ការអនុម័តច្បាប់ទីពីរស្ដីពីសន្តិសុខជាតិរបស់ទីក្រុងហុងកុងកាលពីថ្ងៃទី ១៩ ខែមីនា បានរងការរិះគន់ពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាលបរទេសមួយចំនួន ខណៈដែលអង្គភាពអាជីវកម្មខ្លះថា ច្បាប់នេះនឹងជំរុញឱ្យអាជីវកម្មបរទេសចាកចេញពីទីក្រុងនេះកាន់តែលឿន។
អង្គការសហប្រជាជាតិ សហរដ្ឋអាមេរិក ចក្រភពអង់គ្លេស និងសហភាពអឺរ៉ុបសុទ្ធតែបានបង្ហាញក្ដីបារម្ភអំពីភាសាដែលមានខ្លឹមសារមិនច្បាស់ដែលចែងនៅក្នុងច្បាប់នេះ និងអំពីការអនុម័តច្បាប់នេះដ៏តក់ក្រហល់ដែលបានបញ្ចប់ក្នុងរយៈពេលមិនដល់ពីរសប្ដាហ៍ផង។
ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកកិច្ចការសិទ្ធិមនុស្សលោក Volker Türk បានព្រមានថា ខចែងមិនច្បាស់នៅក្នុងច្បាប់នេះ ដែលគេស្គាល់ថា «មាត្រា ២៣» អាចឈានទៅដល់ការចាត់ទុកសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ សេរីភាពនៃការជួបជុំដោយសន្តិវិធី និងសិទ្ធិទទួលបាននិងចែកចាយព័ត៌មានថាជាបទឧក្រិដ្ឋ។ សិទ្ធិសេរីភាពទាំងអស់នេះត្រូវបានការពារនៅក្រោមច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ។
ទន្ទឹមនឹងនេះ ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកបានបញ្ជាក់ថា ការអនុម័តច្បាប់ «មាត្រា ២៣» នេះ អាចធ្វើឱ្យទីក្រុងហុងកុងដែលធ្លាប់តែបើកទូលាយរងការបំបិទសិទ្ធិកាន់តែឆាប់។ ក្រសួងការបរទេសអាមេរិកបានបន្ថែមថា សហរដ្ឋអាមេរិកកំពុងវិភាគលើផលប៉ះពាល់ដែលអាចកើតចេញពីច្បាប់នេះ។
រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចក្រភពអង់គ្លេសលោក David Cameron បាននិយាយថា ច្បាប់នេះមិនបាន «បង្ហាញភាពច្បាស់លាស់សម្រាប់អង្គការអន្តរជាតិនានា រួមទាំងបេសកកម្មការទូត» ដែលកំពុងធ្វើប្រតិបត្តិការនៅក្នុងទីក្រុងហុងកុងផងដែរ ហើយច្បាប់នេះនឹងជំរុញឱ្យមាន «វប្បធម៌រឹតត្បិតដោយខ្លួនឯងលើការបញ្ចេញមតិ» ដែលបច្ចុប្បន្ននេះ ការរឹតត្បិតបែបនេះកំពុងកើតមាននៅក្នុងទិដ្ឋភាពសង្គមនិងនយោបាយនៅក្នុងទីក្រុងនេះ។
ក្រៅពីលើកឡើងជាថ្មីអំពីក្ដីបារម្ភចំពោះផលប៉ះពាល់ដែលអាចមាននៃច្បាប់នេះលើសិទ្ធិនិងសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងទីក្រុងហុងកុង សហភាពអឺរ៉ុបបានបញ្ជាក់ថា ការបង្កើនការដាក់ពិន័យ ការពង្រីកដែនយុត្តាធិការ និងលទ្ធភាពដែលច្បាប់នេះអាចមានសុពលភាពមួយផ្នែកមុនពេលត្រូវបានអនុម័ត ក៏ជាចំណុច «ដែលគួរឱ្យបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង» ផងដែរ។
ទោះបីជាមានការរិះគន់ពីអន្តរជាតិក៏ដោយ ក៏មេដឹកនាំទីក្រុងហុងកុងលោក John Lee បានកោតសរសើរការអនុម័តច្បាប់ «មាត្រា ២៣» នេះថាជា «ដំណាក់កាលជាប្រវត្តិសាស្ត្រមួយសម្រាប់ទីក្រុងហុងកុង» ហើយចំណែកឯរដ្ឋាភិបាលចិនវិញបានបង្ហាញ «ការគាំទ្រពេញទំហឹង» ចំពោះការវិវត្តនេះ។
សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សស្នើឱ្យមានការដាក់ទណ្ឌកម្ម
ខណៈពេលដែលសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សមួយចំនួនបានស្វាគមន៍ការលើកឡើងអំពីក្ដីបារម្ភរបស់រដ្ឋាភិបាលបរទេស ពួកគេបានជំរុញឱ្យប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យនានាឆ្លើយតបចំពោះការអនុម័តច្បាប់នេះដោយវិធានការខ្លាំងក្លា។
លោក Benedict Rogers នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការ Hong Kong Watch នៅចក្រភពអង់គ្លេស បាន ប្រាប់ VOA តាមទូរស័ព្ទថា៖ «តាមរយៈការអនុម័តច្បាប់មាត្រា ២៣ នេះ ឥឡូវនេះវាជាពេលវេលាដែលត្រូវដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្ត្រីមួយចំនួន ដូចជាមេដឹកនាំទីក្រុងហុងកុងលោក John Lee ជាដើម»។
ចាប់តាំងពីទីក្រុងហុងកុងបានអនុវត្តច្បាប់សន្តិសុខជាតិដ៏ប្រទាំងប្រទើសនិងបានឃុំខ្លួនសកម្មជនគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងអ្នកនយោបាយរាប់សិបនាក់នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២០ មក មានតែសហរដ្ឋអាមេរិកតែមួយគត់ដែលបានដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្ត្រីកុងហុងនិងមន្ត្រីចិនសរុប ២៤ នាក់។
លោក Rogers បាននិយាយថា ដោយសារតែចក្រភពអង់គ្លេសមិនចង់ធ្វើឱ្យខូចទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងចិន រដ្ឋាភិបាលចក្រភពអង់គ្លេសនៅតែរារែកក្នុងការដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្ត្រីចិនទាក់ទិននឹងស្ថានភាពដែលកាន់តែយ៉ាប់យ៉ឺនឡើងនៅក្នុងទីក្រុងហុងកុង។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «ទោះបីជាពួកគេបានដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្ត្រីចិនមួយចំនួនទាក់ទិននឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅតំបន់ Xinjiang ក៏ដោយ ក៏ពួកគេមិនបានធ្វើបែបនេះសម្រាប់ទីក្រុងហុងកុងនោះឡើយ»។
សហរដ្ឋអាមេរិកបានដាក់ចេញវិធានការថ្មីៗមួយចំនួនដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការគ្រប់គ្រងកាន់តែតឹងរ៉ឹងរបស់ចិនលើទីក្រុងហុងកុង។ វិធានការទាំងនោះមានដូចជាការដាក់ទណ្ឌកម្ម ការបង្កើតច្បាប់ថ្មីដើម្បីហាមឃាត់ការនាំចេញផលិតផលជាក់លាក់មួយចំនួនទៅកាន់ទីក្រុងហុងកុង និងការលុបចោលឋានៈពិសេសរបស់ទីក្រុងហុងកុងជាដើម។ អ្នកឃ្លាំមើលខ្លះជំរុញឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកដាក់ចេញវិធានការខ្លាំងក្លាបន្ថែមទៀត បន្ទាប់ពីច្បាប់ «មាត្រា ២៣» នេះត្រូវបានអនុម័ត។
លោក Samuel Bickett សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សនៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោន បានប្រាប់ VOA តាមទូរស័ព្ទថា៖ «មានរឿងជាច្រើនដែលសភានិងរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកអាចធ្វើបាន ដែលក្នុងនោះរួមមានទាំងការដាក់ទណ្ឌកម្មបន្ថែមទៀតលើអ្នកដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះការអនុវត្តច្បាប់សន្តិសុខជាតិទាំងពីរនេះ និងការជំរុញការអនុវត្តច្បាប់ដែលមានស្រាប់ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងទីក្រុងហុងកុងផងដែរ»។
ផលប៉ះពាល់របស់ច្បាប់ទាំងនេះលើអន្តោប្រវេសន៍និងអាជីវកម្ម
ក្រៅពីការដាក់ចេញនូវវិធានការខ្លាំងក្លាលើរដ្ឋាភិបាលទីក្រុងហុងកុងនិងរដ្ឋាភិបាលចិន ទាំងលោក Bickett និងលោក Rogers សុទ្ធតែយល់ថា ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យនានាគួរតែដាក់ចេញនូវវិធានការអន្តោប្រវេសន៍ថ្មីដើម្បីទទួលយកពលរដ្ឋហុងកុងកាន់តែច្រើនដែលចាកចេញពីទីក្រុងនេះ។ បើយោងតាមស្ថិតិពីសារព័ត៌មាន Bloomberg មនុស្សប្រមាណ ៥០០.០០០ នាក់បានចាកចេញពីទីក្រុងហុងកុងចាប់ពីឆ្នាំ ២០២១ មក។
ខណៈដែលចក្រភពអង់គ្លេសដាក់ចេញកម្មវិធីអន្តោប្រវេសន៍សម្រាប់ពលរដ្ឋហុងកុងដែលកាន់លិខិតឆ្លងដែនចក្រភពអង់គ្លេស ដែលកាលពីពេលថ្មីៗនេះបានពង្រីកបន្ថែមដល់យុវជនក្មេងៗផងដែរនោះ លោក Rogers សង្ឃឹមថា ប្រទេសដទៃទៀត រួមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងប្រទេសនៅក្នុងទ្វីបអឺរ៉ុបផងដែរ អាចបង្កើតកម្មវិធីស្រដៀងគ្នានេះសម្រាប់ពលរដ្ឋហុងកុង។
លោក Rogers បានប្រាប់ VOA ថា៖ «ខ្ញុំចង់ឃើញសហភាពអឺរ៉ុបនិងសហរដ្ឋអាមេរិកផ្ដល់ជម្រើសផ្សេងទៀតដល់ពលរដ្ឋហុងកុងណាដែលមិនមានសិទ្ធិនៅក្រោមកម្មវិធីអន្តោប្រវេសន៍របស់ចក្រភពអង់គ្លេសនេះ»។
ដោយសារតែច្បាប់ «មាត្រា ២៣» ប្រើភាសាមិនច្បាស់ដើម្បីកំណត់និយមន័យនៃពាក្យចារកម្មនិងការលួចកិច្ចការសម្ងាត់របស់រដ្ឋ អ្នកវិភាគខ្លះនិយាយថា ក្រុមហ៊ុនអាជីវកម្មបរទេសអាចប្រឈមនឹងបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរនៅពេលមានការត្រួតពិនិត្យដើម្បីស្វែងយល់លម្អិតអំពីក្រុមហ៊ុនទាំងនេះ ឬនៅពេលមានការស្វែងរកព័ត៌មាននានា។
លោក Eric Lai ដែលជាអ្នកជំនាញអំពីប្រព័ន្ធច្បាប់ទីក្រុងហុងកុងនៃមជ្ឈមណ្ឌលច្បាប់អាស៊ីនៅសាកលវិទ្យាល័យ Georgetown បានប្រាប់ VOA តាមទូរស័ព្ទថា៖ «នេះអាចជារឿងអវិជ្ជមានសម្រាប់ធនាគារនិងស្ថាប័នហិរញ្ញវត្ថុផ្សេងទៀត ហើយវានឹងបង្អាក់ទឹកចិត្តវិនិយោគិនមិនឱ្យមកទីក្រុងហុងកុង ដោយសារតែលទ្ធភាពទទួលបានព័ត៌មាននៅពេលនេះត្រូវបានរឹតត្បិតបន្ថែម»។
អ្នកវិភាគខ្លះនិយាយថា ការកើនឡើងនៃភាពមិនច្បាស់លាស់ក្នុងបរិយាកាសអាជីវកម្មអាចនឹងនាំឱ្យក្រុមហ៊ុនបរទេសជាច្រើនទៀតពិចារណាចាកចេញពីទីក្រុងហុងកុង៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក នៀម ឆេង
