برتر و افتخاراتی چون نایب‌قهرمانی لیگ‌قهرمانان آسیا و قهرمانی جام‌حذفی، سرانجام از سمت خود کناره‌گیری کرد.
از همان زمان که موضع‌گیری‌های گل‌محمدی در اعتراضات سال ۱۴۰۱ علنی شد و او از معترضان حمایت کرد، شائبه‌هایی مطرح می‌شد مبنی بر اینکه امسال، سال آخر حضور این مربی موفق در پرسپولیس است.
کنار گذاشتن جنجالی کریم باقری که امیر عابدینی، مدیرعامل اسبق پرسپولیس، در مصاحبه‌ای آن را خواسته یک سرمایه‌گذار ایرانی در کانادا می‌دانست، نشانه‌ای دیگر از مشکلات مدیریت باشگاه با سرمربی بود.
امیر عابدینی گفته بود این سرمایه‌گذار نقش بسزایی در کمک مالی به باشگاه برای جذب بازیکنان دارد و همزمان با این اظهارنظر و کنار گذاشتن باقری، باشگاه از جذب بازیکنان مدنظر گل‌محمدی خودداری می‌کرد تا فرضیه مخالفت با سرمربی بیش از پیش پا بگیرد.
جالب‌تر اما آنجاست که بلافاصله پس از جدایی گل‌محمدی، چند بازیکن اسم‌ورسم‌دار جذب این تیم شدند تا شاید جدایی گل‌محمدی در سایه نتایج خوب پرسپولیس فراموش شود.
دیدار با پدر کیان پیرفلک، به‌همراه وریا غفوری، از دیگر فوتبالیست‌های معترض به جمهوری‌اسلامی، در برهه خودش از اتفاقات جنجالی و پرسروصدای سال بود.
ماجراهای گل‌محمدی اما به همین‌جا ختم نمی‌شود. بعد از خبرهایی که درباره مذاکره با فولاد و منتفی شدن این انتقال، منتشر شد، رسانه‌ها احتمال ممنوع‌الکاری او را مطرح کردند.
منبع تصویر، Social Media
آتوسا پورکاشیان و میترا حجازی‌پور؛ دختران شطرنج ایران با پرچم‌های خارجی
تصویری که از رقابت آتوسا پورکاشیان و میترا حجازی‌پور، در دیدار رده‌بندی تیمی جام جهانی شطرنج ۲۰۲۳ منتشر شد، یکی از «غریب‌ترین» تصاویر سال است. تصویری از دو استاد بزرگ شطرنج ایران که در این مسابقات به نمایندگی از آمریکا و فرانسه حضور داشتند.
در این مسابقه میترا حجازی‌پور در رقابت با آتوسا پورکاشیان شکست خورد، ولی به همراه تیم شطرنج زنان فرانسه به عنوان سوم و مدال برنز جهان رسید. آتوسا پورکاشیان نیز در بخش تیمی با تیم آمریکا چهارم شد، ولی در بخش انفرادی مدال نقره گرفت.
سارا خادم‌الشریعه دیگر شطرنج باز مهاجرت کرده ایرانی، با انتشار یک استوری در صفحه اینستاگرامش، در مورد این مسابقه نوشت: «از اسپانیا بازی رده‌بندی تیمی جهان بین فرانسه و آمریکا را نگاه می‌کنم. بازی میز ۴ این دو تیم بین آتوسا و میتراست.»
