Макрон Россиянинг Украина босқини масаласида кабутардан қирғийга айланмоқда
- Ҳю Скофийлд
- Би-би-си, Париж
Сурат манбаси, Getty Images
Нима Эммануэл Макронни Россия ва Украина масаласида тинчлантирувчи раҳбардан муросасиз раҳбарга айлантирди?
Очиғи, Франция президенти Владимир Путинга қаршилик қилувчи Европадаги бош етакчи ролини қабул қилаётгани ҳақида саволлар кўпаймоқда.
Алоқадор мавзулар:
Баъзи давлатлар - Болтиқбўйи давлатлари ва Польша президент Макроннинг Москва таҳдидига «реал» баҳо бериш ҳақидаги очиқ мурожаатини олқишламоқда.
Бошқалар, айниқса, канцлер Олаф Шолцнинг Германияси бу янги кашф этилган серғайрат француз руҳидан ҳайратда.
Ҳамма нима қилишни билмаяпти. Макроннинг янги танлаган йўли қанчалик самимий? Унинг яқинда Украинага қўшин жўнатиш эҳтимолига шама қилиб кўрсатган сюрпризи дипломатик алоқаларни узишга бўлган иштиёқиданмикан?
Унинг янги позицияси қай даражада сиёсий?
Европа сайловлари яқинлашар экан, ўта ўнгчи Марин Ле Пен ва Жордан Барделла макрончиларни тор-мор этишга тайёрдек кўринмоқда.
Хўш, Эммануэл Макрон Украинадан ўзи ва мухолифат ўртасида тўқнашув чизиғини аниқлаштириб, ўзининг жанговарлиги ва Ле Пен хонимнинг Москва билан ўтмишдаги мавҳум шериклиги ўртасидаги контрастни кучайтириш учун Украинадан фойдаланмоқдами?
Пайшанба куни кечқурун француз телевидениесига берган жонли интервьюсида президент бу танқидий саволлар берилганини тан олди.
Сурат манбаси, EPA
Аммо ҳақиқий Макрон услубида унинг мақсади тинчлантириш эмас, балки таъкидлаш эди. У нафақат янги пайдо бўлган хавотирни бостиришга уринмади, балки уни тушунтирди.
Кабутардан қирғийга айланганидан хижолат чекмаган президент фикрича, душман билан алоқа ўрнатиш учун барча саъй-ҳаракатлар беҳуда кетгач, бу душман билан ҳисоблашиб ўтиришга ҳожат йўқ.
Бундан ташқари, у яна руслар энди ўз тажовузкорлигини бутунлай янги босқичга кўтарганини даъво қилди.
Унинг айтишича, Кремль сўнгги ойларда "сезиларли даражада қаттиқлашди" - Россия иқтисодиётини доимий уруш ҳолатига қўйди; ички мухолифатга қарши репрессиялар кучайди; Франция ва бошқа мамлакатларга киберҳужумлар ортди.
Украина қамал остида қолмоқда, АҚШ ишончли иттифоқчи бўлмай қолди, Европа янги дунёга кириб бормоқда, деди у: "Биз тасаввур қилиб бўлмайдиган нарса содир бўладиган дунё".
Шу сабабли, Макроннинг янги қарашига кўра, Франция ва Европа одатий қулай ва хотиржам тушунчаларидан чиқиши керак.
У тинчлик сақлаш учун Европа урушга тайёр бўлиши керак, деб ҳисоблайди.
Аммо, Эммануэл Макрон ишонтира оладими?
Сурат манбаси, EPA
Чунки Франция давлат раҳбарининг доимий муаммоси, афтидан, унинг ақлий қобилиятида эмас, балки бу истеъдодни бошқа истеъдодга - етакчиликка айлантира олишга қийналишидир. Бошқаларни ўзига эргашишга мажбур қилиш қобилиятида муаммоси бор унинг.
Бу масалада бошқалар унга қўшиладими ёки йўқ, аниқ эмас.
Франция раҳбарини Европадаги энг яқин иттифоқчиси бўлиши керак бўлган Германия етакчиси Олаф Шолцдан ажратиб турадиган аниқ белги бор.
Анъанавий француз-герман услубида иккала томон ҳам вазиятни омма олдида тузатиб, умумий жабҳани қурмоқчи. Макрон шунинг учун жума куни Берлинга борди.
Аммо келишмовчиликни яшириш осон эмас: Франция Германияни Украинага ёрдам беришда сусткашлик қилаётганлик ва Америка хавфсизлик соябонининг доимийлигига кўр-кўрона ишонаётганликда айблайди; Германия эса Францияни калта ўйлаб оловни алангалатаётганлик, иккиюзламачилик (аслида унинг қурол-яроғ таъминоти Германияникидан анча орқада) ва макронча актёрликда айблайди.
Аммо мамлакат ичида ҳам, Эммануэл Макроннинг Украина масаласидаги мавқеини қўллаб-қувватлаш у ўйлагандан анча кучсиз.
Сўровлар кўрсатишича, тахминан 68% одам Ғарб қўшинларини юборишга қарши. Умуман олганда, аксарият одамлар Россияга қарши эканлиги аниқ бўлса-да, Ifop сўров компанияси "Украина даъвосини қўллаб-қувватлаш тобора заифлашаётганини" хабар қилмоқда.
Сурат манбаси, Reuters
Агар унинг Москвага қарши янги қатъий позициясини ҳақиқатан ҳам қўллайдиган электорат бўлса ҳам, у ишламаяпти. Ижтимоий сўровлар кўрсатадики, Ле Пенни қўллаб-қувватлаш тобора ортиб бормоқда.
Европанинг жанговар етакчиси сифатида пайдо бўлган президент Макрон яна бир бор янги замин очмоқда.
У етакчиликни ўз зиммасига олиб, европаликларни ўз хавфсизлиги ва тез орада зарур бўладиган эҳтимолий йўқотишлар ҳақида жиддий ўйлашга мажбур қилади.
Буларнинг барчаси, шубҳасиз, мамнуният билан қабул қилинади.
Бунинг қийинлиги шундаки, жуда кўп одамлар бунга ёмон муносабатда бўлади.
Улар унинг ўзига бўлган ортиқча ишончи ва Европа ва дунё учун тўғри йўлни Франция ва унинг ўзи учунгина тўғри йўл билан чалкаштириб юбораётганини ёқтирмасликлари тайин.
https://t.me/bbcuzbek
BBC.COM/UZBEK
Telegramda bog'lanish raqami +44 7858860002
