د پاکستان د بشري حقونو کمېشن (اېچ آر سي پي) د هیواد درنګونو يا کانونو کې د کارکوونکو مزدورانو په حالت اندیښنه ښودلې ده. اېچ آر سي پي ویلي چې د نیمې نه زیات درنګونه غېرقانوني دي او دغلته د مزدورانو حقونه تر پښو لاندې کیږي.
تېر کال اکتوبر کې د خېبر ضلعې دره سیمې د سکرو درنګ کې درې کارکوونکي د درنګ د راغوځیدو له امله مړه شوي وو. ددغه پیښې د پلټنو د پاره د پاکستان د بشري حقونو کمیشن درې کسیزه ډله دسمبر کې سیمې ته ورغلې وه او اوس یې درنګونو کې د مزدورانو د کار حالات، د دوی د مړینو او ژوبل کیدو عوامل او داسې ورته موضوعاتو یو تفصیلي رپوټ خپور کړی دی.
ایچ آر سي پي په رپورټ کې ويلي، دغلته درنګونو کې د مړینې شرحه یو په څلور سېوا ده خو زیاتره پیښې پټې پاتې شي.
د پاکستان د بشري حقونو د تنظیم مرستیال چیرمین اکبر خان په خبره، د لومړۍ جنورۍ نه واخله تر 17مې جنورۍ پورې اووه کسان مړه شوي، دا د کال په سر خواوشا 84 ته رسي او دا غټه شمېره ده.
اکبر خان زیاتوي حکومتي ادارو سره یادې سیمې کې څه د پاسه 400 درنګونه رجسټر دي چې تر یو حده پکې د قانون خیال ساتلی شي. خو د 600 نه سیوا نورو وړو او لویو درنګونو کې مزدوران سکاره راوباسي خو د هغوي د حفاظت هیڅ انتظام نیشته او د قانون نه هم نه دي خبر.
د خېبر پښتونخوا شانګلې، دیر، سوات او بونیر ضلعو ځوانان د هیواد بیلا بیلو درنګونو کې په مزدورۍ بوخت دي، خو د ایچ آر سي پي رپوټ تر مخې حکومتي ادارو سره د درنګونو او دغلته د کارکونکو کره شمیرې نه شته.
قانون پوهان وایي د درنګونو د مزدورانو د تحفظ او د دوي د ښېګړې لپاره 2019م کې په صوبايي سطحه قانون سازي شوې ده خو په هغې صحیح عمل نه کیږي
قانون پوه اعجاز مومند ایډوکیټ وايي، قانون جوړ شوی خو عمل به پرې څوک کوي. د نوموړي په خبره، اړونده محکمې، ليز لرونکی او د کان مالک ټول يو بل سره ملګري دي ظلم پکې په مزدورانو کيږي:
"اوس دغه قانون باندې به عمل درآمد به د کوم ډیپارټمنټ په ذریعه باندې کیږي. هغه کیږي د لیبر ډیپارټمنټ په ذریعه. هغه وویل، د قانون تر مخه د درنګ مالک یا ټیکه دار به مزدورانو ته درنګ ته د ننوتو د پاره خصوصي لباس ورکوي:
"درنګ سره خوا کې به د ابتدایي طبي امداد اسانتیاوې موجودې وي. د مزدور عمر به د اتلسو کالو نه کم نه وي. او د مزدور او مالک تر مینځه به لیکلې د کار تړون شوی وي. خو اکثرو ځایونو کې ددغه قوانینو سرغړونه کیږي".
په دې اړه وایس آف امریکا ډیوه د اطلاعاتو صوبایي مشیر سره د بیا بیا رابطې کوشش وکړو چې حکومت د درنګونو کارکونکو د ښېګړې لپاره د کومو ګامونو پورته کولو اراده لري. خو د بده مرغه دې کې بریالي نه شو.
خو د روانې میاشتې په 11مه نیټه وزیر اعلا علي امین ګڼډاپور یوې سرکاري غونډې کې د معدنیاتو اعلا افسرانو ته لارښوونه کړې وه، چې د نوو درنګونو ټیکې ورکول دې بند کړي او د زړو ټیکو ټول تفصیل دې د وزیر اعلا دفتر کې جمع کړی شي. وزیر اعلا دغه غونډه کې د معدنیاتو پحقله د نوې پالیسۍ جوړولو امر هم کړی وو.
Forum